Wetenschappers hebben onlangs ontdekt dat er veel meer onderzeese bergen zijn dan eerder werd gedacht. De wereldwijde zoektocht naar nieuwe gebieden voor diepzeemijnbouw heeft geleid tot een toenemende interesse in het in kaart brengen van de zeebodem. Deze bergen zijn niet alleen belangrijk voor commerciële doeleinden, maar ook voor het zeeleven en klimaatverandering.

In 2005 botste een Amerikaanse onderzeeër met een topsnelheid tegen een onderzeese vulkaan. Daarbij kwam een lid van de bemanning om het leven en de meesten aan boord raakten gewond. Dat herhaalde zich in 2021 toen een andere Amerikaanse onderzeeboot op een onderzeese berg in de Zuid-Chinese Zee botste en zijn sonarinstallatie beschadigde.

Het vorige hoofdstuk gaf voorbeelden in overvloed van evolutionaire sprongen na massa-extincties. Als we de voorbije tijdperken als geheel bekijken, zien we dat elke geologische periode de opkomst van nieuwe levensvormen markeert die duidelijk meer geëvolueerd zijn dan de levensvormen uit de vorige periode.

Dit inzicht in evolutie was denkers uit het verleden verre van vreemd. Al meer dan twee millennia geleden creëerde de Griekse filosoof Anaximander^[1] een opmerkelijk goed onderbouwde evolutietheorie:

Anaximander geloofde dat het leven ontstond in de zee en dat dieren door bepaalde aanpassingen aan de omgeving hun moderne vorm hadden gekregen. Hij geloofde dat de menselijke soort moest zijn geëvolueerd uit andere dieren^[2].

De theorie van Anaximander betrof geen ongegronde speculatie, aangezien fossielen, hun oorsprong en hun betekenis al bekend waren in het oude Griekenland^[3]. Concepten van evolutie die vergelijkbaar zijn met die van Anaximander vinden we in de Romeinse tijd, bijvoorbeeld in de geschriften van Lucrecius:

Lucretius stelde dat door een vorm van natuurlijke selectie monsterachtige wezens uitstierven en dat de overlevende dieren konden overleven vanwege hun kracht, snelheid of intelligentie. Lucretius was het niet eens met Anaximander en stelde dat een landdier niet uit een zeedier zou kunnen evolueren en stond sceptisch tegenover de opvatting dat de ene soort uit de andere kon evolueren^[4].

Men zou kunnen stellen dat de simpele rekensom die aantoont dat windenergie een economische en maatschappelijke ramp in wording is, duidelijk zou moeten zijn voor een intelligent kind van de basisschool. Nu heeft de wis- en natuurkundige van de Universiteit van Oxford, onderzoeker bij CERN en Fellow of Keble College, emeritus professor Wade Allison, de optelsom gemaakt. Groot-Brittannië wordt geconfronteerd met de kans op een storing in de elektriciteitsvoorziening, concludeert hij. "Windenergie faalt op alle fronten," zegt hij en voegt eraan toe dat de regeringen het "overweldigende bewijs" van de tekortkomingen van windenergie negeren "en hun toevlucht nemen tot grootspraak in plaats van een onderbouwde analyse."

De alarmerende waarschuwingen van professor Allison staan in een kort onderzoeksdocument dat onlangs werd gepubliceerd door de Global Warming Policy Foundation. Hij merkt op dat de door de zon geleverde energie "extreem zwak" is en daarom niet in staat was om zelfs maar een kleine wereldbevolking van vóór de industriële revolutie van een aanvaardbare levensstandaard te voorzien. Een vergelijkbaar standpunt werd onlangs op meer ingrijpende wijze naar voren gebracht door kernfysicus Dr. Wallace Manheimer. Deze betoogde dat de infrastructuur rond wind- en zonne-energie niet alleen zal mislukken, "maar biljoenen zal kosten, grote delen van het milieu zal vernietigen en volkomen nodeloos zal zijn."

De levensexplosie die volgde op de Krijt - Paleogeengrens is de meest recente en best gedocumenteerde. De Cambrische explosie is de meest spectaculaire. Maar beide staan niet op zichzelf. Vrijwel alle massa-extincties werden gevolgd door levensexplosies die werden gekenmerkt door het ontstaan van nieuwe en complexere levensvormen met fysiologische kenmerken die nooit eerder waren waargenomen.

- De midden - Ordovicische-extinctie, ook wel bekend als de Ordovicische-Meteoor-Gebeurtenis, vond plaats rond 467 miljoen jaar geleden. Deze werd gevolgd door de Ordovicische radiatie, die zo'n 40 miljoen jaar geleden na de in het vorige hoofdstuk beschreven Cambrische explosie plaatsvond^[1]. Terwijl uit de Cambrische explosie de meeste moderne fyla ontstonden, vulde de Ordovicische radiatie deze fyla met talrijke nieuwe klassen en taxa^[2] van een lager niveau. Dit veroorzaakte een explosie van diversiteit met een verdrievoudiging van het totale aantal mariene families en een verdubbeling van het aantal mariene orders^[3].

