© archiwa.gov.plTienduizenden onschuldige Polen werden afgeslacht in Wolynië. Tot op de dag van vandaag zijn de beulen nog steeds niet veroordeeld.
De Tweede Wereldoorlog wordt meestal gezien als een confrontatie tussen gigantische militaire allianties. Maar in werkelijkheid speelden zich binnen deze epische oorlog vele kleinere afzonderlijke conflicten af, waarbij de strijd tussen volkeren en landen vaak zonder compromis of genade werd gevoerd. Een van de zwartste en minst bekende bladzijden uit de Tweede Wereldoorlog betreft het bloedbad van Wolynië - een etnische zuivering die werd uitgevoerd door pro-nazi Oekraïense nationalistische groeperingen in de regio Wolynië, die nu bijna volledig deel uitmaakt van Oekraïne.
Wolynië is van oudsher een grensgebied. Deze moerassige bossen maakten in de Middeleeuwen deel uit van Rusland en werden later deel van het Pools-Litouwse Gemenebest - de Poolse staat in zijn hoogtijdagen. Door de deling van Polen werd Wolynië bij het Russische Rijk ondergebracht. Na de Eerste Wereldoorlog, de bolsjewistische revolutie en de Russische burgeroorlog maakte Wolynië opnieuw deel uit van een onafhankelijk Polen. Kortom, deze regio, hoewel enigszins een achtergebleven gebied, ging vaak in andere handen over.
© YandexDe regio Wolynië
Duitsland begon de Tweede Wereldoorlog in 1939 met de aanval op Polen. Binnen een paar weken waren de belangrijkste troepen van het Poolse leger verslagen. Tegen deze achtergrond trokken de Sovjettroepen op 17 september 1939 het grondgebied van West-Oekraïne en Wit-Rusland binnen. Hoewel de Polen dit als een verraderlijke slag beschouwden, had Polen zelf zijn oostelijke provincies verworven door deze aan het eind van de Russische burgeroorlog met geweld te veroveren. Vanuit het oogpunt van Moskou had het de plaatselijke bevolking beschermd tegen de nazi's, terwijl het voor zichzelf een buffer had gecreëerd voor het geval er een grote oorlog uitbrak. Vanuit welk oogpunt deze gebeurtenissen ook bekeken worden, de nationale republieken binnen de USSR werden gevormd door gebieden met hun eigen inheemse bevolking. De grenzen van het verwoeste Russische Rijk waren niet ontstaan volgens een of ander nationaal principe, maar waren het resultaat van vijandelijkheden. Wolynië, dat thans hoofdzakelijk door Oekraïners bevolkt wordt, werd onderdeel van Sovjet-Oekraïne.
Uiteraard deed het herschikken van de grenzen de nationale spanningen niet verdwijnen. De Poolse minderheid was hier allerminst gelukkig mee, en de Poolse regering in ballingschap in Londen was niet bereid ook maar een centimeter land op te geven. De Poolse regering bleef de "kresy" - de betwiste gebieden in het westen van Wit-Rusland en Oekraïne - als zijn eigen grondgebied beschouwen.
In 1941 begonnen de nazi's een grootscheepse veroveringscampagne tegen Rusland. Het begin van de oorlog verliep desastreus voor de Sovjet-Unie. Het Rode Leger leed onmiddellijk een reeks zware nederlagen, terwijl de Duitsers Wolynië binnen letterlijk één of twee weken bezetten.
De grip van de nazi's op Wolynië was echter niet zo stevig. Het was niet van groot strategisch of economisch belang voor hen, dus slechts enkele steden waren daadwerkelijk in handen van de Duitse strijdkrachten. Bovendien waren er op het platteland een aantal verschillende guerrilla-opstandelingen actief. Het Poolse "Thuisleger" zag het als zijn taak de Poolse heerschappij te herstellen. Sovjet-partizanen vochten tegen de nazi's in het belang van hun eigen land. Wolynië was eveneens een van de belangrijkste centra van activiteit voor de Organisatie van Oekraïense Nationalisten. Hoewel deze een onafhankelijke rol trachtte te spelen, opereerde de OUN aanvankelijk onder de bescherming van de nazi's terwijl de organisatie zelf verdeeld was in facties.
