Houwitser
© Anatolii Stepanov/AFPOekraïense militairen aan het werk naast een Poolse 155mm zelfrijdende houwitser
De VS zullen niet direct ingrijpen, want voor Washington is het geen existentiële crisis - het heeft weinig te verliezen bij de onvermijdelijke nederlaag van Kiev.

De vrees dat het conflict in Oekraïne nu verzandt in een soort patstelling, waarbij de betrokken partijen het risico lopen op gevaarlijke escalatie om de overwinning te behalen, is misplaatst. Er is maar één overwinnaar in het Oekraïne-conflict, en dat is Rusland. Niets kan deze realiteit veranderen.

Vermaard Amerikaans intellectueel John Mearsheimer heeft een belangrijk artikel geschreven over het conflict, onder de titel: "Playing with Fire in Ukraine: The Underappreciated Risks of Catastrophic Escalation." Het artikel schetst een duister beeld van zowel de aard van de oorlog in Oekraïne (langdurige patstelling), als de waarschijnlijke uitkomst (beslissende escalatie door de betrokken partijen om een nederlaag af te wenden).

De uitgangspunten van Mearsheimer zijn echter fundamenteel onjuist. Rusland heeft het strategische initiatief - militair, politiek en economisch - voor wat betreft de oorlog in Oekraïne en de grotere NAVO-betrokkenheid bij volmacht. Bovendien zijn noch de VS noch de NAVO in een positie om al dan niet resoluut tot escalatie over te gaan om een Russische overwinning te verijdelen, terwijl Rusland geen behoefte heeft aan een soortgelijke escalatie van zijn kant.

Kortom, het conflict in Oekraïne is voorbij en Rusland heeft gewonnen. Wat overblijft is slechts een lange en bloederige dweilpartij.

Om te begrijpen waarom Mearsheimer er zo naast zat, moeten we zijn begrip van de ambities van zowel de VS als Rusland in deze kwestie ontleden. Volgens Mearsheimer:
"Sinds het uitbreken van de oorlog hebben zowel Moskou als Washington hun ambities aanzienlijk opgeschroefd en beide zijn nu zeer toegewijd aan het winnen van de oorlog en het bereiken van formidabele politieke doelen."
Vooral deze zinsnede is moeilijk te ontcijferen. Allereerst is het bijzonder moeilijk om een goed uitgangspunt te formuleren voor de beoordeling van de "ambities" van de VS ten aanzien van Oekraïne en Rusland. De regering van president Joe Biden erfde een beleid dat werd uitgedacht in het tijdperk van George W. Bush en gedeeltelijk werd uitgevoerd onder leiding van het team van Barack Obama (waarin Biden een cruciale rol speelde). Dit beleid was zeer agressief en erop gericht Rusland te ondermijnen met als doel de Russische president, Vladimir Poetin, zodanig te verzwakken dat hij uiteindelijk zou worden vervangen door een figuur die meer genegen zou zijn een door de VS gedicteerde beleidslijn aan te houden.

Maar men kan niet doen alsof het beleid van het Kabinet-Trump gedurende vier jaar het anti-Poetinnarratief - en in het verlengde daarvan het anti-Ruslandnarratief - van het Kabinet-Obama niet overhoop heeft gehaald. Hoewel Trump er nooit in geslaagd is om zijn "waarom kunnen we geen vrienden zijn"-benadering van de Amerikaans-Russische diplomatie aan kracht te laten winnen, slaagde hij er wel in om twee belangrijke beleidspijlers die het beleid uit het Obama-tijdperk overeind hielden, namelijk eenheid in de NAVO en Oekraïense solidariteit, ernstig te ondermijnen.

De regering-Biden is er nooit in geslaagd het beleid ten aanzien van Rusland uit het Obama-tijdperk nieuw leven in te blazen, met inbegrip van de anti-Poetin doelstellingen en oogmerken. De ondermijning door Trump van de eenheid en het doel van de NAVO, in combinatie met de vernederende terugtrekking uit Afghanistan, drong het blok in een defensieve positie voor wat betreft het omgaan met het probleem van een Russische staat, die vastbesloten is assertiever te zijn over wat het beschouwt als zijn legitieme nationale veiligheidsbelangen, inclusief een nieuw Europees veiligheidskader dat het concept van een Russische 'invloedssfeer' respecteert.

