De ineenstorting zal op mentaal gebied zijn

L.P. Koch
Sott.net
zat, 19 aug 2023 14:39 UTC

Net als onze uitweg

Wanneer we naar de geschiedenis kijken om haar lessen te begrijpen en te onderscheiden waar we vandaan komen, kunnen we grofweg stellen dat er twee concurrerende denkrichtingen bestaan: de ene ziet de geschiedenis als het product van de geest, dat wil zeggen, wat mensen dachten en deden. Dit wordt idealisme genoemd en is beslist uit de mode.

De andere ziet de geschiedenis als het resultaat van materiële druk, zoals economische ontwikkelingen of natuurlijke en andere externe omstandigheden. Dit wordt materialisme genoemd en tegenwoordig worden we allen geconditioneerd om hierin te geloven.

Het zou natuurlijk absurd zijn om te beweren dat materiële omstandigheden geen rol spelen in menselijke aangelegenheden, en dus de geschiedenis. Maar sinds sociologie, Marx en de zogenaamde "sociale wetenschappen" in de 19e eeuw ten tonele verschenen, zijn we vergeten dat mensen uiteindelijk dingen doen omdat, nou ja, ze er eerst over nadenken; ze vinden redenen om iets te doen op basis van hun wereldbeeld, prioriteiten en denkwijzen.

Men zou kunnen aanvoeren dat mensen soms geen keuze hebben: voordat ze verhongeren door hongersnood bijvoorbeeld, of wanneer ze bedreigd worden met dood door overstromingen, zullen ze onvermijdelijk naar elders trekken. Maar dit zijn grensgevallen, en beweren dat dit slechts betekent dat de geschiedenis op de autopiloot voortkabbelt en dat menselijk gedrag simpelweg door externe omstandigheden wordt veroorzaakt, zou leiden tot wat ik de misvatting van het grensgeval heb genoemd: een extreem geval nemen waarvan de complexiteit instort in één enkele dimensie, daar een wet uit abstraheren en die wet dan toepassen op de 99% van de andere gevallen die geen grensgevallen vormen. Dit is linkerhersenhelft-nonsens van de bovenste plank.

Bovendien hebben mensen waarschijnlijk altijd een keuze. Er zijn mensen geweest die zelfs hun overlevingsdrang terzijde schuiven en een zekere dood accepteren omwille van een hoger ideaal. Als iemand sterk gelooft dat kannibalisme erger is dan de dood, zal hij liever sterven dan zijn medemensen opeten. En als hij gelooft dat het verlaten van zijn land een zonde tegen zijn ziel zou inhouden, zou hij wellicht de risico's van overstroming en hongersnood accepteren en blijven waar hij is.

De meeste gevallen zijn echter niet zo extreem. Het is bijvoorbeeld gemakkelijk om te beweren dat door de industrialisatie boeren naar de steden trokken vanwege hogere lonen. Maar het is een feit dat niet iedereen dat deed. En om te begrijpen waarom degenen die dat wel deden, dat deden, moeten we weten hoe ze dachten, wat hun beweegredenen waren: wat waren de waarden die ze aanhingen en hoe hadden ze die ontwikkeld? Waarom zagen ze geen toekomst in het leven op het land meer? Waar waren ze naar op zoek? Wat was er voor die tijd met hun cultuur gebeurd? Wie waren de drijvende krachten achter de zeitgeist en wat waren hun beweegredenen?

Nu we het er toch over hebben: wie bepaalde dat industrialisatie een goed idee was? Dat staat niet los van de radicale verschuiving weg van traditionele religieuze ideeën en naar de verering van wetenschap en technologie in de 18e en 19e eeuw, om maar een aspect te noemen. En het staat ook niet los van eerdere ontwikkelingen in de geschiedenis van ideeën, zoals de nadruk op rede en kennis tijdens de Verlichting. En zelfs dat is niet eenduidig: rede en kennis zouden tot een opbloei van niet-materialistische kosmologieën en studies hebben kunnen geleid, die voorbij zowel religieuze als empirische dogma's zouden gaan, die inderdaad een enorme drijvende kracht vormden ten tijde van de Verlichting, zoals ik al eerder heb besproken. Helaas is het anders verlopen. Dat de industrialisatie plaatsvond en gebeurde op de manier waarop het gebeurde, is afhankelijk van een hele reeks ontwikkelingen in de perspectieven van mensen, hetgeen R.G. Collingwood absolute vooronderstellingen noemde (zie hier mijn essay daarover).

