Money greed
Belangrijker dan het strooien met hoge salarissen is het geven van erkenning en veel feedback en het bieden van uitdagend en creatief werk. Dat is de voornaamste conclusie van de geraadpleegde deskundigen in BNR Werkverkenners, over het belang van geld.
Van een hoger salaris gaan we iets harder werken, maar eigenlijk alleen bij eenvoudige taken, zegt Kilian Wawoe, docent HRM aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en schrijver van Het nieuwe belonen. Volgens hem worden twee dingen vaak door elkaar gehaald, namelijk het verdelingsvraagstuk en het prestatievraagstuk. 'Het klopt dat geld een goed middel is om eerlijk te delen, maar het is geen goed middel om betere prestaties te krijgen. Ik zou zeggen: voor gelijk werk moet je gelijk belonen en alleen bij aantoonbaar beter functioneren meer betalen.'

Gedragsverandering

Sterker: financiële beloningen beïnvloeden het denkproces negatief, zegt Esther-Mirjam Sent, Eerste Kamerlid namens de PvdA en hoogleraar Economische Theorie en Beleid aan de Radboud Universiteit, op basis van een eerder wetenschappelijk experiment. Een bonus, in welke vorm dan ook, kán volgens haar een tijdelijke gedragsverandering veroorzaken, maar die waait snel weer over. Bovendien gaat het voorbij aan andere zaken die ons gedrag veel sterker kunnen beïnvloeden. 'Als je al financiële prikkels inzet, moet je ze natuurlijk wel op een juiste manier inzetten.'

Een fatsoenlijk salaris, ja dat is natuurlijk wel een voorwaarde voor een tevreden werknemer. Maar daarmee ben je er nog lang niet, meent Sent. 'Je moet zorgen dat je medewerkers een fatsoenlijk salaris krijgen, je moet ze het gevoel geven dat ze zinvol bezig zijn, ze willen een waardevolle bijdrage leveren, erkenning en creatief bezig zijn.' Al kun je natuurlijk niet iederéén leuk werk geven. 'Dat is de grote uitdaging; het is niet voor alle medewerkers weggelegd om creatief bezig te zijn, er is ook gewoon geautomatiseerd werk.'

Allerduurste levensstijl

En dan nog: wie krijgen er als eerste meer betaald? Mannen met een grote mond en een aantal andere totaal onredelijke factoren, zegt Wawoe. 'Dat leidt tot scheve ogen en minder productieve teams. Ze noemen geld ook wel een hygiënefactor: je wordt er niet tevredener van, maar je kunt er wel zeer óntevreden van worden.' Hij berekende dat een ministerssalaris - zo'n 180-duizend euro - genoeg is om de allerduurste levensstijl van Nederland te hebben. 'En dan spaar je nog steeds zo'n duizend euro per maand. Alles boven dat salaris is alleen omdat de markt dat vraagt.'

Iedereen kan het stellen zonder een echt topsalaris, maar genoeg geld om degelijk in je dagelijkse behoeften te voorzien is zeker de moeite waard - boven de 70.000 euro per jaar per huishouden zit je wat dat betreft gebeiteld, blijkt uit Amerikaans onderzoek. 'Ik zeg altijd tegen mensen: als je met 70.000 euro nog niet gelukkig bent, ga je dat met 170.000 of 1,7 miljoen ook niet worden.'

Geldstress

Mensen met geldstress, dat zijn er in Nederland zo'n twee miljoen, die maak je echt gelukkig met geld. Die worden van de stress zelfs dommer, zegt Wawoe - tot wel zo'n 13 IQ-punten. 'Je moet niet in dat stressniveau zitten. Je kunt het vergelijken met een computer: als er te veel programma's openstaan, dan wordt die computer langzaam en dat gebeurt bij mensen dus ook. En er is altijd één programmaatje dat meedraait en dat is die geldstress.'