[D]e hele wereld was vreemd en onrustbarend geworden. Afgezien van de fascinerende regels die ik kende, had het grote spel andere geheime regels en het was me niet gelukt deze te vatten. Het moest iets bedrieglijks en kwaadwilligs hebben. Waar kon men stabiliteit en veiligheid, geloof en vertrouwen vinden, als wereldaangelegenheden zo misleidend konden zijn? Als triomf na triomf leidde tot de allergrootste ramp en de werkelijke regels van de geschiedenis alleen achteraf onthuld werden met een verpletterende uitkomst? Ik staarde de afgrond in. Ik voelde een zielsangst voor het leven.
haffner
Sebastian Haffner
Zo beschreef een jonge Duitse man zijn ervaringen met de gebeurtenissen die leidde tot nazi Duitsland. Hij heette Sebastian Haffner. Hij werd later journalist en historicus en zijn memoires Defying Hitler geven een openhartig en inzichtgevend perspectief van de werkelijke impact van nazisme: de invloed op de innerlijke levens van de mensen die het meemaakten.

Boeken zoals Defying Hitler zijn essentieel als we als een species ooit zullen leren hoe we ons losmaken van de ogenschijnlijk eindeloze cycli van overvloed, onwetendheid, onderdrukking en wederzijdse vernietiging. Droge militaire geschiedenis, politieke memoires, theoretische analyses, krantenartikelen - dit alles kan belangrijke details verschaffen, maar komt niet tot de kern. Het is verstoken van de essentie, het wezenlijkste van de situatie dat het laat meetellen. In het kort, het ontbeert psychologische diepgang.

De economie, partijplatformen en beleid, het politieke spectrum, belangrijke geopolitieke gebeurtenissen - deze zaken vormen de façade die het ding waarvoor de mensheid een bijna instinctieve angst en weerzin heeft, bedekt, maar wat ze niet kunnen benoemen. Het blijft verborgen, net zoals die 'geheime regels', in de afgrond. En de gebeurtenissen die zich ontvouwen voor onze ogen zinspelen slechts in geringe mate op wat er zich werkelijk afspeelt.

Zo beschrijft Haffner het in het begin van zijn boek:
Officieel heeft theoretische geschiedenis, zoals ik al zei, ons niets te vertellen over de verschillen in intensiteit van historische voorvallen. Om meer te weten te komen moet u biografieën lezen, niet die van staatsmannen, maar die van de al-te-zeldzame levensbeschrijvingen van onbekende individuen. Dan zult u zien dat één historische gebeurtenis over het (echte) privéleven van mensen trekt als een wolk over een meer. Niets beweegt, slechts een schaduw die voorbij gaat. Een andere gebeurtenis klopt het meer op zoals tijdens een onweersstorm. Een poosje is het nauwelijks herkenbaar. Een derde gebeuren kan wellicht het meer leeg laten lopen. (Defying Hitler, p. 7)
Afbeelding
© OnbekendOostelijke Oekraïners in Odessa, afgeslacht in mei 2014 door Kiev's strijdmacht
Wat zorgt ervoor dat één gebeurtenis een relatief rustige wolk is en een andere een onweersstorm? Voor een deel tenminste gaat het erom hoe het ons persoonlijk raakt. Mensen kunnen sterven, zelfs in groten getale, maar behalve een lichte steek van het geweten, hoe beïnvloedt dit ons? Het leven gaat door. Onze banen, relaties, hobby's. Het leven is nog steeds normaal.

Maar gebeurtenissen neigen ertoe in zeer vaststaande richtingen voort te schrijden als de oorzaken erachter niet worden gezien noch begrepen worden en als er geen effectieve acties worden ondernomen om ze in een andere richting te sturen. Omdat die oorzaken - die 'geheime regels' - in de afgrond verborgen blijven kunnen we niets doen, we staan er slechts bij en kijken ernaar, misschien grijpen we naar de symbolen die we beschouwen als de ziekte zelf. Wellicht zien we zelfs het patroon, maar we zijn onmachtig om enige werkelijke verandering door te voeren. Gebeurtenissen gaan langs ons heen - slechts koppen in onze kranten en RSS feeds. Totdat we met de storm geconfronteerd worden.