© Encyclopaedia Britannica

Een apparaat met stoomaandrijving uit de oudheid, gemaakt door Heron de Egyptenaar, ook wel Hero genoemd, een wiskundige die in Alexandrië woonde

Bedenk eveneens dat een voorloper van de stoommachine, de aeolipile, al lang vóór de industrialisatie in het oude Griekenland bestond, maar niemand had er blijkbaar aan gedacht om deze verder te ontwikkelen om fabrieken of voertuigen aan te drijven. Je vraagt je af waarom, want vanuit ons perspectief lijkt dit idee zo vanzelfsprekend als het maar zijn kan. Misschien is dat het probleem: vanuit ons perspectief. Mensen in het verleden hadden gewoon een heel ander perspectief. En dus, hoewel niemand daar veel van schijnt te weten, lijkt het erop dat de oude Grieken het stoomapparaat gewoon zagen als een tempelwonder, of een truc. (Op dezelfde manier zullen mensen misschien op een dag terugkijken op onze tijd en zich afvragen waarom we telepathie niet ontwikkelden tot een maatschappij veranderende communicatiekracht die toekomstige generaties als vanzelfsprekend beschouwen, en waarom wij er in plaats daarvan voor kozen om het te zien als slechts iets uit een trukendoos).

Ons heilige progressivisme biedt een te beperkt perspectief om volledig te begrijpen wat hier aan de hand is: geschiedenis is niet een of andere natuurlijke progressie van primitieve mensen naar ons glorieuze technologische tijdperk. Het is de geschiedenis van mensen met verschillende ideeën, die tot heel andere levens en resultaten hebben geleid.

En zelfs de industrialisatie had heel anders kunnen verlopen als mensen - inclusief de toenmalige elites - met andere ideeën en andere visies waren gekomen. Het is allemaal prima om te zoeken naar bepaalde patronen in het verleden, maar de geschiedenis verloopt nu eenmaal niet op de automatische piloot, of het nu gaat om een marxistische dialectiek, Spengleriaanse cycli, of "evolutionaire druk" die wordt uitgeoefend alsof onze ideeën, onze overtuigingen en onze dagelijkse gedachten nergens mee te maken zouden hebben.¹

Het is zoveel complexer dan mensen die simpelweg gedreven worden door een of andere economische of sociale "wet," die stelt dat "als X gebeurt, dan gebeurt Y." En zelfs in de gevallen waar zo'n wet van toepassing lijkt te zijn, worden de echt interessante vragen verdoezeld door de verkondigde causaliteit tussen twee eindpunten: wat we echt willen weten zijn de details tussen en rondom deze punten. Daarom realiseerde Collingwood zich dat elk "historisch feit" verbonden is met het geheel van de menselijke ervaring, met de hele kosmos. Zoals ik al eerder heb gezegd: neem een willekeurig feit, duik er diep genoeg in, en je komt uit bij een oneindige diepte waaruit geen ontsnappen mogelijk is.

In die zin is "sociale wetenschap" een oxymoron: met "wetenschap" bedoelen we meestal iets dat op vage wijze analoog is aan de natuurkunde. Maar bij natuurkunde gaat het juist om het kunstmatig genereren van grensgevallen door middel van een gecontroleerd experiment, zodat bepaalde wiskundige relaties zichtbaar worden die anders verborgen zouden blijven door de pure complexiteit van wat er gebeurt. Met geschiedenis of samenlevingen kun je dat echter niet doen. De uitzondering hierop kunnen experimenten in de sociale psychologie vormen, zoals het Milgram-experiment. Maar voor zover sociale psychologie functioneert, moeten we nog steeds uitvogelen wat die experimenten betekenen in het licht van interne redeneringen en motivaties. (De eindeloze discussies rond deze experimenten en hun interpretaties bewijzen dat). Wij kunnen deze inzichten vervolgens gebruiken om mensen uit het verleden en in heden te begrijpen en begrijpen waarom ze dachten wat ze dachten en deden wat ze deden. Maar het punt blijft: het gaat om het begrijpen van mensen, niet om het opstellen van wetten.

Nogmaals, niemand die bij zijn volle verstand is, zou beweren dat externe druk, economische tekorten of migratiestromen niets te maken hebben met hoe dingen gaan. Het probleem is echter dat we in onze moderne tijd zoveel nadruk op deze factoren lijken te hebben gelegd, dat we het vermogen om te onderscheiden hoe gedachten de werkelijkheid vormgeven, hebben verloren.

Dit kan gemakkelijk worden aangetoond door het feit dat economen, technologen en zogenaamde wetenschappers onze heilige hogepriesters zijn geworden om uit te zoeken waar we naartoe gaan, waarbij niet alleen het orakel van Delphi en de wijze mannen van weleer, maar zelfs de klassieke humanisten worden vervangen: niemand lijkt nog geïnteresseerd te zijn in wat historici denken, of die filosofen die enige daadwerkelijke wijsheid hebben ontwikkeld, of de klassiek geschoolden. (Die vormen natuurlijk sowieso een bedreigde diersoort.) Laat staan echte priesters en theologen.

