Vrijwel iedereen die de afgelopen maand op moraliserende wijze de mond vol had over de onschendbaarheid van grenzen, soevereiniteit van landen, en hoe onaanvaardbaar het was voor grote mogendheden om kleinere buren te "pesten" - denkend aan Rusland en Oekraïne - hield zich even in om op donderdag hulde te brengen aan een vrouw die zich in 1999 sterk maakte voor al die zaken. Maar omdat het de NAVO was die Joegoslavië al deze dingen aandeed, werd Madeleine Albright uiteraard als held en icoon beschouwd.

Op 24 maart 1999 begon de NAVO een luchtoorlog tegen Servië en Montenegro, destijds bekend als de Federale Republiek Joegoslavië. Het publiekelijk verklaarde doel van Operation Allied Force was Belgrado te dwingen het ultimatum te accepteren dat een maand eerder in het Franse kasteel van Rambouillet was gesteld: Lever de provincie Kosovo over aan de NAVO-"vredeshandhavers" en sta etnisch Albanese separatisten toe de onafhankelijkheid uit te roepen.

Nu Rusland daadwerkelijk een invasie of "speciale operatie" in Oekraïne lanceert, leek het ons een goed moment om samen te vatten hoe het zover heeft kunnen komen.

De historische, politieke en etnische verdeeldheid in Oekraïne gaat tientallen jaren terug, zo niet eeuwen, maar we hebben niet de ruimte om zo diep op de materie in te gaan. Voor nu houden we het bij drie eenvoudige delen: De val van Viktor Janoekovitsj, het referendum op de Krim en de daaropvolgende burgeroorlog die de regio rechtstreeks op het spoor zet van de gebeurtenissen van vandaag.

Net als onze 30 feiten over Covid is dit stuk bedoeld als een handige leidraad om vrienden en familie op de hoogte te brengen van de recente geschiedenis van Oekraïne, een handige index van hedendaagse bronnen, dan wel een opfriscursus voor degenen die de details niet meer zo paraat hebben.

Laten we aan de slag gaan.

Pollengegevens uit 19 moderne Europese landen onthullen dat delen van Europa een verwaarloosbare of geen enkele impact ondervonden.
Een nieuwe studie gebruikt pollengegevens om de sterfte veroorzaakt door de middeleeuwse pest in heel Europa op een regionale schaal te evalueren. De resultaten tonen aan dat de gevolgen van de Zwarte Dood sterk verschilden van regio tot regio en benadrukken het belang van interdisciplinaire benaderingen voor het begrijpen van vroegere - en huidige - pandemieën.

De Zwarte Dood, die van 1347-1352 Europa, West-Azië en Noord-Afrika teisterde, is de meest beruchte pandemie uit de geschiedenis. Historici schatten dat tot 50% van de Europese bevolking tijdens de pandemie om het leven kwam en schrijven veranderingen in religieuze en politieke structuren toe aan de Zwarte Dood. Zij stellen zelfs dat deze grote culturele en economische veranderingen, zoals de Renaissance, versnelde. Hoewel oud DNA-onderzoek Yersinia pestis heeft geïdentificeerd als de veroorzaker van de Zwarte Dood en zelfs de evolutie ervan over millennia heeft getraceerd, zijn de gegevens over de demografische gevolgen van de pest nog steeds onderbelicht en worden nog weinig begrepen.

Een nieuwe studie toont nu aan dat de sterfte ten gevolge van de Zwarte Dood in Europa niet zo universeel of wijdverspreid was als lang werd gedacht. Een internationaal team van onderzoekers, geleid door de groep Paleowetenschappen en Geschiedenis van het Max Planck Instituut voor de Wetenschap van de Menselijke Geschiedenis, analyseerde stuifmeelmonsters van 261 locaties in 19 hedendaagse Europese landen, om te bepalen hoe landschappen en landbouwactiviteiten veranderden tussen 1250 en 1450 n.Chr. - ruwweg 100 jaar voorafgaand aan tot 100 jaar na de pandemie. Hun analyse bevestigt de verwoesting die sommige Europese regio's ondervonden, maar toont ook aan dat de Zwarte Dood niet alle regio's in gelijke mate trof.

