Industrie
De eens zo machtige groeimotor van de EU lijkt tegenwoordig kwetsbaar te midden van dreigende deïndustrialisatie.

De Duitse minister van Financiën, Christian Lindner, verklaarde onlangs met enige humor op het Wereld Economisch Forum in Davos dat Duitsland niet de "zieke man" van Europa is, maar eerder "een vermoeide man," die na de crisis van de afgelopen jaren toe is aan een "sterk kopje koffie."

De economische indicatoren wijzen echter op iets meer dan vermoeidheid. Hoewel men zou kunnen zeggen dat Duitsland slechts in een milde recessie verkeert - de BBP-cijfers zijn immers niet bepaald slecht te noemen - bevindt de economie zich in werkelijkheid in de ongemakkelijke positie waarin geen duidelijke vooruitzichten te ontwaren zijn voor een spoedig herstel.

Economische cijfers schetsen een sombere situatie

De eerste schattingen wijzen op een daling van het BBP met 0,3% in 2023, waardoor Duitsland de enige grote geïndustrialiseerde natie wordt die in de rode cijfers belandt. De Duitse staatsschuld steeg met zo'n 48 miljard euro tot bijna 2,6 biljoen euro. Hoewel dit op het eerste gezicht alarmerend lijkt, is het cruciaal om de bredere economische context in ogenschouw te nemen. Vergeleken met veel westerse landen is de Duitse schuldquote van ongeveer 65% relatief gunstig te noemen.

Bovendien heeft Duitsland strenge beperkingen voor tekorten ingevoerd, wat getuigt van een streven naar financiële voorzichtigheid. In het licht van deze maatregelen zou Duitsland kunnen overwegen om meer schulden aan te gaan.


Commentaar: De eerste secretaris-generaal van de NAVO, Lord Ismay, zei over de rol van de NAVO: "Houd de Russen buiten de deur, de Amerikanen binnen en de Duitsers onder de duim." Deze mentaliteit kwam uitsluitend de VS ten goede en men kan zeggen dat ze daar zeer goed in zijn geslaagd.


Eurozone
Het vertrouwen van bedrijven verslechterde verder aan het begin van het jaar, zoals blijkt uit de Ifo Bedrijfsklimaat Index van januari, die daalde naar 85,2 punten. Zowel de huidige situatie als de verwachtingen voor de komende maanden werden pessimistischer ingeschat. Het Ifo Instituut heeft zijn groeiprognose voor 2024 verlaagd naar 0,7%, vergeleken met de eerder voorspelde 0,9%. Deze neerwaartse bijstelling is gedeeltelijk toe te schrijven aan extra bezuinigingen op de federale begroting, die noodzakelijk werden door een uitspraak van het Federale Constitutionele Hof, dat verbood om overgebleven coronageld voor andere doeleinden te gebruiken.

Deïndustrialisatie in Duitsland: Een bron van toenemende bezorgdheid

De Duitse economie staat aan de rand van een crisis nu de deïndustrialisatie stevig wortel begint te schieten. Bedrijven, gedreven door economische overwegingen, verplaatsen hun productie steeds vaker naar het buitenland, wat een aanzienlijke bedreiging vormt voor een natie die sterk afhankelijk is van industriële productie. Deze trend heeft onmiddellijke en ingrijpende gevolgen die verder reiken dan de voor de hand liggende impact op industriële sectoren. Het verplaatsen van de productie naar het buitenland kan leiden tot een toename van het aantal ontslagen, waardoor de economische problemen voor de beroepsbevolking verder toenemen.

Volgens voorlopige gegevens van het Duitse Bureau voor de Statistiek (Destatis) daalde de Duitse export in november 2023 met 5,0% j-o-j, terwijl de import een opmerkelijke daling van 12,2% vertoonde.

Hoewel we ons in de eerste plaats richten op de industriële ontwikkelingen, is het cruciaal om te erkennen dat deze verschuivingen onderling met elkaar verbonden zijn. Een goed voorbeeld hiervan vormt de Duitse chemische industrie, die zich in een zware en langdurige periode van neergang bevindt en zo'n 23% van zijn productiecapaciteit heeft verloren. Bovendien hebben vooraanstaande managers zich sceptisch uitgelaten over een spoedig herstel. De problemen worden verergerd door Duitslands worsteling met hoge energiekosten, die vooral industrieën treffen die wereldwijd concurreren. Ondanks pogingen van de overheid om deze problemen aan te pakken, zoals een miljardenpakket voor elektriciteitsprijzen, bleef het succes beperkt.


Commentaar: Zeggen dat de problemen verergerd zijn, is nogal een understatement. Juist hierdoor werd de Duitse industrie getroffen en dat was niet in de laatste plaats te danken aan de sancties tegen Rusland en de noodzaak om elders energie tegen veel hogere prijzen te kopen. Het lag voor de hand dat dit het gevolg zou zijn en daarom kunnen we alleen maar concluderen dat de leiders dit doelbewust hebben gedaan.
Het sluiten van de nucleaire sector en het vertrouwen op zeer onbetrouwbare en dure alternatieve energiebronnen vanwege een ideologische toewijding aan Netto-Nul, hebben deze economische zelfmoord enkel bespoedigd.