In plaats daarvan werd de wereld getrakteerd op het spektakel waarbij Joe Biden zijn Russische tegenhanger beledigde met cartooneske opmerkingen als 'hij is een moordenaar,' terwijl hij beloften deed over diplomatieke initiatieven (Oekraïne onder druk zetten om Minsk II te aanvaarden, 'zinvolle' besprekingen over wapenbeheersing beginnen) die zijn regering niet bleek te kunnen en/of te willen waarmaken.

Toen de regering-Biden geconfronteerd werd met de realiteit van een Russische militaire opbouw rond Oekraïne, was het hooguit in staat loze militaire dreigementen te uiten en nog lozere beloften te doen over 'betekenisvolle en ongekende' economische sancties voor het geval Rusland militair zou ingrijpen.

Feit is dat Amerikaanse bewindslieden ferme verklaringen afleggen over de noodzaak om het Russische leger, bij volmacht, schade toe te brengen door Oekraïne voor miljarden dollars aan wapens te leveren, maar toch is aan de VS zelf een nederlaag toegebracht voor wat betreft de aanhoudende verliezen van hun Oekraïense militairen bij volmacht en de vernietiging van het materieel dat ter ondersteuning werd geleverd. De VS hebben, net als hun NAVO-bondgenoten, bewezen zeer goed te zijn in het doen van boude uitspraken over doelstellingen en intenties, maar zeer slecht in het in praktijk brengen daarvan.

Dit is op dit moment de stand van zaken met betrekking tot de Amerikaanse 'ambities' ten aanzien van Oekraïne - alleen maar retoriek, geen betekenisvolle actie. Elke vrees voor een militaire interventie van de VS en/of de NAVO in Oekraïne moet worden afgewogen tegen de realiteit dat gebakken lucht geen koud staal oplevert; Amerikaanse politici mogen dan bedreven zijn in het vullen van de pagina's van een volgzame reguliere media met indrukwekkend klinkende woorden, maar noch het Amerikaanse leger noch zijn NAVO-bondgenoten zijn in staat om de vereiste betekenisvolle militaire capaciteit op te brengen die nodig is om Rusland in Oekraïne doeltreffend op de grond te bestrijden.

Deze realiteit beperkt in ernstige mate de reikwijdte en de schaal van alle mogelijke Amerikaanse ambities met betrekking tot Oekraïne. Uiteindelijk heeft Washington maar één uitweg: doorgaan met het verspillen van miljarden dollars aan belastinggeld door militair materieel naar Oekraïne te sturen, dat geen enkele kans maakt om de uitkomst op het slagveld te veranderen, om een Amerikaans publiek er maar van te overtuigen dat hun regering "het juiste doet" in een tot mislukken gedoemde poging.

Er is geen 'militaire optie' in Oekraïne voor de VS of de NAVO omdat er, eenvoudig gezegd, geen leger is dat in staat is een dergelijke optie op betekenisvolle wijze uit te voeren.

Deze conclusie is van cruciaal belang voor een goed begrip van Ruslands 'ambities.' In tegenstelling tot de VS heeft Rusland duidelijke en beknopte doelstellingen geformuleerd met betrekking tot zijn besluit om militaire troepen naar Oekraïne te sturen. Deze kunnen als volgt worden omschreven:
Permanente Oekraïense neutraliteit (d.w.z. geen NAVO-lidmaatschap), de denazificatie van Oekraïne (de permanente uitroeiing van de verfoeilijke nationalistische ideologie van Stepan Bandera) en de demilitarisatie van het land - de vernietiging en uitroeiing van alle sporen van NAVO-betrokkenheid in de veiligheidsaangelegenheden van Oekraïne.
Deze drie doelstellingen weerspiegelen slechts de onmiddellijke doelstellingen van de speciale militaire operatie in Oekraïne. De uiteindelijke doelstelling - een geherstructureerd Europees veiligheidskader, waarbij alle NAVO-infrastructuur wordt teruggetrokken tot de grenzen van het bondgenootschap van 1997 - blijft een vereiste waarover niet onderhandeld kan worden en dat aan de orde zal moeten komen wanneer Rusland zijn definitieve militaire en politieke overwinning in Oekraïne heeft behaald.