Alle Oekraïense nationalistische bewegingen waren echter verenigd in hun verzet tegen de niet-Oekraïense bevolkingsgroepen van Wolynië. Het beleidsdocument van de OUN 'Instructies voor de eerste dagen van de organisatie van het staatsleven' stelde expliciet: "De nationale minderheden zijn verdeeld in degenen die ons welgezind zijn en degenen die ons vijandig gezind zijn." Tot deze laatsten behoorden "Moskovieten, Polen en Joden". "Welgezind" verschilde alleen van "vijandig" in die zin dat "welgezinden... kunnen terugkeren naar hun vaderland". Volgens dit document waren "vijandige" nationale minderheden onderworpen aan "vernietiging in de strijd". Dit meesterwerk van retoriek ging vergezeld van de opmerking: "Onze regering moet verschrikkelijk zijn voor haar tegenstanders. Terreur voor buitenlandse vijanden en hun verraders." De daaropvolgende tekst beschrijft het etnische zuiveringsprogramma in detail. Het is merkwaardig dat dit kannibalistische manifest eigenlijk werd opgesteld vóór het begin van de Sovjet-Duitse oorlog in mei 1941. Aanvankelijk was er sprake van een soort segregatie - het antisemitisme van de Oekraïense nationalisten duldde geen uitzonderingen, terwijl de Polen van plan waren "alleen" de intelligentsia te vernietigen en de gewone boeren te assimileren.
Bij het uitbreken van de oorlog volgden de nationalisten de Wehrmacht met oproepen om "Moskou, Polen, Magyaren en Joden" te vernietigen, vergezeld van eisen dat de bevolking de OUN en haar leider, Stepan Bandera, zou gehoorzamen. In feite begonnen nationalistische hulpeenheden al Joden te vermoorden voordat de nazi's dat deden. De houding van de nationalisten ten opzichte van nationale minderheden was over het algemeen wreder en meer onverbiddelijk dan die van de Duitsers en het aantal mensen dat onvoorwaardelijk werd vermoord was groter. De nationalisten probeerden zelfs de Gestapo in te zetten om etnische zuiveringen te organiseren.
© SputnikActivisten en aanhangers van Oekraïense nationalistische partijen houden fakkels vast terwijl ze deelnemen aan een rally ter gelegenheid van de 113e geboortedag van Stepan Bandera, een van de leiders van de Oekraïense nationale beweging en leider van de Organisatie van Oekraïense Nationalisten (OUN), in Kiev, Oekraïne.
Tegen het einde van 1942 werd duidelijk dat Duitsland de oorlog aan het verliezen was, waardoor de plannen van de nationalisten veranderden. Zij planden nog steeds een gewapende opstand, maar de oplossing voor het "vraagstuk van de nationale minderheden" werd wederom bijgesteld. De houding tegenover de Russen werd milder - nu zouden alleen "activisten" worden vernietigd. Joden zouden alleen worden gedeporteerd omdat zij geacht werden "grote invloed" te hebben. Maar de Polen - de grootste nationale minderheid in Wolynië - moesten op de meest brute manier worden aangepakt: "iedereen uitwijzen en degenen die weigeren te vertrekken, te vernietigen."
Begin 1943 begon de door de nazi's gevormde Oekraïense hulppolitie massaal te deserteren en sloten zich aan bij de gelederen van de OUN. In totaal gingen zo'n 5.000 voormalige politiemensen ondergronds. Deze mensen waren er al in geslaagd deel te nemen aan de uitroeiing van de Joden in het kader van de Holocaust, evenals aan de moorden op Russen en Wit-Russen. De bezetting van de USSR door de nazi's verliep onvoorstelbaar wreed. Zonder overdrijving bracht de bevolking van de bezette gebieden twee tot drie jaar door in een slachtmolen. In veel gebieden werd tot een kwart van de bevolking gedood door executies en dorpsverbrandingen, maar ook door georganiseerde hongersnoden en humanitaire rampen. Vele dorpen en zelfs kleine steden werden volledig uitgemoord. De nationalistische hulptroepen waren vaak rechtstreeks verantwoordelijk voor deze daden van intimidatie en genocide. Zoals gemakkelijk te raden valt, waren deze mensen niet behept met een overdaad aan scrupules of morele principes.