In de 20e eeuw ontstond in de filosofie een betreurenswaardige kloof tussen de "continentale" en de "analytische" scholen. Zelfs als u nooit het onderwerp heeft bestudeerd, zou u wel eens van deze splitsing gehoord kunnen hebben. Maar zoals de Britse moraalfilosoof Bernard Williams ooit opmerkte is alleen al de karakterisering van deze kloof vreemd - de ene school wordt gekarakteriseerd door zijn kwaliteiten, de andere naar geografisch gebied, zoals men auto's zou onderverdelen in modellen met vierwielaandrijving en auto's die gemaakt zijn in Japan.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat niemand een bevredigende manier heeft gevonden om de scheidslijn tussen beide te trekken. In grote lijnen kan men echter zeggen dat de continentale school haar wortels heeft in de fenomenologie van Edmund Husserl, en een reeks uiteenlopende tradities omvat, waaronder het existentialisme van Jean-Paul Sartre, het structuralisme van Ferdinand de Saussure, het postmodernisme van Jean-François Lyotard en het deconstructionisme van Jacques Derrida. De analytische school daarentegen heeft haar wortels in het werk van Gottlob Frege, Bertrand Russell en Ludwig Wittgenstein en had tot vrij recentelijk een veel beperktere focus, waarbij de naduk vooral op logica en taal lag.

Een onderzoeksteam dat het verraad van Anne Frank met moderne technieken analyseerde, komt na 6 jaar met een eerder nauwelijks onderzochte theorie: volgens het team speelde een Joodse notaris uit lijfsbehoud het adres van het Achterhuis door aan de nazi's.

De onderzoekers concluderen dat de vooraanstaande Amsterdamse notaris Arnold van den Bergh onderduikadressen aan de Duitsers heeft doorgegeven om veiligheid voor zijn eigen gezin te garanderen. Definitief bewijs daarvoor werd niet gevonden, maar volgens het team lijkt in ieder geval vader Otto Frank zelf de theorie serieus te hebben genomen.

Gepensioneerd FBI-rechercheur Vince Pankoke noemt dit onderzoek het langste en moeilijkste waar hij ooit bij betrokken was, met een enorme berg data, zoekgeraakte archiefstukken en overleden getuigen. "Dit was geen cold case, de zaak was bevroren."

Hoewel tijd al bestaat sinds het begin van, nou ja, tijd, was het toch nodig om het uit te vinden.
Tijd en astronomie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De mens gebruikt al duizenden jaren de bewegingen van de sterren, de Zon en de Maan om zijn jacht, oogsten, godsdienst en leven in alle opzichten te organiseren. En naarmate de astronomie zich ontwikkelde, groeide ook de behoefte aan een meer nauwkeurige tijdmeting.

Er zijn veel manieren om te vragen: "Hoe laat is het?" Astronomen kunnen de standaard zonnetijd, de middelbare zonnetijd, de sterrentijd, de Universele Tijd of de Juliaanse datum en zijn vele gewijzigde vormen gebruiken. Astronomen beschrijven drie verschillende soorten schemering, de tijdsvereffening, 24 tijdzones en een astronomische dag. Het begrijpen van deze verschillende "tijden" geeft ons een beter idee van onze relatie met de hemel boven ons, alsmede de draaiende Aarde waarop we leven.

Het begin van de tijd

Vroege beschavingen ontwikkelden twee soorten kalenders. De oudste is gebaseerd op de Maan. Het lijkt misschien logischer dat de Zon de eerste tijdwaarnemer geweest zou zijn, maar archeologen hebben botten van mammoeten en andere dieren gevonden van meer dan 20.000 jaar oud, waarop inkervingen zijn gemaakt van de maanfasen. In die periode van de menselijke geschiedenis moesten jagers die op jacht waren weten hoe lang zij van hun kamp waren weggeweest, waardoor de Maan de voor de hand liggende keuze werd om het verstrijken van de tijd te volgen.

Het zou nog millennia duren voordat de Zon de Maan zou vervangen in onze moderne kalender. Dit komt omdat de Aarde en de Maan betrokken zijn bij een kosmische mengelmoes die moeilijk te ontwarren is. De meeste oude culturen luidden het begin van de maand in wanneer de dunne maansikkel, of "Nieuwe Maan", na zonsondergang te zien was. Er zijn 354 en een fractie van de dagen in een maanjaar met 12 maanmaanden. De Aarde draait echter elke 365,242 dagen rond de Zon. Hoewel dit geen probleem vormde voor een louter ceremoniële of religieuze kalender, was het onmogelijk om deze twee kalenders op elkaar aan te laten sluiten.

De oplossing voor dit probleem werd voorgesteld door Sosigenes van Alexandrië, hofastronoom van Cleopatra en misschien wel de invloedrijkste astronoom uit de geschiedenis. Julius Caesar nam Sosigenes in dienst om de oude Romeinse maankalender te verbeteren. In de tijd van Caesar liep de maankalender zo slecht synchroon met de seizoenen dat een decreet van de keizer nodig was om de situatie te verhelpen. Op voorstel van Sosigenes werd de oude maankalender vervangen door een kalender die alleen de Zon gebruikte om het jaar af te bakenen. Men liet de Maan maar gewoon door de 12 maanden van Caesars nieuwe kalender voortschrijden.

