Ponerology
"Velen denken dat de mens aan het evolueren is; dat de samenleving evolueert; en dat we inmiddels controle hebben over het willekeurige kwaad van onze omgeving - of dat we dat in ieder geval zullen hebben nadat de decennialange Oorlog tegen het Terrorisme uitgevochten zal zijn."

Laura Knight-Jadczyk uit de Introductie door de Editor van Politieke Ponerologie - Een wetenschap over de aard van voor politieke doeleinden aangewend kwaad, van Andrzej M. Lobaczewski.

Commentaar: We houden hier de Nederlandse vertaling aan die enigszins afwijkt van de oorspronkelijke tekst die nadien wat aangepast is.


Mijn hele leven lang interesseer ik me bijzonder voor het doorzien van de aard van menselijk kwaad. En ik heb altijd geloofd dat het een van de meest belangrijke onderwerpen is die de mensheid dient te bevatten. Dus, dank je Larry Ogg van de universiteit van Denver die mij naar Lobaczewskis boek Politieke Ponerologie verwees (en voor je ideeën omtrent het presenteren van deze informatie).

Laura Knight-Jadczyk, in haar Introductie door de Editor van Politieke Ponerologie plaatst de wereld van vandaag in perspectief:
Op sociaal vlak vermenigvuldigen haat, afgunst, hebzucht en strijd zich exponentieel. Misdaad neemt sneller toe dan de populatie. Gecombineerd met oorlogen, opstanden en politieke zuiveringen betekent dat dat er dankzij politiek optreden wereldwijd miljoenen mensen zijn zonder adequaat voedsel of onderdak. Het totaal aan menselijk leed is een vreselijk iets.
De betreurenswaardige status van de wereld van vandaag, zoals omschreven in die korte maar overtuigende samenvatting, is meer dan welke factor dan ook te wijten aan menselijk kwaad. Daarnaast is de historische optekening van hoe de mensheid met menselijk kwaad afrekende rampzalig.

Dus, we dienen het op dat vlak veel beter te doen. En dat is de belangrijkste reden voor Lobaczewskis boek. Want, zoals Knight-Jadczyk zei in haar Introductie door de Editor, kunnen we veel doen om kwaad te bestrijden en "het allereerste wat we moeten doen is erover leren".

Beschrijvingen en definities van menselijk kwaad

Voordat men in staat is te vatten hoe kwaad functioneert op macroniveau, dat wil zeggen, hoe het hele samenlevingen beïnvloedt, is het noodzaak om te begrijpen hoe het in individuen te werk gaat. Er zijn uiteenlopende meningen over deze kwestie, maar de meeste hebben behoorlijk veel gemeen. Knight-Jadczyk citeert uit Martha Stout die uitvoerig heeft gewerkt met slachtoffers van psychopaten.
Stel je voor - als je kan - dat je totaal geen geweten hebt, geen gevoelens van schuld of medelijden bij wat je ook doet, geen enkel belang hecht aan het welzijn van vreemden, vrienden en zelfs familieleden. Stel je voor dat je nooit in je leven hoeft te worstelen met schaamte, ongeacht wat voor egoïstische, luie, schadelijke of onzedelijke actie je ook begaan was. En doe alsof het concept van verantwoordelijkheid je onbekend is, behalve als een last die anderen zomaar lijken te aanvaarden, goedgelovige dwazen als ze zijn.
Knight-Jadczyk borduurt op die beschrijving voort:
Ja, ze kunnen gevoelens imiteren, maar het enige echte gevoel dat ze lijken te hebben - wat hen drijft en schadelijke dingen laat doen - is een soort 'roofdierachtige honger' naar datgene wat ze willen. Al het andere, alle activiteiten staat in het teken van deze drive. Als we denken aan de wisselwerking tussen roofdieren en hun prooien in het dierenrijk, kunnen we enigszins een idee krijgen van wat er schuilgaat achter het "mask of sanity" van de psychopaat.

