Afbeelding
De afgelopen jaren lieten duizenden migranten het leven tijdens de oversteek naar Europa. Het waren doden die konden vermeden worden.
Maandag zonk een boot met honderden vluchtelingen voor de Italiaanse kust. Door het tussenkomen van de Italiaanse kustwacht konden 144 vluchtelingen gered worden. Maar volgens de vluchtelingen zelf zijn er nog honderden mensen vermist.

Als dat klopt, dan gaat het om een ramp die qua omvang vergelijkbaar is met de ramp voor de kust van Lampedusa in 2013. Toen werden ook een 150-tal vluchtelingen gered door de Italiaanse kustwacht nadat hun boot gezonken was. Maar honderden anderen haalden niet. Een exact cijfer van het aantal doden kon nooit gereconstrueerd worden, maar alles wijst erop dat meer dan 360 mensen verdronken voor de kust van Lampedusa in oktober 2013.

Het gevaar Europa

Rampen als die van maandag zijn slechts het topje van de ijsberg. Het zijn de meest gemediatiseerde en daardoor zichtbare manifestaties van een tragiek die zich dag in dag uit herhaalt in de zee die tussen Europa en Afrika in ligt. Volgens cijfers van de Internationale Internationale Organisatie voor Migratie lieten dit jaar alleen al vijfhonderd vluchtelingen het leven toen ze de oversteek naar Europa waagden.

Nog volgens de Internationale Organisatie voor Migratie stierven in 2014 in totaal meer dan 3000 vluchtelingen die Europa via de Middellandse Zee probeerden binnen te raken.

Sinds 2000 hebben meer dan 22.000 vluchtelingen het leven gelaten in een poging Europa binnen te raken. Het maakt van Europa de meest gevaarlijke bestemming voor migranten.

Hermetisch

Het meest tragische aan deze cijfers: deze doden konden grotendeels vermeden worden. De 22.000 doden van de afgelopen vijftien jaar, zijn doden die vielen door een gebrek aan politieke daadkracht, het gebrek aan moed om een degelijk en humaan vluchtelingenbeleid uit te tekenen.

Smokkelaars die mensen tegen astronomisch hoge prijzen in een gammel bootje naar Europa brengen zijn het product van een beleid dat migratie steeds verder criminaliseert. Gesloten grenzen zijn de voedingsbodem voor iedere smokkel. Ook mensensmokkel. Het beste antwoord op de smokkelaars - die een groot aantal doden op hun geweten hebben - is dus een ander beleid.

Tot die conclusie komt ook de VN rapporteur voor de mensenrechten François Crépeau. Volgens hem blijft Europa te veel focussen op het beschermen van de buitengrenzen. Door die eenzijdige focus wordt net vrij spel gegeven aan mensensmokkelaars.

Mensenrechtenorganisatie Amnesty International maakt dezelfde analyse. In het jaarrapport besluit Amnesty: "Het aantal ontheemden zal toenemen zolang overheden hun grenzen hermetisch afsluiten. De vluchtelingencrisis zal verder uit de hand lopen zolang de internationale gemeenschap er niet in slaagt om bescherming en hulp te bieden."

Electoraal verlies

Die bescherming en hulp zouden onder meer kunnen bestaan in een internationale vorm van samenwerking tussen landen die veel migranten aantrekken. Crépeau ziet bijvoorbeeld heil in het idee om de VS, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Europa onderling te laten afspreken om één miljoen migranten binnen te laten. Die migranten kunnen dan verdeeld worden onder verschillende landen.

Het is een volstrekt logische oplossing, maar het schoentje knelt bij de electorale politiek. Weinig verkozen politici durven momenteel te pleiten voor meer en een beter gereguleerde immigratie uit angst voor electoraal verlies.

Ondertussen blijft zich één van de grootste humanitaire rampen voltrekken aan onze grenzen.