Daarnaast lieten deze nieuwe levensvormen een duidelijke toename in complexiteit zien^[4], vooral bij brachiopoden, gastropoden en tweekleppigen^[5]. De complexiteit van de organisatie tussen soorten nam eveneens sterk toe met het ontstaan van het koraalrif-ecosysteem^[6].

- De Ordovicium - Siluur-extinctie van circa 450 - 440 miljoen jaar geleden werd gevolgd door de opkomst van watervoerende cellen en tracheofyten^[7], die ook wel vaatplanten worden genoemd. De nasleep van de Ordovicium - Siluur-extinctie markeert ook de komst van het oudste landdier, een miljoenpoot met de naam Pneumodesmus^[8], naast de eerste landplant, die bekend staat onder de naam Eohostimella heathana^[9]. Tot dan toe waren fauna en flora uitsluitend aquatisch. Kort na de massa-extinctie verschenen de gnathostoma^[10], een subfylum, dat alle gewervelde kaakdieren bevat en bestaat uit zo'n 60.000 soorten die 99% van alle levende gewervelde dieren vertegenwoordigen^[11].

De eind-Siluur-extinctie, zo'n 430 miljoen jaar geleden, werd gevolgd door de Devonische explosie, die een spectaculaire ontwikkeling van de flora inluidde met het verschijnen van bladeren^[12], wortels^[13] en meristemen^[14] (een soort weefsel dat bestaat uit ongedifferentieerde cellen die in staat zijn tot celdeling). Het markeert ook het verschijnen van longen - niet te onderscheiden van moderne longen^[15] - en benen^[16] samen met het ontstaan van de eerste (vleugelloze) insecten op het land^[17] en de eerste amfibieën^[18]. De nasleep van deze massa-extinctie kenmerkte ook het ontstaan van botten en de eerste beenvissen, waaronder de eerste fossiele haai ^[19] (doliodus) en de eerste leden van de osteichthyes, een grote taxonomische groep vissen met rond de 28.000 soorten^[20].

De Cambrische levensexplosie vond plaats rond 541 miljoen jaar geleden, wat naar geologische maatstaven kort is, na een massa-extinctie die waarschijnlijk veroorzaakt werd door komeetinslagen^[1]. Twee grote inslagkraters stammen uit dezelfde tijd als deze massa-extinctie: Acraman en Beaverhead^[2]. De komeetinslag-hypothese wordt verder versterkt door de ontdekking van typische markeringen van komeetinslagen zoals concentraties van iridium, osmium en platinum^[3] op de grens tussen het Precambrium en het Cambrium.

Tijdens deze uitzonderlijke levensexplosie verschenen bijna alle huidige 31 dierlijke fyla^[4] vrij plotseling^[5]:

De dieren uit het Cambrium onthullen een niveau van complexiteit^[6] dat vergelijkbaar is met dat van moderne dieren, hoewel hun morfologie verschilt. Deze evolutionaire sprong is des te verbazingwekkender omdat vóór de Cambrische explosie de meeste organismen eencellig waren, naast een minderheid van enkele zeer eenvoudige meercellige organismen.

Over het algemeen waren er geen fossiele dierlijke resten in de precambriumlagen, maar daarna verschenen onvergelijkbaar complexere dieren zoals de trilobiet, die tot 4,5 kilogram woog^[7] en meer dan 45 centimeter^[8] lang was, met volledig ontwikkelde ogen, poten, een spijsverteringsstelsel en een uitwendig skelet:

Miljarden mensen over de hele wereld dreigen te verhongeren als het netto-nul-beleid de productie van stikstofmeststoffen afkomstig van fossiele brandstoffen verbiedt. Dit is de grimmige waarschuwing van twee Amerikaanse topwetenschappers, die zeggen dat het uitbannen van stikstofmeststoffen en pesticiden die afkomstig zijn van fossiele brandstoffen "ertoe zal leiden dat ongeveer de helft van de wereldbevolking niet genoeg te eten heeft." Zij voegen eraan toe dat het elimineren van netto-nul-meststoffen zal leiden tot een "wereldwijde hongersnood."

In een uitvoerige paper met de titel 'Challenging 'Net Zero' with Science,' stellen emeritus professoren William Happer en Richard Lindzen van respectievelijk Princeton en MIT, samen met geoloog Gregory Wrightstone, dat netto-nul - de wereldwijde beweging om fossiele brandstoffen en de uitstoot van koolstofdioxide en andere broeikasgassen te elimineren - "wetenschappelijk ongegrond is en een bedreiging vormt voor het leven van miljarden mensen."