Dit brengt ons bij een belangrijke vraag: wat krijgt de psychopaat nou echt van zijn slachtoffers? Het is makkelijk om te zien wat ze willen als ze liegen en manipuleren voor geld of goederen of macht. Maar in veel gevallen [...] kunnen we in ieder geval zeggen dat het erop lijkt dat de psychopaat ervan geniet om anderen te laten lijden.
Psychiater M. Scott Peck in People of the Lie karakteriseerde een kwaadaardig persoon als iemand die totaal geen fouten wil toegeven of zichzelf of haarzelf niet probeert te begrijpen. Het is gewoon te pijnlijk. Dus, om te vermijden dat hij dat moet doen besteedt de kwaadaardige persoon zijn hele leven anderen en zichzelf een beeld voor te houden zoals hij gezien zou willen worden, en niet zoals hij werkelijk is. Dat houdt in: doen alsof, liegen, moorden, of wat dan ook. Derhalve kunnen fouten van een kwaadaardig persoon nooit gecorrigeerd worden, omdat het er op zou neerkomen dat hij dan moet toegeven dat het bestaat. Pecks enigszins technische omschrijving volgt nu:
Echt kwaadaardige mensen daarentegen zullen eerder actief dan passief vermijden om enige moeite te doen. Ze zullen alles op alles zetten om hun eigen luiheid te beschermen, om de integriteit van hun zieke zelf te behouden. Ze zullen eigenlijk eerder anderen verwoesten, in plaats van hun te koesteren. Indien noodzakelijk zullen ze zelfs moorden om te ontsnappen aan de pijn van hun eigen spirituele groei. Daar de integriteit van hun zieke zelf wordt bedreigd door de spirituele gezondheid van diegenen om hen heen zullen ze op alle mogelijke manieren trachten de spirituele gezondheid waarmee ze wellicht omgeven zijn te pletten en af te breken.

Ik omschrijf kwaad zodoende als het uitoefenen van politieke macht - dat wil zeggen het anderen opleggen van iemands wil middels openlijke of heimelijke dwang om zo te vermijden om zijn best te doen met als doel het koesteren van spirituele groei. Alledaagse luiheid is niet liefde; kwaad is contra liefde.
De vele moeilijkheden rond het herkennen van menselijk kwaad

Verschillende schattingen in Lobaczewskis boek hield de prevalentie van kwaadaardige individuen ongeveer op de 4 tot 6% van de bevolking*, zonder bekende verschillen in cultuur, natie of ras (maar het wordt algemeen aangenomen dat het ongeveer tien keer zo veel voorkomt bij mannen dan vrouwen). Dus, als het slechts voorkomt bij een kleine minderheid van de bevolking dan rijst de vraag waarom hele samelevingen onder controle komen van deze personen, en zodoende voor lange tijd enorme schade oplopen. Misschien luidt het belangrijkste antwoord op die vraag: relatief normale mensen slagen er vaak niet in om kwaad in hun midden op bewuste wijze te herkennen, wegens verschillende redenen:

De verschijning van normaliteit
Zoals de titel van Dr. Pecks boek over kwaad (People of the Lie) weergeeft, is misleiding een van de belangrijkste eigenschappen van kwaadaardige personen. Voor hen is het essentieel, zodat ze voorkomen dat ze door een aardige meerderheid van de mensheid worden gemeden en sommigen zijn er behoorlijk goed in. Velen van hen zijn zelfs aardig goed in het wekken van vertrouwen. Martha Stout vervolgt haar beschrijving van psychopaten (zoals hierboven vermeld):
Voeg aan deze vreemde fantasie nog het vermogen toe om voor andere mensen te verbergen dat je psychologische gesteldheid radicaal anders is dan die van hun. Aangezien iedereen simpelweg aanneemt dat het hebben van een geweten universeel is onder mensen, is het verbergen van het feit dat je gewetenloos bent een koud kunstje. [...]

[J]e wordt door anderen nooit geconfronteerd met je koelbloedigheid. Het ijswater dat door je aderen stroomt is zo bizar, zo totaal buiten hun eigen ervaring, dat ze je zelden zullen verdenken van je toestand. Je kan doen wat je maar wil, terwijl jouw vreemde voordeel ten opzichte van het merendeel van de mensen dat wel gewoon een geweten heeft, hoogstwaarschijnlijk onontdekt blijft.
Ontkenning
Ontkenning is een zeer veelvuldig voorkomend psychologisch afweermechanisme dat mensen inzetten om zo te ontsnappen aan psychologische pijn als ze geconfronteerd worden met iets dat zeer onaangenaam voor hun is. Het komt zo vaak voor dat de gehele mensheid het wel eens - in meer of mindere mate - inzet. Maar als we groeien leren we om zaken onder ogen te zien die voorheen te moeilijk voor ons waren om het hoofd te bieden en dat is onderdeel van het proces van emotionele rijping. Het eigenmaken van dit proces geeft ons de kracht om de wereld onder ogen te zien zoals die werkelijk in elkaar steekt en niet zoals we willen hoe die in elkaar steekt. Aangaande het ontkennen van kwaad merkt Knight-Jadczyk op:
Mensen zijn eraan gewend geraakt om aan te nemen dat andere mensen op zijn minst proberen 'goed te doen' en 'goed', rechtvaardig en eerlijk te zijn. En daarom nemen we meestal niet de tijd om met de nodige toewijding vast te stellen of een persoon die ons leven is binnengekomen, wel een 'goed persoon' is.
Ontkenning vindt ook plaats op landelijk niveau. Er zijn vele zaken die de Verenigde Staten als een natie ontkent (t.w. zaken die de meeste Amerikanen ontkennen). Bijvoorbeeld, we praten over begrippen zoals vrijheid en democratie zonder een volledig besef van de vele historische (en actuele) voorbeelden waarmee we anderen deze cadeaus ontzegden. Waarschijnlijk is het voor Amerikanen het moeilijkst om als natie toe te geven dat hun president boosaardig is.

