Wat merk je op? En waarom dat belangrijk is

Ruth Smith
Sott.net
vri, 12 aug 2022 00:00 UTC

© Ante Hammersmit/Unsplash

Opmerkzaamheid is iets anders dan gewoon zien of horen. Als ik zeg dat ik een fruitschaal op tafel zie staan of dat ik een hond op straat hoor blaffen, is het mogelijk dat de fruitschaal daar net werd neergezet of dat de hond wakker werd en voor het eerst blaft. Maar als ik zeg dat ik de fruitschaal of het blaffen van de hond opmerk, dan impliceert dit dat het er al was, maar dat ik het nu pas opmerk.

De omgeving waarin we ons bevinden komt ons waarnemingsveld binnen, of dat nu visueel, auditief of via een van de andere zintuigen verloopt, in de vorm van informatie, waarvan het overgrote deel nooit ons bewustzijn bereikt. En dat is maar goed ook.

'We zijn eigenlijk alleen maar in staat om ons van een heel klein beetje van de wereld om ons heen bewust te zijn. Op elk zintuiglijk moment worden we overspoeld met informatie, waarvan een groot deel irrelevant is.'
- Joyce Schenkein (PhD)

© redcharlie/Unsplash

Het is zelfs zo dat mensen wiens hersenen moeite hebben om externe informatie uit de omgeving adequaat te filteren (mensen met Attention Deficit Disorder [ADD] misschien, of met sommige vormen van schizofrenie) ernstig worden belemmerd in hun dagelijks leven. Het lijkt erop dat we alleen goed kunnen functioneren bij de taken van het leven als ons bewustzijn beperkt en gefocust is.

Als onze hersenen automatisch irrelevant materiaal uitfilteren, hebben we dan een echte keuze over wat we wel en niet opmerken? Het lijkt erop dat we bewust invloed kunnen uitoefenen op de aspecten van de werkelijkheid die we opmerken. Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat de wereld plotseling en op onverklaarbare wijze vol staat met grijze laarzen of Renaults, of wat we dan ook maar van plan waren te kopen. En een nieuw woord waarvan we net de betekenis hebben geleerd, lijkt in elk artikel dat we lezen op te duiken.

De sleutel zit hem in het 'denken aan.' Wanneer we geïnteresseerd zijn in een onderwerp, om welke reden dan ook, richten we onze aandacht er bewust op: we besteden misschien online tijd en energie aan het vergelijken van het aanbod van winkels en de Marktplaats-opties voor de grijze laarzen die we willen. En hopla! De grijze laarzen die mensen op straat dragen, en die er altijd al waren maar door ons niet werden opgemerkt, komen ineens tevoorschijn.

In dit opzicht bestaat er een element van keuze over wat ons opvalt, omdat we kunnen kiezen waar we onze aandacht op richten: wat we lezen, wat we tot ons nemen uit de (reguliere en sociale) media, met wie we tijd doorbrengen, waar we over nadenken. En van alle ontelbare aspecten van het leven om ons heen, bepalen de weinige die we opmerken hoe we ons voelen, wat we denken, onze houding - kortom onze ervaring van het leven.

© manu schwendener/Unsplash

We kennen allemaal mensen die zich bijna uitsluitend richten op het negatieve: de 'het glas is halfleeg'-mensen. En als je eenmaal aandacht begint te besteden aan alles wat er mis is in je leven of in de wereld, is er geen gebrek aan materiaal. En hoe meer je je daarop richt, hoe meer dingen je zullen opvallen.

We hebben ook mensen ontmoet die veel 'slechte' dingen hebben meegemaakt, maar die toch het gevoel lijken te behouden dat het leven goed is. Zonder de pijn van het leven te ontkennen, zijn ze nog steeds in staat om de schoonheid om ons heen op te merken, de vriendelijkheid van anderen, de belofte van betere dingen in het verschiet. Ik ken een mevrouw die haar jongvolwassen zoon verloor bij een klimongeluk, die haar man verloor aan een hartaandoening en die geleidelijk haar gezichtsvermogen verliest. Toch zijn zij en haar geleidehond in de stad waar ik woon bekend en geliefd. Ze lijkt een voortvarendheid en plezier in het leven uit te stralen. Ze heeft een positieve invloed op de winkeliers die haar helpen, op de kapper die haar haar knipt en op vele anderen.

