Europese neolithische Trypillia-mega-nederzettingen waren matriarchaal, met geavanceerde technologieën en weinig sociale ongelijkheid

Sergio Prostak
Sott.net
din, 02 jul 2024 21:05 UTC

© Kenny Arne Lang Antonsen / CC BY-SA 4.0.

Reconstructie van de gigantische Trypillia-nederzetting Maidanetske, Oekraïne.

De Trypillia-cultuur is een Europese neolithische cultuur die in het 5e millennium v. Chr. in Oekraïne ontstond tussen de rivieren Seret en Bug, met uitbreidingen naar het zuiden tot in het huidige Roemenië en Moldavië en naar het oosten tot aan de rivier de Dnjepr.

Deze cultuur, ook bekend als de Cucuteni-Trypillia-cultuur, wordt gekenmerkt door geavanceerde landbouw, ontwikkelde metallurgie, aardewerkproductie, verfijnde architectuur en sociale organisatie.

De Trypillia-samenleving was matriarchaal, met vrouwen als gezinshoofd, werkzaam in de landbouw en in de productie van aardewerk, textiel en kleding. De mannen hielden zich bezig met jagen, het houden van landbouwhuisdieren en het produceren van gereedschap.

"Tussen ca. 4200 en 3600 v. Chr. ontstonden de zogenaamde Trypillia-mega-nederzettingen aan de noordelijke grenzen van de Pontische Steppe," aldus Dr. Robert Hofmann en zijn collega's van de Universiteit van Kiel.

"Met een oppervlakte tot 320 ha en rond de 10.000 inwoners behoren ze tot de grootste prehistorische gemeenschappen in Europa."

"Deze nederzettingen werden op een gedeeltelijk open bossteppe met zeer vruchtbare lösshoudende bodems gebouwd."

"Het waren agrarische nederzettingen die het hele jaar door bewoond werden, waarbij de economie gebaseerd was op het verbouwen van granen en peulvruchten en op intensieve en extensieve op runderen gerichte veeteelt."

© Hofmann et al., doi: 10.15184/aqy.2024.18.

Verdeling van onderzochte Trypillia-nederzettingen per regio met steekproefomvang en Gini-coëfficiënten.

Om de veranderende niveaus van ongelijkheid binnen de drie geografische regio's van de Cucuteni-Trypillia-cultuur te onderzoeken, gebruikten de archeologen verschillen in de grootte van 7.000 huizen in 38 nederzettingen.

"We gaan ervan uit dat de nieuwe sociale organisatie van de mega-nederzettingen de bevolking in staat stelde om actief deel te nemen aan politieke besluitvormingsprocessen," legde Dr. Hofmann uit.

"Een dergelijk hervormingsgezind beleid in die tijd zou de aanleiding kunnen zijn geweest voor de enorme aantrekkingskracht van deze nederzettingen, waardoor een groot aantal mensen zich bij deze gemeenschappen aansloot."

"We gebruikten het verschil in de grootte van huizen in 38 Trypillia-nederzettingen om met behulp van de Gini-coëfficiënt te berekenen in hoeverre het niveau van ongelijkheid binnen de drie geografische regio's in 2.000 jaar veranderde," aldus Dr. Nils Müller-Scheeßel, archeoloog aan de Universiteit van Kiel.

"De resultaten van de analyses wijzen op weinig verschil in de grootte van huizen tussen 4300 en 3800 v. Chr."

"Hieruit kunnen we afleiden dat Trypillia-mega-nederzettingen tussen 4300 en 3800 v. Chr. een lage mate van sociale ongelijkheid vertoonden."

"Er moeten effectieve mechanismen zijn geweest om sociale ongelijkheid binnen de Trypillia-gemeenschappen te voorkomen," zei professor Johannes Müller van de Universiteit van Kiel.

"Dit kunnen mechanismen zijn geweest om belangen in evenwicht te brengen en overschotten te herverdelen."

"De ontwikkeling van verschillen in de grootte van huizen en politieke instellingen suggereert dat de mogelijkheden om deel te nemen aan politieke besluitvormingsprocessen in de loop der tijd verslechterden en dat de oorspronkelijke egalitaire beginselen van de stichters van de nederzetting geleidelijk werden losgelaten."