Deze Juliaanse kalender voerde ook schrikkeljaren in, waarbij elke vier jaar een extra dag werd toegevoegd. Maar dit was geen perfecte oplossing, want de laatste fractie van een dag in een jaar is iets minder dan een kwart van een dag. In de 16e eeuw liep ook de Juliaanse kalender uit de pas met de seizoenen. Dit bracht paus Gregorius XIII er in 1582 toe de kalender aan te passen en schrikkeljaren over te slaan op jaren die deelbaar zijn door 100, behalve wanneer ze deelbaar zijn door 400. Dus terwijl 1900 geen schrikkeljaar was, was 2000 dat wel. Tweeduizend jaar later gebruikt de hele wereld nog steeds de aangepaste kalender van Sosigenes.

Iedereen houdt van een goed verhaal, vooral als het op een kern van waarheid gebaseerd is.

Neem de Griekse legende van de Titanomachy, waarin de Olympische goden onder leiding van Zeus de voorgaande generatie van onsterfelijken, de Titanen, verslaan. Dit conflict, zoals verhaald door de Griekse dichter Hesiod, is een spannend verhaal - en kan een kern van waarheid bevatten.

De uitbarsting rond 1650 v. Chr. van de vulkaan Thera zou de inspiratiebron kunnen zijn geweest voor Hesiod's verhaal. Iedereen die zich binnen een straal van honderden kilometers van de uitbarsting bevond, zou getuige zijn geweest van deze catastrofe in de zuidelijke Egeïsche Zee, die krachtiger was dan Krakatau.

Wetenschapshistoricus Mott Greene stelt dat sleutelmomenten uit de Titanomachie in kaart zijn gebracht met de " signatuur " van de uitbarsting. Hesiod merkt bijvoorbeeld op dat er luid gerommel uit de grond kwam toen de legers slaags raakten; seismologen weten nu dat harmonische trillingen - kleine aardbevingen die soms voorafgaan aan uitbarstingen - vaak soortgelijke geluiden produceren. En de indruk van de lucht - "de wijde Hemel" - die tijdens de strijd trilde, zou kunnen zijn ingegeven door schokgolven die door de vulkanische explosie in de lucht werden veroorzaakt. Vandaar dat de Titanomachy een creatieve verkeerde interpretatie van een natuurlijke gebeurtenis zou kunnen zijn.

In 2021 publiceerde ik het eerste studieboek op dit gebied, Geomythology: How Common Stories Reflect Earth Events. Zoals uit het boek blijkt, beoefenen onderzoekers in zowel de wetenschappen als de geesteswetenschappen geomythologie. In feite kan het hybride karakter van geomythologie helpen om de kloof tussen de twee culturen te overbruggen. En ondanks een oriëntatie op het verleden, kan geomythologie ook krachtige middelen bieden om toekomstige problematiek op milieugebied het hoofd te bieden.

Vroeger geloofde ik, zoals velen, in een verhaal dat "het Amerikaanse imperium" heette. Nadat ik hier de afgelopen tien jaar onderzoek naar heb gedaan, is dat geloof wel enigszins veranderd. Hoe meer ik keek naar de top-down vormen van invloed in de wereld op gebeurtenissen in het verleden en het heden die de geschiedenis veranderden, voelde de hand van de Britse Inlichtingendienst bij vrijwel iedere wending als een volle klap in het gezicht.

Wie controleerde het louche Steele-dossier dat Russiagate in gang zette en een vier jaar durende campagne op gang bracht om president Trump af te zetten? De Britse inlichtingendienst.

En de inlichtingen die gebruikt werden om de bombardementen op Irak te rechtvaardigen? Ook die kwamen uit de koker van de Britse inlichtingendienst.

Hoe zit het met de strategie van de Clash of Civilizations, die gebruikt werd om het Midden-Oosten op te blazen? Dat was nou juist toevallig Sir Bernard Lewis van de Britse Inlichtingendienst.

En dan de overname door de CFR van de Amerikaanse buitenlandse politiek in de 20e eeuw? Dat is de Britse Ronde Tafel Beweging in Amerika (opgericht als het Britse Chatham House in Amerika in 1921).

Over wie sprak Kissinger toen hij tijdens een Chatham House seminar op 10 mei 1981 pochtend verkondigde die meer te informeren dan zijn eigen Ministerie van Buitenlandse Zaken? Het Britse Ministerie van Buitenlandse Zaken (1).

Wat te denken van William Yandall Elliot, die een generatie neocon strategen opleidde die het Amerikaanse buitenlands beleid overnamen na de moord op JFK? Nou, hij was een Rhodes Scholar en we weten waarvoor zij gezombificeerd zijn.