Als we de geheime regels van het grote spel niet leren zullen we zoals Haffner en talloze anderen van zijn generatie passief toekijken op de onverbiddelijke mars van de 'geschiedenis', zien hoe al die serene wolken samenkomen, de eerste regendruppels voelen, totdat we ons bevinden onder een gigantische onweerswolk die ons innerlijke en uiterlijke leven aan stukken scheurt. Haffner schrijft:
Deze gebeurtenissen [die leidden tot 1933] hebben natuurlijk hun sporen op mij nagelaten, net zoals op al mijn landgenoten. Als men dit niet naar waarde weet te schatten zal men niet begrijpen wat er later gebeurde. Er is echter een belangrijk verschil tussen wat er gebeurde voor 1933 en wat er na kwam. We zagen de eerdere gebeurtenissen zich ontvouwen. Ze hielden ons bezig en prikkelden ons, soms doodden ze één van ons of ruïneerden hem; maar ze confronteerden ons niet met ultieme beslissingen van het geweten. Ons binnenste bleef onaangetast. We deden ervaring op, verkregen overtuigingen, maar bleven in wezen dezelfde mensen. Echter, niemand die gewillig of met tegenzin verzeild raakte in de machine van het Derde Reich kan dat eerlijk van zichzelf zeggen. (Defying Hitler, p. 6)
We zien de stormwolken die zich verzamelen. Ze zijn er al jaren. Nu worden we geconfronteerd met een van die 'ultieme beslissingen van het geweten'. En we zullen niet meer dezelfde mensen zijn, hoezeer we ook denken dat dingen bij het oude blijven. Dat is niet het geval. Zo beschrijft Haffner het leven in de storm:
Met angstaanjagende dreiging eist de staat dat het individu zijn vrienden opgeeft, zijn minnaars verlaat, afstand doet van zijn geloofsopvattingen en nieuwe aanneemt, die voorgeschreven zijn. Hij moet een nieuwe vorm van begroeten gebruiken, eten en drinken op een manier die hem niet zint, zijn vrije tijd besteden aan bezigheden die hij verafschuwt, zichzelf beschikbaar houden voor activiteiten die hij verfoeit, en zijn verleden en individualiteit ontkennen. (Defying Hitler, p. 3-4)
De nazi's wonnen constant terrein. Levensvreugde, goedmoedigheid, plezier, begrip, welwillendheid, ruimhartigheid en een gevoel voor humor verdwenen. (Defying Hitler, p. 92)
Als dit iets uit 1984 lijkt dan komt dat omdat dit de realiteit was die Orwell probeerde bloot te leggen en waar hij voor probeerde te waarschuwen. Hij had literaire gaven, maar had niet de precieze terminologie en kennis van de geheime regels. Als je naar het nieuws luistert, als je boeken van de architecten van de moderne westerse geopolitieke strategie leest, dan weet je waarschijnlijk waar deze 'nieuwe realiteit' de grootste potentie heeft om uit te breken: autoritarisme in Rusland en China, islamo-fascisme in het Midden-Oosten en Afrika. Het zou niet hier kunnen gebeuren, in het 'beschaafde' westen: Noord-Amerika, Europa, Australië.

Jammer dan, maar ze hebben het volledig bij het verkeerde eind. De nieuwe realiteit is er al, en het meest in het oog springende voorbeeld bevindt zich op een plek die weinigen voorspeld zouden hebben: Oekraïne. Leest u dit eens, een brief geschreven door een jonge vrouw in Kiev kort na de coup vorig jaar in Oekraïne:
Mijn collega is in elkaar geslagen voor de ingang van haar appartement, omdat ze anti-Maidan posts had geschreven op haar VK pagina. ... De zoon van mijn buurman belde onlangs op school tijdens de pauze naar zijn ouders met zijn mobiel en sprak Russisch met hen. Zijn medeleerlingen namen hem zijn telefoon af en maakten het kapot. Ze eisten dat hij slechts Oekraïens spreekt of "voor de rest van zijn leven bang zal moeten zijn omdat ze hem zullen vinden en verminken". Dit is een jongen uit groep 7.

