© Piero Baguzzi / R. Matesanz / MAN, Ministerio de Cultura de España
De lunula - in de vorm van een halve maan die in Chão de Lamas (Miranda do Corvo, Coimbra) werd gevonden - werd traditioneel als een louter decoratief voorwerp beschouwd, maar wordt nu opnieuw geïnterpreteerd. Matesanz' analyse van de complexe geometrische patronen suggereert dat het zou kunnen dienen als een visuele weergave van een Keltische kalendercyclus van 114 jaar. Dit tijdsbestek komt overeen met zes Metonische cycli, die elk 19 jaar duren. Dit is een bekend astronomisch kader dat de gelijkschakeling van maan- en zonnekalenders vergemakkelijkt.
De kalender van Coligny, een belangrijke epigrafische bron uit Frankrijk uit de 2e eeuw n.Chr., geeft gedetailleerd inzicht in de tijdsstructurering van de Kelten. Deze kalender organiseert de tijd in cycli van vijf jaar met 62 maanden, in totaal 1.835 dagen. Wetenschappers zijn het er echter al lang niet meer over eens hoe deze cycli overeenkomen met het tropische jaar van 365,24 dagen.
De studie van Matesanz is bijzonder vernieuwend, aangezien er een verband wordt gelegd tussen de kalender van Coligny en de geometrische ontwerpen van de lunula van Chão de Lamas. Hij theoretiseert dat de cirkelvormige motieven op het sieraad een tijdwaarnemingssysteem voorstellen dat het zonnejaar aanpast door elke 114 jaar 53 dagen te schrappen. Naar dit intrigerende getal van 53 dagen wordt ook verwezen in Ierse literaire bronnen, wat wijst op een mogelijke link naar Keltische gewoonten in Ierland.
© Piero Baguzzi / R. Matesanz / MAN, Ministerio de Cultura de EspañaSnede van de lunula en nomenclatuur van de cirkelvormige motieven die erin voorkomen.
Het ontwerp van de lunula is meer dan decoratief; het bevat grote concentrische cirkels en kleinere cirkels met centrale stippen, die georganiseerd zijn in vijf verschillende secties. Matesanz suggereert dat deze elementen mogelijk overeenkomen met de maanden binnen de vijfjarige cyclus van de Keltische kalender.
De rangschikking van deze geometrische motieven is van cruciaal belang. Het onderzoek geeft aan dat de elementen van de lunula symbool zouden kunnen staan voor zes cycli van vijf jaar, die elk 62 maanden bevatten, culminerend in een totaal van 30 jaar - waarnaar Plinius de Oudere in zijn Natuurlijke Historie verwees als het Keltische saeculum. Deze berekening resulteert echter in een overschrijding van 53 dagen ten opzichte van de zonnecyclus.
Om deze discrepantie te verhelpen, stelt Matesanz voor dat de Kelten hun kalender elke 114 jaar aanpasten door deze dagen weg te laten, zodat hun festivals en astronomische observaties in de pas liepen met de veranderende seizoenen.
© WikipediaDe kalender van Coligny.
Een van de boeiendste aspecten van dit onderzoek is de aanwezigheid van de 53 dagen in Ierse Gaelic-teksten, met name in het middeleeuwse verhaal Baile in Scáil. In dit verhaal komt de legendarische koning Conn Cétchathach een magische steen tegen op de Heuvel van Tara, waarbij zijn druïden verklaren dat ze zijn naam pas na 53 dagen kunnen onthullen. Deze periode van stilte kan overeenkomen met de dagen die in de Keltische kalender worden weggelaten om deze in overeenstemming te houden met het zonnejaar.
Als deze hypothese wordt bevestigd, zou dat erop wijzen dat Keltische mondelinge tradities elementen van een oude tijdsynchronisatiemethode hebben behouden, zelfs eeuwen na de Romeinse invloed. Het zou verder de opvatting ondersteunen dat de Keltische beschaving over verfijnde astronomische kennis beschikte, wat duidelijk te zien is in zowel hun kunstvoorwerpen als hun mythologie.
De studie spoort ook aan tot een herwaardering van de rol van kunst als symbolische taal bij de Kelten. De lunula van Chão de Lamas kan illustreren op welke manier zij abstracte en wiskundige concepten in hun artistieke creaties integreerden.
Aanvullende archeologische vondsten ondersteunen dit perspectief. Op het Iberisch schiereiland suggereren soortgelijke iconografische objecten zoals de Axtroki-kommen en de Leiro-helm mogelijke calendrische functies. Ondertussen worden in Centraal-Europa voorwerpen als de gouden hoeden van het Schifferstadt-type geïnterpreteerd als instrumenten om de tijd bij te houden, wat de idee van een gedeeld begrip van tijd tussen culturen in de oudheid versterkt.
Ter referentie:
Roberto Matesanz Gascón, The lunula with geometric decoration of the treasure of Chão de Lamas and the Celtic calendar. Palaeohispanica, vol.24 (2024). doi.org/10.36707/palaeohispanica.v24i1.543
Zie: https://arkeonews.net/the-celts-astronomical-secrets-the-chao-de-lamas-lunula-and-the-coligny-calendar-connection/
Reacties van Lezers
voor onze Nieuwsbrief