Ik kan natuurlijk alleen voor mezelf spreken, maar behalve misschien voor de echte (en weinige) wetenschappers van de oude stempel die hun wetenschap combineren met een diepgaande interesse en dus opleiding in een breed scala van gebieden, waaronder geschiedenis en de geschiedenis van ideeën, zou ik Delphi elke dag verkiezen boven de meeste van die domme "experts" als het aankomt op het inspireren van een weg voorwaarts. (Om nog maar te zwijgen over die rare groep oplichters die "futurologen" worden genoemd). Want weet je wat, als we verdere ineenstorting en achteruitgang willen voorkomen, moeten we onze manier van denken veranderen.

De waarheid daarvan komt ook uit de geschiedenis naar voren. Hoewel er eindeloze discussies worden gevoerd over waarom bijvoorbeeld het Romeinse Rijk ten onder ging, is het duidelijk dat binnenvallende barbaren, kometen of "economische wetten" niet de oorzaak waren van de spreekwoordelijke ontaarding. Feit is dat de mensen (inclusief de elites) daarvóór al krankjorum waren geworden, wat het ook was.

Voor de religieuze geest is de reden voor deze dynamiek duidelijk: als een samenleving als geheel hetgeen wat vroeger werd gediagnosticeerd als "morele krankzinnigheid" ontwikkelt, dan zal God uiteindelijk een flink pak slaag uitdelen en van daaruit zal het escaleren - zij het in de vorm van oorlog en plagen, overstromingen en kometen, of gewoon een hele serie pechgevallen, die kunnen volstaan om een beschaving van de aardbol weg te vagen.

Maar zelfs de niet-religieuze geest kan dit idee begrijpen: een samenleving die ontspoord is, waar mensen niet meer helder kunnen denken, zal kwetsbaar zijn voor allerlei schokken. In een Romeinse samenleving waar iedereen alleen maar uit was op wat persoonlijk gewin, waar de klassieke deugden gewoon niets meer dan een halfslachtige show voorstelden waar niemand in geloofde, waar allerlei soorten perversies de normale manier van leven waren geworden, en waar iedereen wist dat de eens zo fiere Legioenen niets anders waren dan groepen huurlingen die corrupte oligarchen beschermden, wat denk je dan dat er zou gebeuren als er een stel barbaren opduikt? Of alleen maar een verstoring van de complexe logistieke netwerken? Of zelfs maar een paar slechte oogsten? Nogmaals, we moeten begrijpen hoe mensen dachten, wat hun drijfveren waren, hun dromen en aspiraties, hun hoogste waarden, individueel en als samenleving. Alleen dan begrijpen we hoe en waarom ze zich gedroegen zoals ze deden en hoe dat geschiedenis heeft geschreven.

Ja, zware tijden brengen sterke mannen voort, die weer welvarende tijden scheppen, waardoor mannen zwak worden, wat weer leidt tot zware tijden. Maar zelfs als we dit beschouwen als een diepe waarheid, is het vaag en kneedbaar. De duivel zit in de details - of beter gezegd, in de hoofden en zielen van mensen. Daar moeten we naar kijken en daar komen de oplossingen vandaan.

Als de geschiedenis uiteindelijk voortvloeit uit de geest, dan zullen de oplossingen voor onze problemen daar ook uit voortvloeien.

Tegen degenen die zeggen dat alle historische cycli die ze hebben geïdentificeerd onvermijdelijk zijn, kan ik alleen maar herhalen: we kunnen altijd een andere keuze maken. Hetgeen de idee van "historische wetten," opgevat als verwant aan de wetten van de wetenschap, irrelevant maakt. Eigenlijk zijn ze beter te begrijpen als denkgewoonten, die zichzelf afspelen op basis van een gebrek aan wijsheid en kennis.

In feite zou alles veranderen als we er vandaag voor zouden kiezen om anders te denken.

Natuurlijk zijn er biologische en fysieke beperkingen aan wat we kunnen doen. We kunnen een man niet in een vrouw veranderen; we kunnen niet besluiten dat het opgeven van voedsel de oplossing is; we kunnen niet doen alsof grondstoffen oneindig zijn, enzovoort. Maar omdat reductionisme - biologisch, fysiek of anderszins - onjuist is, is er geen enkele reden waarom we onze hele kijk op de wereld niet radicaal zouden kunnen veranderen en daarmee onze hele manier van leven en daarmee de geschiedenis.

