amoc oceaanstromingen klimaat afzwakking Atlantische Meridionale Overturning Circulatie
© NOAAVooraanstaande klimaatwetenschappers hebben een open brief ondertekend waarin ze waarschuwen voor het stilvallen van de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie (AMOC), waartoe ook de Golfstroom behoort.
Vierenveertig van 's werelds toonaangevende klimaatwetenschappers hebben beleidsmakers in de Noordse landen opgeroepen om iets te doen aan het mogelijk dreigende en "verwoestende" stilvallen van belangrijke stromingen in de Atlantische Oceaan.

In een open brief die maandag (21 oktober) online werd gepubliceerd, zeggen klimatoloog Michael Mann van de Universiteit van Pennsylvania en andere vooraanstaande wetenschappers dat de risico's van de afzwakking van de oceaancirculatie in de Atlantische Oceaan zwaar worden onderschat en dat er dringend actie moet worden ondernomen.

Het gaat om de stromingen die de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie (AMOC) vormen, een gigantische lopende band in de oceaan waar de Golfstroom deel van uitmaakt en die essentiële warmte naar het noordelijk halfrond brengt. Uit onderzoek blijkt dat de AMOC afzwakt en binnenkort een omslagpunt zou kunnen bereiken door de opwarming van de aarde, waardoor het klimaat op aarde tot chaos zou kunnen vervallen.


Commentaar: Opwarming van de aarde leidt tot wereldwijde afkoeling door de toevoeging van enorme hoeveelheden zoet water in de oceanen.


"Zo'n verandering in de oceaancirculatie zou verwoestende en onomkeerbare gevolgen hebben, vooral voor de Noordse landen, maar ook voor andere delen van de wereld," schreven de wetenschappers in de brief. Tot de Noordse landen behoren Denemarken, IJsland, Noorwegen, Finland en Zweden.

Het stilvallen van de AMOC zou leiden tot grote afkoeling en extreem weer in de Noordse landen, aldus de brief. Dit zou een vreemde "koude klodder" die zich al boven het oostelijke deel van de Noord-Atlantische Oceaan heeft ontwikkeld, vergroten en verdiepen door de afzwakking van warmte bevattende stromingen. Stilvallende oceaanstromingen zullen waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor het klimaat op het hele noordelijk halfrond, en een bedreiging vormen voor de landbouw in Noordwest-Europa, aldus de brief.

amoc golfstroom stromingen kaart
© Peter Hermes Furian via ShutterstockEen kaart waarop de oceaanstromingen in de Atlantische Oceaan te zien zijn.
Andere gebieden zouden de gevolgen ook merken, aldus de wetenschappers. Als de AMOC stilvalt, zou dat een zuidwaartse verschuiving van tropische moessonsystemen veroorzaken - met rampzalige gevolgen voor de landbouw en ecosystemen. Stilvallende oceaanstromingen kunnen ook voor een verdere stijging van de zeespiegel langs de Amerikaanse Atlantische kust zorgen en mariene ecosystemen en visserijen in een staat van "onrust" brengen.

Zonder dringende klimaatmaatregelen zou de AMOC in de komende decennia kunnen stilvallen, hoewel er grote onzekerheid bestaat bij het voorspellen van de tijdschaal, aldus de brief. Het meest recente rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) stelt dat "er een middelmatig vertrouwen heerst dat de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie niet abrupt zal stilvallen voor 2100," maar de wetenschappers zeggen dat dit een onderschatting is.

De schatting van het IPCC is niet alleen onnauwkeurig, maar ook zorgwekkend, aldus de brief.

"Het doel van deze brief is om de aandacht te vestigen op het feit dat slechts 'middelmatig vertrouwen' in het niet stilvallen van de AMOC niet geruststellend is, en duidelijk de mogelijkheid openlaat van een stilvallen van de AMOC tijdens deze eeuw," schreven de wetenschappers. "Zelfs met een middelmatige waarschijnlijkheid dat het plaatsvindt, gezien het feit dat de uitkomst catastrofaal zou zijn en de hele wereld nog eeuwen zou beïnvloeden, geloven we dat er meer moet worden gedaan om dit risico te minimaliseren."

De wetenschappers richtten de brief aan de Noordse Raad van Ministers, een intergouvernementeel forum dat de samenwerking tussen de Noordse landen moet bevorderen. Ze drongen er bij beleidsmakers op aan om de risico's van een stilvallen van de AMOC serieus in overweging te nemen en om de druk op internationale partners op te voeren om dicht bij de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs van 2015 te blijven, die tot doel heeft om de gemiddelde wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële niveau.

Zie: https://www.livescience.com/planet-earth/rivers-oceans/key-atlantic-current-could-collapse-soon-impacting-the-entire-world-for-centuries-to-come-leading-climate-scientists-warn