Het was dan wel niet de dag dat de aarde stilstond, maar degenen die getuige waren van een vurige asteroïde die korte tijd sterker straalde dan de zon toen hij richting de Russische stad Tsjeljabinsk scheerde, zullen het vrijwel zeker nooit vergeten.
De meteoor van Tsjeljabinsk, met de omvang van een huis en zich een weg banend met een snelheid van bijna 18 km per seconde, drong onaangekondigd de atmosfeer binnen op een manier die doet denken aan een sciencefictionfilm. Het was een angstaanjagend spektakel.
Commentaar: Deze was inderdaad vooraf ontdekt en werd dus niet gevolgd. Wat de meteoor van Tsjeljabinsk een angstaanjagend tintje geeft, is dat er nog één, een andere, ruimterots gevolgd werd, die later diezelfde dag de atmosfeer van de aarde zou binnendringen!
Op dashcambeelden van de ochtend van 15 februari 2013, in de centrale Russische stad dicht bij het Oeralgebergte, is te zien hoe de kleine asteroïde de atmosfeer van de aarde binnendringt voordat hij ontploft met 30 keer zoveel kracht als de Amerikaanse atoombom die Hiroshima in de Tweede Wereldoorlog verwoestte.
Ramen sneuvelden, gebouwen werden beschadigd en honderden mensen raakten gewond - maar Tsjeljabinsk kwam daarmee nog goed weg.
"Als het recht boven de stad was gebeurd, was de schade groter geweest," waarschuwt NASA's planetaire verdedigingsofficier Lindley Johnson. "Het was zeker een wake-up call."
'Zoiets hebben we sindsdien nooit meer gezien'
In samenwerking met partners als het Europees Ruimteagentschap, waarschuwt Johnsons afdeling voor eventuele inslagen van kometen en asteroïden op aarde en stuurt de respons aan.
Een standaard-testcase was een asteroïde van het soort "vallende ster," die deze week boven het Kanaal scheerde en vooraf werd gevolgd en bekendgemaakt, zodat de mensen het zelf konden zien.
Tsjeljabinsk betrof geen standaard-testcase.
"We hebben nog nooit zoiets gezien sinds we op dit terrein werkzaam zijn," zegt Johnson, wiens functie bij het Amerikaanse ruimteagentschap pas in 2016 werd gecreëerd.
"Het was bij daglicht, duidelijk zichtbaar aan de hemel overdag, en dat gebeurt niet vaak.
"Hij scheerde binnen aan de daglichtzijde van de aarde, en het was voor ons onmogelijk om hem op voorhand te detecteren met de observatoria op de grond die we destijds gebruikten om dit soort objecten te vinden."
Hoe groot is de kans op nog een Tsjeljabinsk?
Op de dag dat Tsjeljabinsks meteoor aankwam, was Johnson in Wenen, Oostenrijk, om vergaderingen bij te wonen van VN-leden van het Comité voor vreedzaam gebruik van het ruimterecht.
Het duurde niet lang voordat er aanbevelingen werden goedgekeurd over hoe de aarde tegen dergelijke gebeurtenissen kan worden beschermd, waaronder een internationaal waarschuwingsnetwerk voor asteroïden.
Professor Alan Fitzsimmons van Queen's University in Belfast is een expert op het gebied van deze zogenaamde aardscheerders en een toegewijd lid van de "planetaire verdedigingsgemeenschap."
"We zijn heel open over wat we ontdekken en onze huidige kennis over potentiële inslagrisico's," zegt hij. "Alle asteroïden die worden ontdekt, worden aangekondigd op openbare websites."
"De technologie heeft grote vooruitgang geboekt in de zin van hoe goed we asteroïden kunnen detecteren, zelfs die van een dusdanig klein formaat als Tsjeljabinsk, maar de kans blijft bestaan dat er een doorheen sluipt. En het is vrij waarschijnlijk dat de volgende belangrijke asteroïde waar we mee te maken krijgen, onaangekondigd zou zijn."
Commentaar: In feite zeer waarschijnlijk. De meeste meteoor-vuurballen worden niet gevolgd.
Hoe beschermen we onszelf?
Tsjeljabinsk werd beschouwd als een kleine asteroïde - dit feit, alsmede de aankomst ervan bij daglicht is de reden waarom deze moeilijk te zien was.
"We zijn nog steeds kwetsbaar voor objecten die van de zon komen," geeft Johnson toe.
"Het merendeel van deze objecten komt uit een planetoïdegordel van asteroïden tussen Mars en Jupiter, en als ze het binnenste zonnestelsel binnenkomen, kunnen we ze aan de nachtelijke hemel waarnemen. Maar we zijn kwetsbaar als ze rond de zon draaien en terugkomen."
De sleutel om het onverwachte te kunnen verwachten, is volgens hem observatie vanuit de ruimte.
NASA werkt aan de Near-Earth Object (NEO) Surveyor van 1,2 miljard dollar, die in 2028 zal worden gelanceerd en de eerste ruimtetelescoop zal zijn die speciaal is ontworpen voor de jacht op asteroïden en kometen die een potentieel gevaar vormen voor de aarde.
Maar dan nog was de meteoor van Tsjeljabinsk veel kleiner dan de asteroïden waarop NEO zich zal richten. Amy Mainzer, hoofdonderzoeker van de NEO Surveyor, zegt dat de prioriteit ligt bij het vinden van "die ene asteroïde die een heleboel mensen een heel slechte dag kan bezorgen."
