Naast hun rol bij soortvorming, kunnen virussen ook een mysterieus kenmerk van de meeste massa-uitstervingen verklaren: virussen hebben blijkbaar het vermogen om soorten te onderscheiden.

Hoewel de mechanische effecten van een komeetinslag, mega-tsunami, ijstijd of geïnduceerd massavulkanisme de meeste verwoestingen tijdens massa-extincties kunnen verklaren, schieten zij tekort om de soortspecifieke dimensie ervan te verklaren: terwijl een bepaalde soort werd uitgeroeid, werd een andere nauw verwante soort met een vergelijkbare habitat, voeding en fysiologie gespaard:

Eenentwintig van de zevenentwintig soorten lampschelpen (brachiopoden) werden volledig weggevaagd tijdens de vorming van Krijt - Paleogeengrens, om plotseling te worden vervangen door vierentwintig geheel nieuwe soorten.^[1]

Waarom werden sommige soorten gespaard en floreerden zelfs, terwijl andere nauw verwante soorten volledig werden weggevaagd? Was het slechts een kwestie van toeval?

Een nieuwe studie benadrukt de noodzaak voor bedrijven om "zakelijke psychopaten" te identificeren en onder controle te houden ter voorkoming van financiële crises.

Volgens een nieuwe wetenschappelijke studie over de daden van Bernie Madoff, de New Yorkse bankier achter 's werelds grootste Ponzifraude, moeten bedrijven meer doen om "zakelijke psychopaten" binnen hun organisaties uit te roeien om financiële ondergang te voorkomen.

De studie, die werd gepubliceerd in het International Journal of Market Research, onderzocht het gedrag van Madoff gedurende zijn hele leven, inclusief tijdens zijn zakelijke transacties, zijn rechtszaak en zijn verblijf in de gevangenis.

De studie waarschuwt dat mensen met bepaalde psychopathische persoonlijkheidskenmerken weliswaar vaak carrière maken in het bedrijfsleven, maar dat hun roekeloosheid en hebzucht organisaties en zelfs hele economieën te gronde kunnen richten.

Auteur van het onderzoek Dr. Clive R. Boddy, universitair hoofddocent aan de Anglia Ruskin University (ARU), is pionier op het gebied van zakelijke psychopathie.

Deel III: Virussen vormen de drijvende kracht van leven

Hoofdstuk 9: Het raadsel van soortvorming

We besloten Hoofdstuk 7 "Andere levensexplosies" met de volgende stelling: het bovenstaande suggereert dat grote komeetinslagen niet alleen destructief zijn door de vernietiging van verouderde levensvormen tijdens massa-extincties, maar ook creatieve aspecten vertonen door de introductie van meer uitgebreide levensvormen. De vraag is echter wat het mechanisme is dat achter deze plotselinge levensexplosies schuilgaat.

Verrassend genoeg trok deze bijzonderheid lange tijd niet veel aandacht van de wetenschappelijke gemeenschap:

[...] de uitsterving van de dinosauriërs en vele andere diergroepen op de Krijt - Paleogeengrens was de laatste van de zes grote massa-extincties die rond 1960 op basis van het fossielenbestand werd vastgesteld; de eerdere waren (in chronologische volgorde) nabij of aan het einde van het Cambrium, het Ordovicium, het Devoon, het Perm en het Trias. Slechts enkele evolutiebiologen of paleontologen (onderzoekers van fossielen) zagen echter enige reden om te denken dat voor deze gebeurtenissen een speciale verklaring nodig was. Tegen die tijd was de Moderne Synthese, een combinatie van traditioneel Darwinisme en populatiegenetica, het overheersende evolutionaire denkmodel geworden en men geloofde dat de hele loop van het leven op aarde verklaard kon worden door het mechanisme van adaptieve mutatie. ^[1]

Darwinisten pogen te verklaren dat evolutionaire sprongen plaatsvinden door het vrijkomen van ecologische niches, waardoor nieuwe soorten kunnen ontstaan. Dit theoretische proces wordt adaptieve radiatie^[2] genoemd. Volgens deze theorie maakt de bevrijding van concurrentie, veroorzaakt door massa-uitstervingen, volgende evolutionaire sprongen mogelijk.