Af en toe op straat zie je dit beeld; Als iemand een groep nadert, stelt de groep wat vragen: "Was je bij Maidan?" Ben je voor Maidan?" Als beide antwoorden "nee" luiden dan slaat en schopt de groep de persoon op wrede manier in elkaar.

In Kiev is nu de meerderheid Russisch of Russischtalig, diegenen die Maidan niet goedkeurden voelen zich voor en na Maidan genoodzaakt om zich de Sovjet periode te herinneren toen "zelfs de muren oren hadden" en om te zwijgen. Omdat we, niet zoals andere regio's [Donetsbekken, Loehansk] de kans krijgen om ons af te scheiden van Oekraïne.
...
Kiev is volkomen verdeeld. Het is hier onmogelijk om met Russen om te gaan. ...

Alle anderen zijn terughoudend en voorzichtig zelfs met mensen die ze denken te kennen. Russische en Russischtalige mensen die niet met een dergelijke gruweldaad werden geconfronteerd zoals de tegenstanders van Maidan proberen simpelweg stil te zijn in het openbaar. Ze proberen de agressie van de razenden niet over zich heen te krijgen.

En diegenen die al slachtoffer van ze zijn geworden of ten minste wat ik weet over werkelijke gevallen proberen met alle macht hun families te beschermen en zich in stilzwijgen, stilzwijgen, stilzwijgen te hullen.

Daarom lijkt Kiev volkomen veilig, de lente komt enzovoort. Eigenlijk gaat een deel (en niet een klein deel!) van de stad gebukt onder stille verschrikkingen.

Het is onmogelijk om te zwijgen. Maar de inwoners van Kiev, die anti-Maidan zijn en oog in oog kwamen te staan met gruweldaden zullen er niet openlijk over schrijven. Dat is het instinct van zelfbescherming.
Het volgende werd geschreven als antwoord op haar brief:
Ik heb "De brief van Kiev" gelezen. Alles is waar... Het klopte wat de auteur schreef: je kunt niet in een dag tijd alles laten vallen en achter je laten. In een dag tijd zul je niet een nieuw huis en een nieuwe baan vinden. Je bent genoodzaakt je simpelweg te verstoppen. Dit is een absoluut afschuwelijk gevoel. Niet alleen is het noodzakelijk om je te herinneren dat de muren oren hebben, maar je moet onthouden dat je de schijn wekt dat je in een goede bui bent. Wees blij dat de lentezon schijnt bijvoorbeeld. Na Maidan is het ongezond als je iets anders doet. Mensen houden je in de gaten en zoeken naar diegenen die Maidan niet steunen. Wetten functioneren hier niet meer. De mensen zijn volkomen weerloos en zijn overgeleverd aan de barmhartigheid van het lot. ...

De belachelijkste organisatie "stop censorship" worstelde eerst met dictator Janoekovytsj. Nadien wilden ze dat iedere uitgeverij die het niet eens was met Maidan werd gesloten. Geen enkele mensenrechten activist of niet eens "de verslaggevers zonder grenzen" hebben dit ooit vermeld, geen enkeling. Het voelt als een vreselijke droom.

Hier zeg ik het openlijk. Het is fascisme, ordinair fascisme.
Afbeelding
© OnbekendKinderen van Gaza afgeslacht door Israël, "het enige democratische land" in het Midden-Oosten tijdens Operatie Protective Edge, juli 2014
Niet veel is veranderd het afgelopen jaar. Het is zowaar erger geworden. Kiev is betrokken bij een dure, gewelddadige 'anti-terrorisme operatie' tegen de mensen in oostelijk Oekraïne: Donetsk en Loehansk, Donetsbekken, Nieuw-Rusland. Ze beschieten woonwijken, ziekenhuizen, scholen en fabrieken. Ze martelen gevangengenomen burgers en leden van de lokale milities die ontstonden om de regio's te verdedigen tegen wat zij juist zien als een hatelijk, racistisch, onderdrukkend regime.

Alhoewel het westen de uiting van democratie in Oekraïne verdedigt zijn diegenen die ze ondersteunen - die personen die onschuldige burgers bombarderen, martelen, verkrachten en uitroeien - alles behalve democratisch. Maar misschien moeten we woorden als 'democratie' überhaupt niet meer gebruiken. Het is slechts nog een slogan, een modewoord waarmee de gebruiker kan uitdrukken wat hij maar wil. Het dient als een ingekapselde emotie. Democratie is goed. Maidan was een uiting van democratie. Daarom was Maidan goed. Dat is de emotionele logica van het woord. Maar het klopt niet.