Ook het Double Asteroid Redirection Test (Dart)-ruimtevaartuig zit in het arsenaal. Tijdens proeven vorig jaar werd dit toestel opzettelijk in botsing gebracht met een asteroïde, waardoor de baan van de asteroïde met succes werd veranderd.
Wat als er nog een binnendringt?
De aankomst van de meteoor van Tsjeljabinsk toonde het belang aan van snelle en doeltreffende communicatie - de aankomst van de meteoor werd snel wereldwijd gedocumenteerd, Russische wetenschappers deelden hun bevindingen, fragmenten werden verzameld, bestudeerd en kregen een nieuwe thuis en de gebeurtenis had invloed op het internationale beleid.
Volgens professor Fitzsimmons is een dergelijke transparantie en coördinatie opnieuw van vitaal belang, misschien nog meer in een tijdperk waarin onjuiste informatie zich snel kan verspreiden.
Commentaar: Nou zeg! Is dat lof voor Russische [wat dan ook maar] in de Britse media?!
Als zo'n asteroïde vandaag de dag door de atmosfeer zou breken, boven een bevolkt gebied, zou dat gebeuren in een veel kwetsbaarder geopolitiek klimaat dan in 2013, met de oorlog van Rusland in Oekraïne en een escalerende ruzie tussen de VS en China over de vermeende dreiging van vliegende objecten.
Commentaar: Klopt, een veel kwetsbaarder geopolitiek klimaat vanwege het Amerikaanse regeringsbeleid.
"Wanneer wordt vastgesteld dat dit soort gebeurtenissen een natuurlijke oorzaak hebben, is de informatiestroom zelfs in het huidige klimaat vrij goed," zegt Johnson. "Maar het is zeker belangrijk om snel te weten dat het om een natuurlijke gebeurtenis gaat en niet om iets dat door mensen is veroorzaakt."
"Het binnendringen en ontploffen van deze objecten door de warmtedruk in de atmosfeer kan voor het menselijk oog erg lijken op een aanval, terwijl geavanceerde instrumenten snel het verschil onderscheiden."
Commentaar: Wij vragen ons af of de WO3-hype, althans gedeeltelijk, als een soort dekmantel fungeert voor bedreigingen vanuit de ruimte. Astronomen Victor Clube en Bill Napier berekenden al in de jaren negentig dat de aarde (en ons zonnestelsel als geheel) de komende decennia in toenemende mate met puin van kometen te maken zou krijgen.
'Nog een lange weg te gaan om ze allemaal te vinden'.
Momenteel worden zo'n 31.000 asteroïden gevolgd - tegenover pakweg 9.500 in 2013.
Dit geeft aan hoeveel serieuzer het vooruitzicht van een gevaarlijke inslag wordt genomen sinds Tsjeljabinsk, de grootste en best geregistreerde asteroïde-inslag op aarde sinds 1908. Toen explodeerde een asteroïde boven Siberië, waarbij zo'n 80 miljoen bomen werden platgewalst tijdens een explosie die overeenkwam met 15 miljoen ton dynamiet.
Het was een ongelooflijke zegen dat ook deze explosie zich niet boven een bebouwd gebied voordeed.
Alleen al door zijn enorme omvang is Rusland een relatief broeinest van historische asteroïde-activiteit. Aangezien 70% van de aarde bedekt is met water, is de kans groot dat de meeste asteroïden - gedetecteerd of niet - in de oceaan terechtkomen. NASA meent dat een inslag zoals in Tsjeljabinsk waarschijnlijk maar één keer per eeuw voorkomt.
Commentaar: Dit veronderstelt dat de kometenstromen (die het puin bevatten dat ons als meteoren bereikt) in het binnenste zonnestelsel constant zijn. Maar zijn ze dat wel?
Van geen van de 31.000 asteroïden die we kennen wordt voorspeld dat ze de aarde in de komende 100 jaar zullen raken, zegt professor Fitzsimmons, maar we hebben nog "een lange weg te gaan om ze allemaal te vinden."
"Maar ik zal u geruststellen - ik ga nog steeds iedere dag naar m'n werk en betaal mee aan mijn pensioen."
Zie: https://news.sky.com/story/chelyabinsk-meteor-ten-years-on-from-wake-up-call-how-safe-are-we-from-a-potentially-catastrophic-strike-12807281
Commentaar: En vergeet niet het geluid van de meteoorgebeurtenissen van Tsjeljabinsk...
Als u ooit een vuurbal langdurig langs de hemel ziet scheren, en u vermoedt dat hij 'dicht' bij uw locatie is, blijf dan een paar minuten uit de buurt van het raam!
De schokgolf van de bovenstaande atmosferische explosie zou elk vliegtuig in de buurt tegen de grond hebben gesmeten. Gelukkig waren er op dat moment geen in de buurt, maar we kunnen ons afvragen hoe het zit met andere 'onverklaarde' vliegtuigcrashes van de afgelopen jaren: What are they hiding? Flight 447 and Tunguska Type Events
Om de vraag in bovenstaande kop te beantwoorden: het risico van het toegenomen puin van kometen is niet alleen een kwestie van 'potentieel catastrofale inslagen' - d.w.z. afzonderlijke asteroïden die inslaan en verwoestingen aanrichten in een afgebakend geografisch gebied - maar ook van meerdere andere, de gehele planeet omvattende, risicofactoren zoals de atmosfeer die vol raakt met komeetstof (ook wel 'meteorische rook' genoemd) van al deze meteoor-vuurbalgebeurtenissen van de afgelopen jaren, en het effect daarvan op het klimaat...