Elders heb ik gesproken over de metafysische nexus waarin we ons bevinden. We worden aangespoord om onze vooronderstellingen, onze geïnternaliseerde overtuigingen over de wereld, onze plaats daarin en hoe het allemaal in elkaar steekt, om te vormen . Geen geklungel met wat "de machine" zou doen. Aangezien onze wereld geen "systeem" is dat zijn koers volgt volgens een aantal parameters, kunnen we de parameters niet veranderen om de loop van de geschiedenis te veranderen. We moeten onze gedachten veranderen.

Da's het goede nieuws. Het slechte nieuws is dat ik niet kan bedenken hoe genoeg mensen in staat zullen zijn om dit soort transformatie uit te voeren. Dat betekent dat Gods pak slaag nog steeds in het verschiet kan liggen.

Maar wat maakt het uit. Het punt is dat als we onze zienswijze veranderen, dan verandert onze gehele ervaring.

Vanuit een meer spiritueel perspectief bijvoorbeeld, als je het ongeziene leert zien en vertrouwen ontwikkelt in de hogere realiteit, zul je weten
dat het Hogere je een handje zal helpen als jij jouw steentje bijdraagt. Je zult niet bang zijn voor de toekomst en als gevolg daarvan slechte beslissingen nemen, maar in plaats daarvan zul je in je hart weten dat je precies zult uitkomen waar je hoort te zijn. Dat er subtiele begeleiding zal zijn en dat uiteindelijk Alles Goed Komt.

Het lijkt erop dat we dit spoor volledig bijster zijn.

Het is verbazingwekkend hoezeer we geconditioneerd zijn om te geloven in materialisme, nihilisme en een koud, meedogenloos universum, en dat al zo lang. Dit kun je je alleen maar langzaam realiseren door je een weg te banen door alle tegenstrijdigheden en onzinnigheden die deze materialistische denkwijze omvat, en eveneens door te bestuderen hoe mensen uit het (verre) verleden naar de wereld keken - hoe dat totaal anders was. En ik heb het hier niet over het omarmen van een halfbakken religieuze denkwijze om maar met alles om te kunnen gaan. Dat werkt niet, want zelfs als je vertrouwen ontwikkelt in het Hogere, betekent dit niet dat je lui kunt zijn en je niets hoeft aan te trekken van de echte wereld. Integendeel, het vereist zware inspanning, zelfs zwaarder dan al het andere. Maar het is een ander soort werk, dat ontstaat als gevolg van een heel andere kijk op de wereld. Het kan ook een geruststellende uitwerking hebben: dat je in je hart weet dat je niet alles hoeft uit te vogelen en te begrijpen - want dat kan niemand. Als je het pad blijft bewandelen, al doende leert en groeit, zal de kosmos je in de juiste richting meetrekken.

Dit betekent dat het goed met je zou kunnen gaan, zelfs als alles instort. Het betekent ook dat mensen een grotere impact kunnen hebben dan ze denken: onze inspanningen zijn schaalbaar op een spiritueel niveau; we kunnen gebruik maken van de Kosmische Logos. (Ugh!)

Misschien hoeft - of kan - niet iedereen deel uitmaken van deze transformatie. Maar het is bekend dat individuen de loop van de geschiedenis kunnen veranderen, net als kleine groepen die de kiem leggen voor een nieuwe manier van denken, een nieuwe mentaliteit.

Vanuit een nieuwe manier van denken zal een nieuwe wereld ontstaan. Eén die in harmonie verkeert met de kosmische orde: één geheel in tegenstelling tot gefragmenteerd denken en gericht op het Hoge in plaats van het Lage, dat universele orde in plaats van chaos belichaamt: in verbondenheid met het kosmische doel, de uiteindelijke telos van eenheid en Waarheid voor hen die daar uit vrije wil voor kiezen.

Voetnoten:

1 Er is één goed tegenargument: we weten dat mensen de neiging hebben om hun gedrag te rationaliseren. Dat wil zeggen, ze kunnen uitgebreide verhalen verzinnen over waarom ze dingen doen, terwijl ze in feite gewoon hun lagere biologische instincten volgen.

Maar ten eerste, hoewel dit waar is, geldt het zeker niet voor alle mensen, alle gedachten en alle handelingen. Dit alleen al weerlegt het argument, want zelfs als maar één op de honderd mensen in staat is om echt na te denken (tenminste soms) in tegenstelling tot het ophangen van verhalen rond driften, kan de geschiedenis niet meer gezien worden als louter een product van materiële of biologische druk.

Ten tweede, zelfs als mensen hun driften rationaliseren, berust dit nog steeds op een gedachte. En ze handelen nog steeds op basis van deze gedachte. De discussie gaat dan eigenlijk over hoeveel vrije wil we hebben met betrekking tot wat we denken.

L.P. Koch is een Duitser die filosofische essays schrijft in een doorgedraaide wereld.

Zie: https://luctalks.substack.com/p/the-collapse-will-be-mental