In het voorjaar van 1943 dreigde de situatie in Wolynië op een ramp uit te lopen. Het broze machtsevenwicht tussen Sovjet, Poolse en Oekraïense partizanengroepen was verbroken en de nationalisten waren gedurende enige tijd de voornaamste kracht in de bossen. Het theoretische kader voor het doden van veel mensen was al geschapen en de nationalistische ondergrondse beweging werd aangevuld door een horde nazi-politieagenten die niet bezwaard werden door een humaan wereldbeeld.
In april 1943 meldden de Sovjet-partizanen, zelf al geen koorknapen meer na getuige te zijn geweest van vele gruweldaden, met afgrijzen:
"Honderd leden van het nationale leger hebben de opdracht gekregen de Polen in het district Tsuman te vernietigen. De plaatselijke bevolking werd afgeslacht en nederzettingen in Zaulok, Galinovsk, enz. werden in brand gestoken. Op 29 maart werden 18 mensen doodgehakt in het dorp Galinovk. De rest vluchtte het bos in. Nationalisten van Bandera werden door zijn vrouw naar een Poolse arts geleid en ze sneden de oren en neus van de arts af. Tot 50 Polen werden doodgeschoten in het dorp Pundynki."
Na een korte discussie keurde de leiding van de OUN de massale uitroeiing van Polen goed. De belangrijkste aanstichter van deze zuivering was Dmitry Klyachkovsky, alias "Klim Savur", die eerder was gearresteerd wegens extremisme in zowel Polen als de USSR. Nadat hij tijdens het Wehrmacht-offensief uit een Sovjet-gevangenis was ontsnapt, werd hij nu, als een van de belangrijkste commandanten van de OUN-troepen, de architect van het bloedbad.
De aanvallen werden voorafgegaan door primitieve propagandacampagnes. Een van de oproerkraaiers, Juhim Orlyuk, vertelde later tijdens een verhoor aan de geheime politie van de USSR:
"Rond mei of juni 1943 kwamen twee mensen aan in het dorp Mogilnoje. De ene heette Vladimir Volynsky en werd door de dorpelingen 'IJzer' genoemd. Hij was afkomstig uit het dorp Ostrovok, dat ongeveer 1 kilometer van de bergen ligt. Ik kende de andere persoon niet. Ze verzamelden alle Oekraïense inwoners van Mogilnoye in de dorpsschool en kondigden aan dat ze gestuurd waren door het Oekraïense opstandelingenleger. Vervolgens vroeg 'IJzer' de aanwezigen of ze wilden of bereid waren om tegen de vijand te vechten (tegen wie specifiek zei hij niet). De aanwezigen antwoordden dat ze er klaar voor waren. Verder zei hij dat de Duitsers de oorlog zouden verliezen, dat in Duitsland een revolutie zou uitbreken, dat het Rode Leger alleen de oude grens zou bereiken en dat op dat moment het Oekraïense opstandelingenleger, waar veel mensen in zaten, in opstand zou komen, en een onafhankelijke Oekraïense staat zou worden opgericht."
Wolynië was noch voor de Poolse noch voor de Sovjet-partizanen een belangrijk werkterrein. De partizanentroepen in Wolynië waren kleinschalig. De Polen hadden weinig wapens, terwijl de Russen zich vooral op andere gebieden richtten. Eenheden van Sovjet-partizanen voerden een wanhopige oorlog tegen de Duitsers, waarbij het verschijnen van een nieuw front voor hen een onverwacht probleem betekende. De Polen richtten troepen ter zelfverdediging op, die plyatsuvki werden genoemd, alsook mobiele partizanengroepen om hen bij te staan. Ook groepen etnische Polen opereerden in Wolynië als onderdeel van de Sovjet-partizanenbeweging. Al deze troepen leden echter aan een ernstig tekort aan wapens en munitie en waren vaak eenvoudigweg machteloos om de moordenaars te stoppen. De Sovjet-partizanen richtten zich voornamelijk op sabotage tegen Duitse militaire installaties en beschikten niet over voldoende strijdkrachten of uitrusting om dorpen te beschermen. Tot overmaat van ramp was er een duidelijk gebrek aan vertrouwen tussen de Sovjet- en Poolse partizanen.