Op zoek naar kwaad op de verkeerde plekken - klassenvooroordeel
Voor velen, zo niet de meesten is kwaad iets dat je in gevangenissen en achterbuurten vindt. Ze zien mensen die geld hebben en zich goed kleden simpelweg niet als kwaadaardig. Maar succesvolle psychopaten belanden niet in gevangenissen of achterbuurten. Ze kunnen bankiers, dokters, professionals in elke gedaante, politici en zelfs leiders van naties zijn.

Racisme, nationalisme of andere ismes
Als mensen of andere nationaliteiten of rassen kwaad over zich heen krijgen kijken mensen vaak de andere kant op, zeker als hun leiders het goedpraten. Zo werd bijvoorbeeld slavernij in de VS decennialang door slavenbezitters goedgepraat, ondanks de proclamatie van onze Onafhankelijkheidsverklaring dat 'Alle mensen gelijk zijn geschapen'. Meer recentelijk werden honderdduizenden Iraakse burgerdoden goedgepraat zodat onze invasie en bezetting van hun land vergoelijkt werd. Onze leiders en journalisten verantwoorden zich niet op een rechtstreekse en ondubbelzinnige manier, maar praten het eerder goed door zich bijna compleet in stilzwijgen te hullen. Of ze praten het recht door zaken te zeggen zoals "Wij zijn deze oorlog niet begonnen", alsof honderdduizenden dode Irakese burgers verantwoordelijk waren voor de aanslagen op 11 september in ons land. Noam Chomsky vat dit fenomeen bondig samen in What we Say Goes - Conversations on U.S. Power in a Changing World:
Als je iemand overmeestert en ze onderdrukt, dan moet je een reden geven. Je kan niet alleen zeggen, "Ik ben een ploert en wil mensen van hun rijkdommen ontdoen". Je dient te zeggen dat het voor hun eigen bestwil is, ze verdienen het, of ze zullen er eigenlijk van profiteren. Dat was de houding van de slavenbezitters. De meesten zeiden niet, "Kijk, ik knecht deze mensen, omdat ik mankracht wil die makkelijk is uit te buiten en waar ik baat bij heb."
Toch, als een Amerikaanse president met een voorwendsel voor een agressie-oorlog op de proppen komt ten bate van het Amerikaanse volk, dan tuinen ze maar al te vaak in die rationaliseringen.

[* Scott Peck schat dat kwaad 20 keer zo weinig voorkomt - zo'n 2 gevallen op 1000 mensen. Het verschil zit hem waarschijnlijk in het feit dat Peck "gewone psychopaten" niet classificeert als kwaadaardig, tenzij ze op zeer actieve wijze op zoek zijn naar het toebrengen van substantiële schade aan anderen. Dit komt meer overeen met Lobaczewskis "essentiële psychopathie", wat hij omschrijft als iemand diens rol in het ponerogene proces 'buitengewoon groot' is.]

De werking van kwaad op individuen en de samenleving

Voor diegenen die geloven dat slechte mensen altijd in gevangenissen of achterbuurten te vinden zijn, merkt de criminoloog Georgette Bennett op:
De gevolgen van misdaden in het zakenleven zijn onthutsend voor de gewone burger: De combinatie van inbraken, berovingen en andere verliezen van eigendom teweeggebracht door het straattuig van het land loopt op tot ongeveer $4 miljard per jaar. Echter, de ogenschijnlijk brave borsten in onze corporate vergaderzalen en het nederige winkelpersoneel in onze winkels lichten ons op voor $40 tot 200 miljard per jaar.
Maar de schade reikt verder dan geldelijke verliezen. Knight-Jadczyk schrijft:
En wanneer die ruim negentig procent aan mensen in een bepaalde staat verkeert, zoals Łobaczewski zal beschrijven, richten de psychopaten zich op de zwakke plekken, net als een ziekteverwekkende bacterie in een lichaam, wat de hele samenleving in omstandigheden stort die altijd en onvermijdelijk tot verschrikkingen op grote schaal leiden.
Of en hoeveel een psychopaat schade berokkent hangt eigenlijk af van omstandigheden. Martha Stout legt uit:
Als je op het juiste moment bent geboren, met enige toegang tot familiefortuin, en een speciaal talent hebt om andermans haat en gevoel van achterstelling aan te wakkeren, kun je ervoor zorgen dat grote aantallen onschuldige mensen worden vermoord. Met genoeg geld kun je dit uitvoeren van grote afstand, terwijl je rustig achterover leunt en voldaan toekijkt.
In dergelijke gevallen nemen kwaadaardige individuen of samenzweerders wellicht de touwtjes van een gehele natie in handen en vervolgens neemt de verwoesting serieuze vormen aan, in de gedaante van genocides of andere massamoordenaars. James Petras legt uit in Rulers and Ruled in the U.S. Empire:
Verklaringen over genocides die op "irrationeel massagedrag" focussen zien het cruciale belang van manipulatie door de elite, verankerd in de staat, de economie en burgermaatschappij, over het hoofd. Gedurende de genocides van de 20ste en 21ste eeuw verkeerde de "massa" nooit in de positie om deze te initiëren, te organiseren en te leiden, hoewel sectoren van de lagere klassen wel degelijk het beleid uitvoerden.
Psychopaten op zeer machtige posities