Het gas absorbeert zowel lange golf - als korte golf straling, met rivaliserende effecten op het klimaat.

Methaan is een broeikasgas met twee persoonlijkheden. Het verwarmt de atmosfeer van de aarde 28 keer zo krachtig als kooldioxide, gram voor gram. Maar de absorptie van zonnestraling hoog in de atmosfeer wijzigt ook wolkenpatronen, waardoor het opwarmingseffect ervan enigszins wordt beperkt.

Dus in plaats van nog meer thermische energie aan de atmosfeer toe te voegen, zoals eerder werd gedacht, zet de absorptie van zonnestraling een reeks gebeurtenissen in gang die het totale opwarmingseffect met zo'n 30 procent vermindert, zo melden onderzoekers 16 maart in Nature Geoscience.

"Dit zijn echt interessante en belangrijke resultaten," zegt Rachael Byrom, een klimaatwetenschapper van het CICERO Center for International Climate Research in Oslo, die niet betrokken was bij de nieuwe studie. Desondanks, zegt ze, "blijft methaan een belangrijk gas waarop we ons moeten richten bij emissiereducties."

Wetenschappers hebben onlangs ontdekt dat er veel meer onderzeese bergen zijn dan eerder werd gedacht. De wereldwijde zoektocht naar nieuwe gebieden voor diepzeemijnbouw heeft geleid tot een toenemende interesse in het in kaart brengen van de zeebodem. Deze bergen zijn niet alleen belangrijk voor commerciële doeleinden, maar ook voor het zeeleven en klimaatverandering.

In 2005 botste een Amerikaanse onderzeeër met een topsnelheid tegen een onderzeese vulkaan. Daarbij kwam een lid van de bemanning om het leven en de meesten aan boord raakten gewond. Dat herhaalde zich in 2021 toen een andere Amerikaanse onderzeeboot op een onderzeese berg in de Zuid-Chinese Zee botste en zijn sonarinstallatie beschadigde.

Het vorige hoofdstuk gaf voorbeelden in overvloed van evolutionaire sprongen na massa-extincties. Als we de voorbije tijdperken als geheel bekijken, zien we dat elke geologische periode de opkomst van nieuwe levensvormen markeert die duidelijk meer geëvolueerd zijn dan de levensvormen uit de vorige periode.

Dit inzicht in evolutie was denkers uit het verleden verre van vreemd. Al meer dan twee millennia geleden creëerde de Griekse filosoof Anaximander^[1] een opmerkelijk goed onderbouwde evolutietheorie:

Anaximander geloofde dat het leven ontstond in de zee en dat dieren door bepaalde aanpassingen aan de omgeving hun moderne vorm hadden gekregen. Hij geloofde dat de menselijke soort moest zijn geëvolueerd uit andere dieren^[2].

De theorie van Anaximander betrof geen ongegronde speculatie, aangezien fossielen, hun oorsprong en hun betekenis al bekend waren in het oude Griekenland^[3]. Concepten van evolutie die vergelijkbaar zijn met die van Anaximander vinden we in de Romeinse tijd, bijvoorbeeld in de geschriften van Lucrecius:

Lucretius stelde dat door een vorm van natuurlijke selectie monsterachtige wezens uitstierven en dat de overlevende dieren konden overleven vanwege hun kracht, snelheid of intelligentie. Lucretius was het niet eens met Anaximander en stelde dat een landdier niet uit een zeedier zou kunnen evolueren en stond sceptisch tegenover de opvatting dat de ene soort uit de andere kon evolueren^[4].