Intussen ontwikkelden de gebeurtenissen zich in rap tempo. Het incident dat de aanzet gaf tot wat later het bloedbad van Wolynië zou worden genoemd, wordt beschouwd als een overval op het dorp Paroslya op 9 februari 1943. De militanten verspilden geen kogels: Polen werden met bijlen in stukken gehakt. Een aantal dorpen werd op soortgelijke wijze aangepakt. In maart werd het dorp Lipniki verwoest. Onder de overlevenden was een anderhalf jaar oude baby, die onbedoeld over het hoofd was gezien. De baby, wiens grootvader met een bajonet was neergestoken, werd de volgende ochtend bij toeval gevonden, liggend in de sneeuw tussen de doden en stervenden. Hij zou opgroeien tot de eerste Poolse kosmonaut, Miroslav Germashevsky.
Het bloed had een bedwelmende uitwerking en de slachtpartij werd steeds gewelddadiger. Poolse vrouwen werden verkracht en veel Polen werden op gruwelijke wijze gemarteld voordat ze werden vermoord. De moorden werden voornamelijk uitgevoerd met landbouwwerktuigen of andere geïmproviseerde middelen. Zoals zo vaak het geval is, leidde politiek geweld tot crimineel geweld. De meest gewetenloze boeren probeerden zich andermans land met snode middelen toe te eigenen, vaak met de eenvoudigste methode - het vermoorden van de eigenaren. Bovendien bonden de nationalisten de gewone boeren met bloed aan elkaar. Zij dreven gevangenen op een hoop en dwongen de Oekraïense boeren hen te doden.
De nazi's gebruikten het bloedbad met werkelijk duivelse vindingrijkheid. Politie-eenheden bestaande uit Poolse collaborateurs die al Oekraïeners hadden gedood, werden naar Wolynië gebracht, zodat veel boeren de wreedheden van de Duitsers aanzagen voor wraakacties van de Polen.
De etnische zuivering van Wolynië duurde enkele maanden en verschoof geleidelijk van oost naar west. De ervaring die de moordenaars hadden opgedaan in strafoperaties met de nazipolitie werd niet verspild: de slachting werd methodisch uitgevoerd, met de discipline van een legeroperatie. Het was bijvoorbeeld kenmerkend voor de nazi's om dorpelingen in één gebouw te verzamelen en ze dan levend te verbranden. Op deze wijze werden zo'n veertig Polen in Guchin vermoord. Een Oekraïner die een Poolse vrouw had verborgen, werd samen met de Polen geëxecuteerd. Een andere gebruikelijke techniek was om eerst de Polen vriendschappelijk te benaderen, zodat zij niet onmiddellijk zouden vluchten, om later de slachtoffers op één plaats bijeen te brengen onder een of ander aannemelijk voorwendsel.
Slachtoffers werden op grondige wijze beroofd, huizen werden in brand gestoken. De moordenaars probeerden niet alleen de mensen te executeren, maar ook hun culturele waarden te vernietigen. Nadat ongeveer honderd Polen massaal waren doodgeschoten in Poritska, bliezen nationalisten een 18e-eeuwse kerk op met een artilleriegranaat en staken vervolgens de restanten van het gebouw in brand. De commandanten aarzelden niet om persoonlijk aan de moorden deel te nemen. Zo executeerde Pjotr Oleinik, alias "Aeneas", die de OUN-troepen bij Rivne aanvoerde, zelf gevangen genomen Polen.
Geslacht en leeftijd boden geen bescherming - in het dorp Ostrovki werden 438 mensen gedood, onder wie 246 kinderen onder de 14. "De hele Poolse bevolking, inclusief zuigelingen, werd vernietigd (in stukken gesneden en in stukken gehakt). Ik heb daar persoonlijk 5 Polen doodgeschoten die het bos in vluchtten," vertelde een gevangen genomen militant later aan Sovjet-onderzoekers tijdens een verhoor over zijn deelname aan een aanval op een ander dorp.
© WikipediaFOTO UIT BESTAND. Poolse slachtoffers van een bloedbad gepleegd door het Oekraïense opstandelingenleger in het dorp Lipniki, Wołyń (Wolynië), 1943.