Kortom, Rusland is op de grond in Oekraïne aan de winnende hand en noch de VS, noch de NAVO kunnen ook maar iets doen om dit resultaat te veranderen. En zodra Rusland deze overwinning behaald heeft, zal het in een veel sterkere positie verkeren om erop aan te dringen dat zijn bezorgdheid over een levensvatbaar Europees veiligheidskader wordt gerespecteerd en uitgevoerd.

Mearsheimer meent dat de situatie op de grond in Oekraïne zowel de VS als Rusland "krachtige stimulansen geeft om manieren te vinden om te zegevieren en, belangrijker nog, om verlies te vermijden."

Uiteindelijk is het Oekraïne-conflict noch voor de VS, noch voor de NAVO van existentieel belang; een verlies in Oekraïne zal een nieuwe tegenslag zijn - Afghanistan in het kwadraat. Een Oekraïense nederlaag op zich bedreigt de NAVO echter niet met ineenstorting en betekent niet het einde van de Amerikaanse Republiek.

Simpel gezegd is Mearsheimers vrees dat een verlies in Oekraïne "betekent dat de Verenigde Staten zich bij de strijd zullen aansluiten, hetzij omdat ze wanhopig willen winnen, hetzij om te voorkomen dat Oekraïne verliest," ongegrond.

Dat geldt ook voor zijn bewering dat "Rusland kernwapens zou kunnen gebruiken als het wanhopig wil winnen of een dreigende nederlaag tegemoet ziet, hetgeen waarschijnlijk het geval zou zijn als Amerikaanse troepen bij de gevechten zouden worden betrokken." Rusland wordt niet "geconfronteerd met een nederlaag" en hoeft zich ook geen zorgen te maken, in existentiële zin, over een militaire interventie van de VS die, vanuit alle praktische gezichtspunten bezien, niet zou kunnen plaatsvinden zelfs als de VS zo stoutmoedig zouden willen zijn.

Mearsheimer besluit zijn artikel met de opmerking dat "Deze hachelijke situatie een krachtige stimulans schept om een diplomatieke oplossing voor de oorlog te vinden."

Niets is minder waar. Net zoals de VS niet graag een "diplomatieke oplossing" zouden zoeken voor de conflicten die werden uitgevochten tegen Nazi-Duitsland en Keizerlijk Japan, zou Rusland evenmin geneigd zijn zich in te laten met een diplomatie, die het de volledige uitvoering van zijn kerndoelstellingen zou ontzeggen.

In maart reageerde ik op een tweet van Joe Biden, waarin hij verklaarde: "Laat er geen twijfel over bestaan dat deze oorlog voor Rusland nu al een strategische mislukking is," door te tweeten:
"Deze oorlog zal de geschiedenis ingaan als een strategische Russische overwinning. Rusland zal de uitbreiding van de NAVO een halt hebben toegeroepen, een gevaarlijk bolwerk van nazi-ideologie in Oekraïne hebben vernietigd, de Europese veiligheid hebben geherdefinieerd door de NAVO te ondermijnen en Russische militaire bekwaamheid hebben aangetoond, een belangrijk afschrikmiddel."
Dit waren destijds ware woorden en dat zijn ze vandaag de dag nog steeds.
Over de Auteur:
Scott Ritter is een voormalig inlichtingenofficier van het US Marine Corps en auteur van Disarmament in the Time of Perestroika: Arms Control and the End of the Soviet Union. Hij diende in de Sovjet-Unie als inspecteur voor de uitvoering van het INF-verdrag, in de staf van generaal Schwarzkopf tijdens de Golfoorlog en van 1991-1998 als VN-wapeninspecteur.
Zie: https://www.rt.com/russia/561376-ukraine-russia-conflict-us/