Een paar voorbeelden: Andrey Biletsky is een voormalige "Azov" bataljonscommandant, een Oekraïens nationalistisch ideoloog en vice-voorzitter van de Verkhovna Rada (dankzij Victoria Nuland's favoriet, Arseniy Jatsenjoek). Hij had dit te zeggen tijdens een interview met Foreign Policy.
Helaas zijn er onder het Oekraïense volk vandaag de dag vele 'Russen' (via hun mentaliteit, niet via hun bloed), 'smousen', 'Amerikanen', 'Europeanen' (van de democratisch-liberale Europese Unie), 'Arabieren', 'Chinezen' enzovoort, maar er is niet veel specifiek Oekraïens... Het is onduidelijk hoe veel tijd en moeite het zal kosten om deze gevaarlijke virussen uit te roeien in onze mensen.
In 2010 schreef hij een essay waarin hij kort zijn ideologie voor het Sociaal-Nationaal Assembly weergaf, waar we het volgende kunnen vinden:
De historische missie van onze natie op dit doorslaggevende moment is om onze witte rassen van de wereld te leiden in een kruistocht voor hun overleving. Een kruistocht tegen ondermensen geleid door Semieten. De taak van de huidige generatie is om een Derde Rijk tot stand te brengen.
Oekraïens president Porosjenko onderscheidde deze zelfde Biletsky met de Orde voor Moed. Minister president Jatsenjoek is niet veel beter. Dit zei hij op 15 juni van het vorige jaar:
Zij [de Oekraïense militaire troepen die in Loehansk vochten] kwamen om het leven omdat ze mannen en vrouwen, kinderen en ouderen verdedigden die zich in een situatie bevonden waar ze geconfronteerd werden met het gevaar vermoord te worden door indringers gesponsord door hun onmensen. Ten eerste zullen we de helden gedenken door diegenen die hen vermoord hebben weg te vagen en dan ons land te ontdoen van kwaad.
Dan heb je hier de slogans die door heel Oekraïne te horen zijn:

  • Als je niet 'springt', dan ben je een 'Moskal'! [Moskal is een neerbuigende term voor Russen.]
  • Glorie aan Oekraïne!
  • Eén taal, één natie, één vaderland!
  • Knoop de 'Moskals' op!
Deze mensen laten de geschiedenis niet alleen rijmen, ze zingen hetzelfde refrein.

Haffner biedt inzicht in deze massa-mentaliteit:
[I]n zijn reacties lijkt de psyche van de massa veel op de psyche van het kind. Men kan niet vaak genoeg de infantiliteit van de ideeën die de massa voeden en oppoken benadrukken. In de regel moeten echte ideeën gesimplificeerd worden tot het niveau van het begrip van een kind willen ze de massa moeten aanzetten tot historische acties. (Defying Hitler, p. 16)
Natuurlijk kunnen kinderen uitdrukking geven aan wijsheid en mededogen. Ze kunnen ook zelfzuchtig, onwetend en wreed zijn. Het is aan de leiders van een land om te besluiten welk aspect van het kind ze zullen aanspreken, welk aspect ze zullen aanmoedigen.