Men zou kunnen stellen dat de simpele rekensom die aantoont dat windenergie een economische en maatschappelijke ramp in wording is, duidelijk zou moeten zijn voor een intelligent kind van de basisschool. Nu heeft de wis- en natuurkundige van de Universiteit van Oxford, onderzoeker bij CERN en Fellow of Keble College, emeritus professor Wade Allison, de optelsom gemaakt. Groot-Brittannië wordt geconfronteerd met de kans op een storing in de elektriciteitsvoorziening, concludeert hij. "Windenergie faalt op alle fronten," zegt hij en voegt eraan toe dat de regeringen het "overweldigende bewijs" van de tekortkomingen van windenergie negeren "en hun toevlucht nemen tot grootspraak in plaats van een onderbouwde analyse."

De alarmerende waarschuwingen van professor Allison staan in een kort onderzoeksdocument dat onlangs werd gepubliceerd door de Global Warming Policy Foundation. Hij merkt op dat de door de zon geleverde energie "extreem zwak" is en daarom niet in staat was om zelfs maar een kleine wereldbevolking van vóór de industriële revolutie van een aanvaardbare levensstandaard te voorzien. Een vergelijkbaar standpunt werd onlangs op meer ingrijpende wijze naar voren gebracht door kernfysicus Dr. Wallace Manheimer. Deze betoogde dat de infrastructuur rond wind- en zonne-energie niet alleen zal mislukken, "maar biljoenen zal kosten, grote delen van het milieu zal vernietigen en volkomen nodeloos zal zijn."

De levensexplosie die volgde op de Krijt - Paleogeengrens is de meest recente en best gedocumenteerde. De Cambrische explosie is de meest spectaculaire. Maar beide staan niet op zichzelf. Vrijwel alle massa-extincties werden gevolgd door levensexplosies die werden gekenmerkt door het ontstaan van nieuwe en complexere levensvormen met fysiologische kenmerken die nooit eerder waren waargenomen.

- De midden - Ordovicische-extinctie, ook wel bekend als de Ordovicische-Meteoor-Gebeurtenis, vond plaats rond 467 miljoen jaar geleden. Deze werd gevolgd door de Ordovicische radiatie, die zo'n 40 miljoen jaar geleden na de in het vorige hoofdstuk beschreven Cambrische explosie plaatsvond^[1]. Terwijl uit de Cambrische explosie de meeste moderne fyla ontstonden, vulde de Ordovicische radiatie deze fyla met talrijke nieuwe klassen en taxa^[2] van een lager niveau. Dit veroorzaakte een explosie van diversiteit met een verdrievoudiging van het totale aantal mariene families en een verdubbeling van het aantal mariene orders^[3].

Daarnaast lieten deze nieuwe levensvormen een duidelijke toename in complexiteit zien^[4], vooral bij brachiopoden, gastropoden en tweekleppigen^[5]. De complexiteit van de organisatie tussen soorten nam eveneens sterk toe met het ontstaan van het koraalrif-ecosysteem^[6].

- De Ordovicium - Siluur-extinctie van circa 450 - 440 miljoen jaar geleden werd gevolgd door de opkomst van watervoerende cellen en tracheofyten^[7], die ook wel vaatplanten worden genoemd. De nasleep van de Ordovicium - Siluur-extinctie markeert ook de komst van het oudste landdier, een miljoenpoot met de naam Pneumodesmus^[8], naast de eerste landplant, die bekend staat onder de naam Eohostimella heathana^[9]. Tot dan toe waren fauna en flora uitsluitend aquatisch. Kort na de massa-extinctie verschenen de gnathostoma^[10], een subfylum, dat alle gewervelde kaakdieren bevat en bestaat uit zo'n 60.000 soorten die 99% van alle levende gewervelde dieren vertegenwoordigen^[11].