De strijd over stikstofmeststoffen wordt zwaar bevochten door groene activisten die pleiten voor een drastische vermindering van het gebruik ervan en voor het verplicht stellen van meer organische methoden. Dit kan uitgroeien tot fanatisme, zoals George Monbiot van de Guardian betoogt, die pleit voor een einde aan de afhankelijkheid van landbouw. De basis voor minder keuze en voedsel wordt ook in de academische wereld gelegd. Onlangs opperden drie blaffende academici van de Universiteit van Leeds dat rantsoenering zoals tijdens de Tweede wereldoorlog een effectieve manier zou kunnen zijn om de koolstofuitstoot te verminderen. Ook actrice Joanna Lumley grijpt terug naar de tijd van de spam en de tijd dat zwendelaars delen van de toeleveringsketen beheersten. Zij heeft voorgesteld terug te keren naar een puntendistributiesysteem en een vorm van rantsoenering in oorlogstijd.

Een "biocomputer" die draait op menselijke hersencellen zou nog tijdens onze levensduur kunnen worden ontwikkeld, volgens onderzoekers van de Johns Hopkins University die verwachten dat een dergelijke technologie de mogelijkheden van moderne computers exponentieel zal uitbreiden en nieuwe studiegebieden zal scheppen.

Het team schetst vandaag hun plan voor "organoïde intelligentie" in het tijdschrift Frontiers in Science.

Thomas Hartung, een professor in milieugezondheidswetenschappen aan de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health en Whiting School of Engineering, die de leiding heeft over het werk, zegt:

"Computers en kunstmatige intelligentie hebben de technologische revolutie aangedreven, maar ze bereiken een plafond. Biocomputertechniek behelst een enorme inspanning om computerkracht compacter te maken en de efficiëntie ervan te verhogen om onze huidige technologische grenzen te overschrijden.

Wetenschappers gebruiken al bijna twintig jaar lang kleine organoïden, in het laboratorium gekweekt weefsel dat lijkt op volgroeide organen, om te experimenteren met nieren, longen en andere organen zonder hun toevlucht te nemen tot menselijke of dierlijke proeven. Meer recentelijk werken Hartung en collega's van Johns Hopkins met hersenorganoïden, bolletjes ter grootte van de stip van een pen die neuronen en andere kenmerken bevatten die basisfuncties als leren en onthouden in stand houden.

"Dit biedt mogelijkheden voor onderzoek naar de werking van het menselijk brein. Want je kunt het systeem gaan manipuleren, dingen doen die je ethisch gezien niet kunt doen met menselijke hersenen."

Zou door kometen veroorzaakte massa-extinctie ook bestaande levensvormen kunnen "verbeteren?" Immers, misschien betroffen de veranderingen in levensvormen in Toengoeska en de Carolina Bays geïsoleerde gevallen en deze gebeurtenissen leveren niet per se massa-extincties op.

Laten we daarom eens kijken naar de meest recente en goed gedocumenteerde grootschalige uitsterving door een komeet, de Krijt-Paleogeengrens^[1], waarbij 66 miljoen jaar geleden een ruimtelichaam dat de Chicxulub-krater veroorzaakte, de dinosauriërs uitroeide, tezamen met 75%^[2] van alle soorten op de planeet, zoals de zwarte pijl in het bovenstaande diagram van cyclische extinctie door kometen aangeeft^[3]. [SOTT redactie: Er wordt verwezen naar het laatste diagram uit Hoofdstuk 1.]

De Krijt - Paleogeengrens is een geologische term die verwijst naar een zeer dunne kleilaag^[4], die wijst op een korte maar duidelijke verstoring. Deze grens wordt aangegeven door de witte pijl in de afbeelding hieronder. De Krijt - Paleogeengrens bevindt zich direct onder de sedimenten van het Krijt en vlak boven die van het Tertiair^[5]:

Vlak onder de Krijt-Paleogeengrens liggen fossielen van dinosauriërs, en net erboven - dat wil zeggen net na de massa-extinctie - liggen fossielen van volledig ontwikkelde nieuwe soorten zonder bekende voorouders:

Deel II: Explosies van Leven
Het is logisch om komeetgebeurtenissen uitsluitend te beschouwen als een manier waarop massavernietiging plaatsvindt, zoals blijkt uit de talrijke massa-extincties of daaruit afgeleide rampen zoals vulkanisme of seismiciteit, die beschreven zijn in Deel I. Maar tijdens het schrijven van "Cometary Encounters" ontdekte ik enkele bijzonderheden die verband houden met de Toengoeska-explosie^[1] en de weerslag daarvan op plaatselijke levensvormen:

Tot in de jaren tachtig bleef de hypothese dat komeetinslagen de belangrijkste oorzaak zijn van massa-extincties controversieel. Ondanks een begrijpelijk^[1] gebrek aan dateerbare inslagkraters, won het scenario dat massa-extincties door kometen worden veroorzaakt aan populariteit na de ontdekking van een zeer specifieke cyclus, die kenmerkend is voor de meeste massa-extincties op onze planeet. Maar voordat we ingaan op deze vraag en het groeiende bewijs voor komeetinslagen, nemen we eerst ons zonnestelsel eens onder de loep.