Psychiater Esther van Fenema
Psychiater Esther van Fenema
Nog nooit lag een generatie zoveel op de bank van de psycholoog als de zogenaamde 'millennial generatie'. Stress, sociale druk, altijd bereikbaar zijn: het breekt jongeren stukje bij beetje op - als we de cijfers van ons onderzoek mogen geloven. Een groot probleem, stelt psychiater Esther van Fenema. In haar opinieblog voor Metro uit ze haar toenemende zorgen over de millennial-generatie.
Millennials geven opvallend snel hun grenzen aan als het gaat om bijvoorbeeld werk- of studiebelasting. Desondanks zijn ze vaak niet in staat om de gevreesde burn-out of erger te voorkomen. Een toenemend aantal jongeren kampt met serieuze psychische klachten, zoals angst en depressie. Onder een burn-out gaat regelmatig een depressie schuil, maar het is altijd nog hipper om een burn-out te hebben - 'dan heb je echt heel hard gewerkt' - in plaats van een depressie. Daar rust ten onrechte nog steeds een groot taboe op.

Psychische klachten ontstaan door een ingewikkeld samenspel van je genen, opvoeding en eventuele stress vanuit je omgeving. In onze aanleg is de afgelopen decennia niks veranderd, maar in de manier van opvoeden wel. Veel kinderen krijgen vanuit hun omgeving de boodschap mee dat ze uitzonderlijk zijn. Als je vervolgens tijdens studie of eerste baan gewoon gemiddeld blijkt te functioneren, dan is dat hard en confronterend.

Als ouders liever de leraar ter verantwoording roepen bij achterblijvende schoolprestaties en hun kind niet confronteren met gebrekkige inspanning, dan zeg je eigenlijk dat er geen verband bestaat tussen eigen inzet en resultaat. Maar ook dat het normaal is om anderen verantwoordelijk te houden voor je eigen falen. Het is belangrijk om eerst naar jezelf te kunnen kijken als iets niet goed gaat, al is het maar om een gevoel van controle en regie te hebben, dat werkt ook nog eens stressreducerend. Dus niet automatisch je werkgever of het studieprogramma de schuld geven dat het allemaal teveel is, terwijl je ook nog op topniveau moet sporten en elk festival afloopt.

Voor veel millenials is het enorm schrikken als ze in de grotemensenwereld kritiek krijgen, omdat ze als kind vaak niet goed hebben geleerd met frustraties om te gaan; je was immers geniaal! Als een negatieve beoordeling een krater in je zelfbeeld slaat, dan levert dat veel stress op en dus een verhoogd risico op psychische klachten.

Natuurlijk zijn er millenials die het prima doen en nergens last van hebben. Maar er is een grote groep die opvallend kwetsbaar is. Behalve aanleg en een opvoeding die onvoldoende aansluit op de grotemensenwereld zijn er in onze leefomgeving ook veel stressfactoren aan te wijzen waar je wat aan kan doen. De onafgebroken stroom prikkels waar je continu mee wordt geconfronteerd en op 'moet' reageren? Of de succesterreur: wie durft er op social media echt eerlijk te zijn als het even wat minder gaat? Ik zie in mijn spreekkamer jonge mensen die zo depressief zijn dat ze niet meer willen leven, maar de buitenwereld weet van niks. De angst om te falen en niet te voldoen aan het ideaalbeeld zijn te groot. 'Kom vooral niet áchter het plaatje kijken, want ik ben het niet', zei een meisje laatst wanhopig.

Last but not least, iedereen moet voldoen aan onhaalbare uitkomstmaten: leuk, succesvol, bijzonder of speciaal. Laten we daarmee ophouden, want het veroorzaakt een continu gevoel van falen en dus stress omdat het voor niemand haalbaar is.

Kortom, minder stress door betere frustratietolerantie en een realistisch zelfbeeld: dan ben je pas echt fit voor life!

Esther van Fenema (1970) is psychiater en professioneel violiste. Naast haar werk als psychiater schrijft ze regelmatig opiniestukken in landelijke dagbladen en is zij als vaste columnisten verbonden aan de ThePostOnline. Daarnaast is zij vaste interviewster bij online opinie TV Café Weltschmerz.