Het is interessant wat ons opvalt aan de mensen die we tegenkomen. Het is duidelijk dat ieder mens veelzijdig, complex en soms tegenstrijdig is. Ik hoef alleen maar naar mezelf te kijken om te zien dat ik geduldig kan zijn maar ook ongeduldig, dat ik extravert kan overkomen terwijl ik eigenlijk introvert ben, dat ik medeleven kan tonen maar ook afstandelijk ben, sommigen zouden zelfs kunnen zeggen hardvochtig. Welke van de vele en verschillende aspecten van een ander persoon vallen ons op? Het antwoord wordt vaak bepaald door de dingen waar we zelf mee bezig zijn: of we ons geïntimideerd voelen door de ander, of verliefd zijn geworden op de ander, of de ander vertoont gebreken die we zelf ook hebben. In het laatste geval zal onze aandacht waarschijnlijk onevenredig gericht zijn op de tekortkoming van de ander.

© Maddy Weiss/Unsplash

Bestaat er een manier om meer open te gaan staan voor de verborgen en vaak prachtige aspecten van anderen en voor de eindeloze, rijke werkelijkheid van het leven dat ons omringt, zowel bezield als zogenaamd levenloos? Spirituele leraren uit vele tradities roepen ons op om niet op zoek te gaan naar een spirituele ervaring die ver weg en buiten ons ligt, maar om onze aandacht te richten op de spirituele dimensie die er al is, en deze op te merken. Die spirituele dimensie die elk aspect van het leven doordrenkt. Dingen als gebed, meditatie, reflectie, gewaarwording van het innerlijke leven in het lichaam, lezen of luisteren naar materiaal dat naar de Waarheid wijst, kunnen ons hierbij helpen.

Er bestaat een heel eenvoudige manier om onszelf open te stellen voor de mogelijkheid van een ruimere bandbreedte van bewustzijn. In het besef dat we beperkt zijn in onze waarnemingen, kunnen we bewuste keuzes maken om onszelf niet te hinderen, onze geconditioneerde reacties opzij te zetten en plaats te maken voor iets nieuws. Wat de komende dag ook in petto heeft - misschien een afspraak met een oude vriend, misschien iets lastigers zoals naar het ziekenhuis gaan voor een operatie - ik heb bepaalde verwachtingen die gebaseerd zijn op ervaringen uit het verleden, op herinneringen en op angsten. Maar als leidraad voor de werkelijkheid kunnen deze verwachtingen alleen maar een beperkende uitwerking hebben. Gevangen in mijn vaste mening over mijn vriendin, geef ik haar misschien niet de kans om de spannende veranderingen in haar leven te delen. Verlamd door angst voor de operatie ga ik misschien niet in gesprek met die medepatiënt in de wachtkamer en zal ik nooit ontdekken dat hij me de baan kan bezorgen waar ik naar op zoek was.

© Alina Grubnyak/Unsplash

Als ik er aan het begin van de dag aan denk om een innerlijke pas op de plaats te maken en mezelf open te stellen voor meer van de Werkelijkheid, maakt dat een verrassend verschil. Het is alsof er dan ruimte wordt gemaakt voor een Hogere Intelligentie - God zo je wilt - om mijn bewustzijn uit te breiden. Ik merk dat ik schoonheid zie op onverwachte plaatsen en een gevoel van juistheid ervaar bij de meest alledaagse, routinematige activiteiten. Dingen die ik me moet herinneren komen gemakkelijker in me op. Toeval lijkt een steeds vaker voorkomend kenmerk van het leven te zijn. Als er problemen ontstaan, zijn creatieve oplossingen gemakkelijker te bedenken. Het is alsof ik eindelijk de allerbelangrijkste waarheid heb opgemerkt: dat ik niet alleen ben, worstelend om te overleven in een wrede wereld, maar deel uitmaak van een groot web van Leven dat me overeind houdt als ik dat toelaat.

Zie: https://medium.com/illumination-curated/what-do-you-notice-and-why-it-matters-3bd9b786fb19