haffner
Sebastian Haffner
Haffner voorziet ons van een vermakelijke en inzichtgevende anekdote over diegenen die geïnteresseerd bleven in de politiek nadat alle grote partijen hadden laten zien hoe nutteloos en irrelevant ze waren:
Na de Kapp Putsch verslapte de interesse in politiek onder ons jongens. Alle partijen waren gecompromitteerd en het gehele onderwerp verlies zijn aantrekkingskracht. ... Velen van ons gingen op zoek naar nieuwe interesses: postzegels verzamelen bijvoorbeeld, pianospelen, het theater. Slechts een handjevol bleef trouw aan de politiek en het viel me voor het eerst op dat - vreemd genoeg - het de meer stompzinnige, grove, onplezierige personen onder mijn schoolgenoten waren. Ze zetten voort en traden toe tot de "juiste soort" verbonden, de Duitse Nationale Jeugd Vereniging of het Bismarck Verbond (er was nog geen Hitler Jugend) en snel pronkten ze met boksbeugels, knuppels en zelfs zwartjassen op school. Ze schepten op over gevaarlijke nachtelijke poster-aanplak of poster-verwijder expedities en begonnen een bepaald jargon te spreken dat hen onderscheidde van de rest van ons. Ze begonnen zich ook onvriendelijk te gedragen tegen joodse jongens. (Defying Hitler, pp. 44-45)
Stompzinnig, grof, onplezierig. Wat een passende beschrijving van het type dat op den duur SS officieren zouden worden, of vandaag de dag, leden van de Rechtse Sector van Oekraïne. Maar er bestaat een meer accurate, klinische beschrijving van deze types individuen: psychopaten. Dat is het 'grote geheim'. Psychopathie is de verborgen oorzaak die zich schuil houdt achter 'politieke partijen', 'geopolitieke gebeurtenissen', ideologieën, oorzaken. Dat bedrieglijke en kwaadwillige was wat de jonge Sebastian Haffner verontrustte.

Omdat psychopathie vanwege zijn aard bedrieglijk en kwaadwillig is. Het toont een masker van redelijkheid, welwillendheid, intensiteit, overtuigingskracht dat moeilijk is zo niet onmogelijk om te ontdekken als men niet weet dat men er naar moet zoeken. Omdat onder de vriendelijkheid, de rede, de geruststelling, er slechts het onstuitbaar instinct van macht schuilt: dominantie, controle en de onbewogen wil om wat dan ook maar te zeggen of te doen om te krijgen wat het wil, het maakt niet uit hoeveel lichamen, bankrekeningen of familie- en vriendschapsbanden geschonden worden om dat te bereiken. Het interesseert ze gewoon niet. Sommigen beleven er zelfs plezier aan.

Afbeelding
En welke machtspositie doet meer voor ambitie dan de wereldpolitiek? In zijn ondergrondse meesterwerk Political Ponerology, heeft Andrew Lobaczewski het allemaal uiteen gezet. Het is werkelijk zonde dat zo weinigen er zaak van maken en het lezen en benutten. Het boek staat bomvol informatie - de oorzaken, wetten, en mogelijke oplossingen voor het verborgen thema en verloop wat we geschiedenis noemen - de boodschap die we mee naar huis moeten nemen is simpel: psychopaten ambiëren en komen te zitten op machtsposities. Ze zullen elke ideologie gebruiken om er te komen - communisme, socialisme, capitalisme, democratie, autoritarisme, fascisme - net zoals een kruimeloplichter elke rol zal spelen om zijn slachtoffers voor de gek te houden. En wanneer een groep van hen een voldoende aantal in een bestuursorgaan bereikt, dan vormen zij een pathocratie. Lobaczewski schrijft:
Pathocratie functioneert zelfs minder goed als socio-economisch systeem dan een sociale structuur of politiek systeem. Het is een macrosociale ziekte die van invloed is op hele naties.
En de manier waardoor psychopaten zo ver komen is door het gebruiken, manipuleren en perverteren van de beste eigenschap van de mensheid: zijn geweten.

Opiniemakers geven op zorgvuldige wijze vorm aan wat we gaan geloven - de overtuigingen die ons doen bewegen om een bepaald beleid of besluit goed of af te keuren of om betrokken te raken bij een vorm van actie. En dat doen ze door een beroep te doen op ons geweten, ons besef van recht en onrecht, ons besef dat sommige zaken gewoonweg beter zijn dan andere. Waardesystemen zijn onvermijdelijk, en dat weten politici. We zijn onverkleinbaar 'morele' redenaars: sommige beslissingen zijn beter dan andere (vanwege bepaalde redenen), sommige uitlatingen zijn meer waar dan andere. We meten af met ons geweten - onze notie van bepaalde waarden zoals waarheid, schoonheid en goedheid - samen met ons verstand, dat actief data vergelijkt, contrasteert, analyseert en synthetiseert volgens deze waarden.