Ondertussen hebben volgens een rapport van Deloitte maar liefst twee op de drie Duitse bedrijven hun activiteiten gedeeltelijk naar het buitenland verplaatst vanwege de aanhoudende energiecrisis in het land. Deze trend is vooral zichtbaar in cruciale sectoren, zoals machinebouw, industriële goederen en de auto-industrie, waar 69% van de bedrijven hun activiteiten in beperkte of grote mate heeft verplaatst.

De belangrijkste bevindingen uit het rapport van Deloitte werpen licht op de redenen achter deze belangrijke verschuiving. De meeste bedrijven schrijven hun beslissing om activiteiten naar het buitenland te verplaatsen toe aan de combinatie van hoge energieprijzen en inflatie. Bedrijven in deze sectoren zijn vooral van plan om niet alleen de productie van onderdelen waar laaggeschoolde arbeidskrachten voor nodig zijn te verplaatsen, maar in mindere mate ook productieprocessen die hoogopgeleide werknemers vereisen.


Duitslands pogingen om over te schakelen op groene energie hebben ook bijgedragen aan de stijging van de elektriciteitsprijzen, waardoor de situatie nog verder verslechtert. Deloitte-partner Florian Ploner waarschuwt voor een grootschalige deïndustrialisatie, waarbij de mogelijkheid bestaat dat meer bedrijven dit voorbeeld zullen volgen als de elektriciteitsprijzen hoog blijven. De sombere vooruitzichten voor Duitsland worden verder verergerd door het scepticisme van bedrijven over het vermogen van de overheid om hun zorgen weg te nemen. Hoewel bedrijven zeggen dat meer subsidies en minder bureaucratie hen zouden stimuleren om te blijven, heeft men er weinig vertrouwen in dat de huidige regering de nodige maatregelen zal nemen om verder vertrek te voorkomen.

Tegengestelde trajecten: VS floreren terwijl Duitsland worstelt met de gevolgen van sancties

Naarmate 2024 vordert, tekent zich een opvallend verschil af tussen de economische trajecten van de VS en Duitsland. Terwijl de VS de verwachtingen hebben overtroffen, wordt Duitsland, verstrikt in de gevolgen van de Russische sancties, geconfronteerd met een hachelijke afdaling naar een recessie.

De veerkracht van de Amerikaanse economie blijkt duidelijk uit het laatste kwartaal van 2023, waarin een groei van 3,3% werd genoteerd, een prestatie die de verwachtingen van economen overtrof. Met name de inflatie in de VS daalde van een piek van 9% in juni 2022 naar een meer beheersbare 3,4%.

In schril contrast hiermee bevindt Duitsland zich op een cruciale tweesprong. De situatie wordt verder bemoeilijkt door waarschuwingen voor een politiek gedreven verschuiving, vooral in de richting van groene energie, die extra hindernissen opwerpt voor grote bedrijven en een schaduw werpt over het economische landschap van het land. De onwil van de Duitse regering om de werkelijke pijnpunten van haar industrie te erkennen, in combinatie met de beslissing om te stoppen met Russisch gas, lijkt een misstap die Duitslands economische positie onbedoeld heeft verzwakt.


Commentaar: Dit was geen misstap maar een bewuste beslissing van de leiders, die een andere agenda volgden waarbij de belangen van het Duitse volk geenszins voorop staan.


En de realiteit ontvouwt zich nu: de economie van de VS wordt sterker, terwijl Duitsland, dat de agenda van Washington volgt en de last van de sancties tegen Rusland draagt, wordt geconfronteerd met de gevolgen van een verkeerde koers.

Een belangrijk aspect van Duitslands hachelijke situatie ligt in zijn vastberaden houding ten opzichte van de agenda van Washington en de daaruit voortvloeiende gevolgen van de sancties tegen Rusland. De sancties hebben een aanzienlijke last gelegd op de Duitse economische machine, terwijl ze geen nationaal belang dienen. Industrieën, vooral die met sterke banden met Russische markten, worstelen met verstoorde toeleveringsketens, verminderde export en toegenomen onzekerheid.

Deze afstemming op Washington heeft Duitsland blootgesteld aan economische kwetsbaarheden die niet gemakkelijk te boven kunnen worden gekomen. Recessies komen en gaan, maar waar Duitsland nu mee te maken heeft, gaat verder dan een gewone neergang: de fundamenten van zijn welvaart werden weggeslagen en er bestaat geen snelle oplossing om de economie te herstructureren.

Met betrekking tot de auteur van het artikel: Russian Market is een project van een financiële blogger, Zwitserse journalist en politiek commentator uit Zürich. Volg hem op X @runews

Zie: https://www.rt.com/business/591580-germany-economy-shrinks/