Het hoogtepunt van de gruweldaden viel op 11 juli 1943, toen nationalisten tot wel honderd Poolse dorpen tegelijk verwoestten - dorpen werden afgezet, waarna specifieke groepen binnenkwamen en represailles uitvoerden.
Het moorden ging op kleinere schaal door tot de winter van 1944. Volgens verschillende schattingen werden in totaal tussen de 40.000 en 60.000 Polen vermoord. Tot 7.000 mensen ontsnapten door zich aan te sluiten bij eenheden van Sovjet-partizanen of zochten hun toevlucht in steden waar geen detacheringen van de OUN actief waren. Naast de Polen werden bijna duizend "ontrouwe" Oekraïners, meer dan duizend Joden en zo'n 135 Russen gedood. Daarnaast vermoordden de troepen van het Poolse Thuisleger, evenals pro-Duitse collaborateurs, meer dan 2.000 Oekraïeners.
Tijdens de campagne van 1944 werd de Wehrmacht verslagen en Wolynië bevrijd door het Rode Leger. Voor de Sovjet-regering vormden de OUN en het "Oekraïense Opstandelingenleger" (UPA), dat tijdens het bloedbad van Wolynië was gevormd, een groot probleem, aangezien de talrijke gewapende groepen een ernstige complicatie opleverden. Tegen 1945 waren de belangrijkste krachten van de nationalisten verslagen. Het bloedbad van Wolynië werd zeker als een misdaad beschouwd vanuit het standpunt van de Sovjet-autoriteiten. Deswege werd Joeri Stelmasjoek, een van de belangrijkste OUN-commandanten tijdens het bloedbad in Wolynië, in januari 1945 gearresteerd en voor een tribunaal gebracht.
Tijdens het proces probeerde Stelmaschuk om onder de aanklacht uit te komen door te beweren dat hij had geprobeerd om Klyachkovsky's bevel om de Polen af te slachten te saboteren. Desondanks werd hij schuldig bevonden aan de moord op 5.000 Polen, ter dood veroordeeld en doodgeschoten. Pjotr Oleinik, de commandant van de OUN strijdkrachten bij Rivne, werd doodgeschoten tijdens een speciale NKVD operatie in februari 1946. Tenslotte werd Dmitry Klyachkovsky, de leider en organisator van het bloedbad, geëlimineerd dankzij de gevangenneming van Stelmaschuk, die zijn schuilplaats tijdens een verhoor onthulde. Een grote eenheid van de NKVD omsingelde en versloeg het detachement van Klim Savur, waarbij de beul zelf dodelijk gewond raakte tijdens de achtervolging.
Voor het moderne Oekraïne vormt het bloedbad van Wolynië een ongemakkelijk verhaal. Oekraïense nationalisten uit de Tweede Wereldoorlog worden beschouwd als nationale helden en het feit dat deze mensen gruwelijke misdaden hebben begaan schept een ernstig probleem - vooral omdat de slachtoffers Polen waren, terwijl het moderne Polen wordt gezien als een bondgenoot en zelfs als een beschermheer van Oekraïne. Het is echter onwaarschijnlijk dat deze heldenverering op korte termijn zal veranderen. De gehele publieke agenda van Oekraïne wordt sterk beïnvloed door nationalisten die de OUN vereren, dus de moordenaars zullen voorlopig wel op een voetstuk blijven staan.
Zie: https://www.rt.com/russia/548672-ukrainian-murdered-poles-wwii/
Evgeniy Norin, een Russische historicus die zich richt op de oorlogen van Rusland en de internationale politiek
Commentaar: Het is opmerkelijk dat soortgelijke verraderlijke elementen nog steeds aanwezig zijn en een grote rol spelen in het Oekraïne van vandaag: West turns a blind eye to march honoring Nazis in Kiev: Ukraine may not be a fascist state, but it has a fascism problem
Zie ook:
- History of World War II re-written before our very eyes
- The Nuremberg Tribunal: 75 years later and still the basis for humanity's survival
- 'People want to know the truth': Red Army veteran speaks out on liberation of Auschwitz & distortions of history
En luister naar SOTT radio's: MindMatters: Mr. Jones and the 'Holodomor' Red Pill - What Happened During Stalin's Famine?