Hoe zit het met het financiële imperium dat de wereldwijde drugshandel bestiert? Nou, HSBC is de aantoonbare leider van dat spel terwijl de Britse Kaaiman eilanden het welbekende centrum vormen van de internationale offshore witwaspraktijken van drugsgeld.

Opgravingen van overblijfselen uit de oudheid kunnen ons veel vertellen over een spookbeschaving, maar de locatie waar die overblijfselen gevonden werden is niet per se de plaats waar die lang verdwenen mensen vandaan kwamen.

Jarenlang bleef de oorsprong van de Etrusken een onopgelost mysterie. Zij bewoonden gedurende tweeduizend jaar Midden-Italië, voordat het Romeinse Rijk tot bloei kwam en aangenomen werd dat zij daar waren opgekomen. Er waren echter vermoedens dat zij van elders waren gemigreerd (niet op een soort Ancient Aliens-achtige manier). Waar hun vreemde - en nu dode - taal vandaan kwam is onbekend, maar het was zeker niet Indo-Europees. Dus waar kwamen ze dan vandaan?

Onderzoeker Cosmio Psoth van de Universiteit van Tübingen, die onlangs meeschreef aan een studie in Science Advances, onthulde dat zij de steppen van wat nu Rusland en Oekraïne is, overstaken om het Italiaanse schiereiland Etrurië te bereiken. Dit weerlegt de veronderstelling dat taal en oorsprong altijd op de een of andere manier met elkaar in verband staan. De Etruskische genen waren relatief stabiel totdat het Romeinse Rijk de overhand kreeg en veroverende heersers vreemde landen in beslag namen en nieuw bloed meebrachten.

"De Etrusken droegen de aan de steppen verwante genetische component die afkomstig was van bevolkingsgroepen die waarschijnlijk de Indo-Europese talen over Italië verspreidden. Desondanks behielden zij hun culturele en linguïstische identiteit," vertelde Psoth aan SYFY WIRE.

De Europese heksenjachten van de 15e tot 17e eeuw waren gericht tegen heksen die verantwoordelijk werden gehouden voor epidemieën en mislukte oogsten die samenhingen met de dalende temperaturen van de Kleine IJstijd. De "consensus" in die tijd werd gevormd door de overtuiging dat kwaadaardige mensen een negatieve invloed hadden op het klimaat en de weerpatronen. Hoe griezelig veel lijkt dat idee op de huidige, vaak herhaalde mantra dat menselijke activiteiten het klimaat bepalen en leiden tot catastrofale gevolgen?

De eerste grootschalige Europese heksenjachten vielen samen met dalende temperaturen toen het continent overging van de bevorderlijke warmte van de Middeleeuwse Warme Periode (850 tot 1250 n.Chr.) naar een toenemende koude, die in de 13e eeuw een aanvang nam. Deze koude luidde een tijdsspanne van bijna vijf eeuwen in van oprukkende berggletsjers en langdurige perioden van regenachtig of koel weer. Deze door de natuur veroorzaakte klimaatverandering ging gepaard met mislukte oogsten, honger, stijgende prijzen, epidemieën en massale ontvolking.

Grote systematische heksenvervolgingen begonnen in de jaren 1430 en werden later in die eeuw opgevoerd door Heinrich Kramer, een Dominicaanse broeder uit de Elzas en pauselijk Inquisiteur. Op aandringen van Kramer vaardigde paus Innocentius VIII een encycliek uit, waarin de vervolging en uitroeiing van weerzinwekkende heksen door dit pauselijk edict werden vastgelegd. De ergste misbruiken van de Inquisitie en latere systematische heksenvervolgingen werden gedeeltelijk door dit decreet bekrachtigd.

Deze eerste periode van koelere temperaturen en mislukte oogsten duurde tot de eerste paar decennia van de 16e eeuw, toen een lichte opwarming gepaard ging met verbeteringen van de oogsten. Het moge duidelijk zijn, dat de pogrom tegen de heksen die het weer konden veranderen succesvol was geweest!

Helaas voor de mensen in de late Middeleeuwen maakten de veertig jaar van lichte opwarming plaats voor een ernstiger periode van afkoeling. De zomer van 1560 bracht een terugkeer van koude en nattigheid, die leidde tot een ernstige afname van de oogsten, mislukte oogsten en een toename van kindersterfte en epidemieën. Vergeet niet dat dit een agrarische cultuur was, die bijna volledig afhankelijk was van de jaarlijkse oogst om te overleven. Eén slechte oogst kon nog worden doorstaan, maar achtereenvolgende mislukkingen zouden verschrikkelijke gevolgen hebben, en dat gebeurde dan ook.