Zo gaan we op een natuurlijke manier onze politieke standpunten, onze oordelen over goedheid, noodzakelijk en onacceptabel kwaad, zien als gegrond in het geweten. We stemmen in met dit laatste wetsartikel, omdat er een probleem ligt dat opgelost moet worden. We hebben zekere standpunten over bepaalde mensen omdat ze een bedreiging vormen. We moeten ons inlaten met deze of die actie omdat het alternatief zo veel slechter zou zijn.

Maar er zit een addertje onder het gras. Geweten is simpelweg niet geweten als het niet op waarheid is gebaseerd. Ik kan niet uit moreel plichtsgevoel een moordenaar wel bijvallen en zijn slachtoffers niet als hij eigenlijk schuldig is. En zo verdienen de opiniemakers hun brood: door mensen te overtuigen dat zaken zó in elkaar steken, wanneer dat niet het geval is, om steun te krijgen voor besluiten en acties die gebaseerd zijn op complete leugens (maakt niet uit hoe aannemelijk ze op het eerste gezicht overkomen).

Vergeet niet, de pathocratie is vanwege zijn aard bedrieglijk en kwaadwillend. Kijk maar naar Oekraïne en de eindeloze stroom leugens die uit de monden van de politici uit Kiev en media golven. Aan de ene kant hebben stabiliteit en veiligheid, geloof en vertrouwen - die zaken waar Haffner zo wanhopig naar zocht - waarheid nodig. We kunnen daar niet om heen. Als we ons daar niet bewust van zijn en niet actief op zoek gaan naar de waarheid zullen we simpelweg terechtkomen in de onweersstorm. Het overkwam de Duitsers in de dertiger jaren. Het overkomt de mensheid nu.
nazi germany
© National Archives of NorwayIn 1937 was Hitler op het absolute hoogtepunt van zijn macht. Gewone Duitsers waren tevreden en oppositie werd met harde hand neergeslagen.
Een laatste citaat van Haffner:
Het dagelijkse leven maakte het lastig om helder naar de situatie te kijken. Het leven ging door zoals voorheen, hoewel het nu zeker geestachtig en onwerkelijk was geworden ... Vreemd genoeg was het juist het gewone leven dat automatisch voortkabbelde dat elke levendige, krachtige reactie op de gruweldaden verhinderde. ... [Deze reactie] werd belemmerd door de mechanische voortzetting van het normale dagelijkse leven. Hoe verschillend zou de geschiedenis eruit zien als mensen nog steeds onafhankelijk waren, op eigen benen stonden, zoals in het oude Athene. Nu hebben ze de zware molensteen van de details van hun werk en hun tijdschema om hun hals hangen, afhankelijk van duizend kleine details, tandwieltjes in een mechanisme waar ze geen controle over hebben, stevig op de rails en hulpeloos als ze ontsporen. Alleen de dagelijkse routine geeft veiligheid en continuïteit. Er net achter ligt een donkere jungle. Elke Europeaan van de twintigste eeuw voelt dit aan en is er bang voor. Het is de oorzaak van zijn weerzin om maar iets te doen dat zijn leven kon laten "ontsporen" - iets gedurfds of iets ongewoons. Het is dit ontbreken aan zelfbewustheid dat immense catastrofes van de samenleving mogelijk maakt, zoals de heerschappij van de nazi's in Duitsland. (Defying Hitler, pp. 137-138)
Zo weinig is er veranderd. Zelfs wanneer er extreem belangrijke gebeurtenissen om ons heen plaatsvinden - zelfs als die onze levens op bepaalde subtiele manieren beïnvloeden - hebben we de neiging om op non-actief te blijven staan. Gewoonlijk, alleen als er ons iets wordt ontnomen waar we werkelijk om geven wordt het vuur binnenin aangestoken en zijn we bereid om actie te ondernemen. Maar dan is het meestal te laat.

Dus wat kan de mensheid doen? Welnu, we kunnen beginnen het bereik van wat belangrijk voor ons is te vergroten. De realisatie dat we onderdeel zijn van een groter geheel. We moeten de gruwelen van wat er gaande is op deze planeet onder ogen zien alsof het een kwestie is van leven en dood. Omdat het in het grote geheel zo is. Geweten. Waarheid. Zonder deze twee zal er niets veranderen. Het zal alleen maar erger worden.