Commentaar: Dit lijkt een zich herhalend patroon te zijn, hoewel het opmerkelijk is dat het honderden jaren lijkt te hebben standgehouden; en het lijkt erop dat het in die periode niet de enige in zijn soort was: How did the Harrappan civilization avoid war for 2,000 years?

"Dit resulteerde in toenemende sociale ongelijkheid en groeiende verschillen in welvaart."

"Naar onze mening speelde dit een doorslaggevende rol bij het latere geleidelijke verdwijnen van de grote mega-nederzettingen," zei Dr. Hofmann.

"Het fenomeen van mega-nederzettingen maakt dus deel uit van een reeks historische voorbeelden die aantonen dat een toename in de complexiteit van samenlevingen niet noodzakelijkerwijs hand in hand gaat met een toename in verticale sociale differentiatie."

"Het ontstaan en uiteenvallen waren eerder gebaseerd op democratische politieke beslissingen van de individuen en gemeenschappen die in deze enorme nederzettingen woonden en uiteindelijk besloten om deze te verlaten."

Het rapport van het team werd gepubliceerd in het aprilnummer 2024 van het tijdschrift Antiquity.

Robert Hofmann et al. 2024. Trypillia mega-sites: a social levelling concept? Antiquity 98 (398): 380-400; doi: 10.15184/aqy.2024.18

Zie: https://interestingengineering.com/culture/worlds-oldest-city-was-not-in-mesopotamia

Commentaar: Interesting Engineering geeft verder inzicht in Trypillia door middel van een andere recente studie:

6.000 jaar oude nederzettingen zetten geschiedenis op losse schroeven

Door middel van geomagnetische technieken onthulden onderzoekers structuren onder het aardoppervlak en ontdekten Trypillia-mega-nederzettingen die meer dan 100 hectare beslaan.

De Trypillia-mega-nederzettingen, die geïdentificeerd werden als de eerste geplande steden uit de geschiedenis, vertoonden geen gelijkenis met hedendaagse stedelijke centra.

[...]

In een recente publicatie van de Zwitserse Neue Zürcher Zeitung beschrijven onderzoekers de verbazingwekkende restanten van wat mogelijk "de grootste stad ter wereld" was, die vandaag de dag alleen zichtbaar is met behulp van schaduwen vanuit de lucht en verspreid liggende aardewerkscherven. Deze vindplaats in Oekraïne dateert van 4000 v. Chr. en is daarmee de oudste stedelijke nederzetting die ooit werd ontdekt.

[...]

De Trypillia-mega-nederzettingen, erkend als de vroegste geplande steden, hadden niets gemeen met moderne stedelijke centra. Volgens U-krane waren ze rond of ovaal, met huizen die in concentrische ringen waren gerangschikt, onderbroken door boulevards of brede gangen.

"Dit waren de eerste geplande steden van de mensheid," aldus NZZ, die vermeldt dat de meest opmerkelijke nederzetting groter was dan Monaco en vergelijkbaar met Central Park.

Op basis van bewijsmateriaal denken onderzoekers dat de huizen van hout en klei waren gemaakt en mogelijk tijdens een oud conflict in vlammen waren opgegaan. Interessant genoeg werden er echter geen begraafplaatsen aangetroffen.

"Individuele graven zijn iets waarmee de groep van begravenen haar rol ten opzichte van anderen presenteert. Deze weerspiegeling van sociale structuren bestaat hier niet," zegt Müller. "Als er geen graven zijn die op een archeologisch vriendelijke manier gemarkeerd zijn, betekent dat niet dat er geen dodencultus bestond," voegt hij eraan toe.

Voor aanwijzingen over de reden waarom deze steden uiteindelijk werden verlaten, lees:

• The Seven Destructive Earth Passes of Comet Venus
• Did unknown strain of plague discovered in 5000 year old tomb wipe out Europe's stone age civilization?
• 6,000-year-old temple with possible sacrificial altars discovered in Ukraine
• Mysterious egalitarian 'megasites' could rewrite history of world's first cities

Lees ook: Mysterious 25,000-year-old circular structure built from bones of 60 mammoths discovered in Russia's forest steppe