De eind-Siluur-extinctie, zo'n 430 miljoen jaar geleden, werd gevolgd door de Devonische explosie, die een spectaculaire ontwikkeling van de flora inluidde met het verschijnen van bladeren^[12], wortels^[13] en meristemen^[14] (een soort weefsel dat bestaat uit ongedifferentieerde cellen die in staat zijn tot celdeling). Het markeert ook het verschijnen van longen - niet te onderscheiden van moderne longen^[15] - en benen^[16] samen met het ontstaan van de eerste (vleugelloze) insecten op het land^[17] en de eerste amfibieën^[18]. De nasleep van deze massa-extinctie kenmerkte ook het ontstaan van botten en de eerste beenvissen, waaronder de eerste fossiele haai ^[19] (doliodus) en de eerste leden van de osteichthyes, een grote taxonomische groep vissen met rond de 28.000 soorten^[20].

De Cambrische levensexplosie vond plaats rond 541 miljoen jaar geleden, wat naar geologische maatstaven kort is, na een massa-extinctie die waarschijnlijk veroorzaakt werd door komeetinslagen^[1]. Twee grote inslagkraters stammen uit dezelfde tijd als deze massa-extinctie: Acraman en Beaverhead^[2]. De komeetinslag-hypothese wordt verder versterkt door de ontdekking van typische markeringen van komeetinslagen zoals concentraties van iridium, osmium en platinum^[3] op de grens tussen het Precambrium en het Cambrium.

Tijdens deze uitzonderlijke levensexplosie verschenen bijna alle huidige 31 dierlijke fyla^[4] vrij plotseling^[5]:

De dieren uit het Cambrium onthullen een niveau van complexiteit^[6] dat vergelijkbaar is met dat van moderne dieren, hoewel hun morfologie verschilt. Deze evolutionaire sprong is des te verbazingwekkender omdat vóór de Cambrische explosie de meeste organismen eencellig waren, naast een minderheid van enkele zeer eenvoudige meercellige organismen.

Over het algemeen waren er geen fossiele dierlijke resten in de precambriumlagen, maar daarna verschenen onvergelijkbaar complexere dieren zoals de trilobiet, die tot 4,5 kilogram woog^[7] en meer dan 45 centimeter^[8] lang was, met volledig ontwikkelde ogen, poten, een spijsverteringsstelsel en een uitwendig skelet:

Miljarden mensen over de hele wereld dreigen te verhongeren als het netto-nul-beleid de productie van stikstofmeststoffen afkomstig van fossiele brandstoffen verbiedt. Dit is de grimmige waarschuwing van twee Amerikaanse topwetenschappers, die zeggen dat het uitbannen van stikstofmeststoffen en pesticiden die afkomstig zijn van fossiele brandstoffen "ertoe zal leiden dat ongeveer de helft van de wereldbevolking niet genoeg te eten heeft." Zij voegen eraan toe dat het elimineren van netto-nul-meststoffen zal leiden tot een "wereldwijde hongersnood."

In een uitvoerige paper met de titel 'Challenging 'Net Zero' with Science,' stellen emeritus professoren William Happer en Richard Lindzen van respectievelijk Princeton en MIT, samen met geoloog Gregory Wrightstone, dat netto-nul - de wereldwijde beweging om fossiele brandstoffen en de uitstoot van koolstofdioxide en andere broeikasgassen te elimineren - "wetenschappelijk ongegrond is en een bedreiging vormt voor het leven van miljarden mensen."

De strijd over stikstofmeststoffen wordt zwaar bevochten door groene activisten die pleiten voor een drastische vermindering van het gebruik ervan en voor het verplicht stellen van meer organische methoden. Dit kan uitgroeien tot fanatisme, zoals George Monbiot van de Guardian betoogt, die pleit voor een einde aan de afhankelijkheid van landbouw. De basis voor minder keuze en voedsel wordt ook in de academische wereld gelegd. Onlangs opperden drie blaffende academici van de Universiteit van Leeds dat rantsoenering zoals tijdens de Tweede wereldoorlog een effectieve manier zou kunnen zijn om de koolstofuitstoot te verminderen. Ook actrice Joanna Lumley grijpt terug naar de tijd van de spam en de tijd dat zwendelaars delen van de toeleveringsketen beheersten. Zij heeft voorgesteld terug te keren naar een puntendistributiesysteem en een vorm van rantsoenering in oorlogstijd.