Mijn overtuiging dat George Bush en zijn regering kwaadaardig zijn is niet gebaseerd op een enkel incident, maar meer op een wijdvertakt patroon. Dit is een man die kikkers opblies toen hij jonger was. Als gouverneur van Texas bespotte hij een vrouw (Carla Faye Tucker) die hem smeekte om haar leven, en deed haar wanhopige smeekbeden na tijdens gesprekken met anderen. Te midden van een landelijke ramp waarbij duizenden het leven lieten was hij aan het feesten. En toen hij eindelijk naar New Orleans ging gaf hij brandweermannen het bevel te wachten en te lanterfanten in plaats van stervende mensen te redden, alleen maar omdat hij dan met ze kon poseren voor de foto. Vrijwel elke handeling als president is berekend op het vergroten van rijkdommen en macht van zijn weldoeners ten koste van de overgrote meerderheid van Amerikanen die daardoor in armoede belandden. Hij creëerde een oorlog die resulteerde in meer dan een miljoen Irakese burgerdoden en meer dan vierduizend omgekomen Amerikaanse soldaten - zonder duidelijke reden behalve dan het spekken van zijn beschermheren en het vergroten van hun macht. Hij besloot unilateraal dat de wetten van ons land niet op hem van toepassing waren. En het allerergste, hij voert de gevangenisstraffen van onbepaalde duur zonder tenlastelegging of rechtszaak en de marteling van onze krijgsgevangenen aan - zonder überhaupt een duidelijke reden.

Mensen van de universiteit van Denver zijn niet de enigen die openstaan voor de erkenning van de relatie van kwaad met politieke macht in hun land. De introductie van Politieke Ponerologie tekent niet alleen deze relatie op, maar spant zich in om een verklaring te geven en twijfelt niet om te attenderen op de rol van George W. Bush:
De laatste jaren zijn er veel meer psychologen, psychiaters en andere ggz-werkers begonnen om op nieuwe manieren te kijken naar deze kwesties, als reactie op vragen over de staat waarin de wereld verkeert, en de mogelijkheid dat er een wezenlijk verschil bestaat tussen individuen als George W. Bush en vele zogenaamde neoconservatieven, en de rest van ons.

Dr. Stout geeft in haar boek een zeer uitgebreide uitleg over waarom geen van haar voorbeelden lijkt op werkelijk bestaande personen. Maar dan, in een van de eerste hoofdstukken, beschrijft ze een 'samengestelde' casus waarin het subject zijn kindertijd doorbracht met het opblazen van kikkers met vuurwerk. Het is alom bekend dat George W. Bush dit deed. De persoon wordt ook beschreven als iemand die was afgestudeerd met een zes gemiddeld - net als Bush aan de universiteit van Yale - dus dan ga je je toch afvragen...

We begonnen ook te beseffen dat de profielen die opdoken ook vrij nauwkeurig de individuen beschreven die machtige posities nastreven op het gebied van gezag, in het bijzonder in de politiek en de handel. Dat is niet echt verrassend, maar het was eerlijk waar niet bij ons opgekomen, totdat we de patronen zagen en die herkenden in de gedragingen van talrijke historische figuren en, recentelijk, met inbegrip van George W. Bush en leden van zijn regering. [...]

De politiek is daarop geen uitzondering en zal, door de aard ervan, meer mensen van het type pathologisch dominant aantrekken dan andere beroepsvelden. Dat is alleen maar logisch, en we begonnen te beseffen dat het niet alleen logisch was, maar ook nog eens ijzingwekkend waar; ijzingwekkend omdat pathologie bij mensen aan de macht rampzalige gevolgen kan hebben voor alle mensen die onder het bewind van zulke indivduen vallen.
De oorsprong van Lobaczewskis Politieke Ponerologie

Toen Laura Knight-Jadczyk en haar medewerkers steeds beter het enorme potentieel voor psychopaten op posities van politieke macht om verwoestingen aan te richten in complete samenlevingen onderkenden, publiceerden ze hun gedachten en bevindingen op internet. Zodoende kregen ze een mail van Andrew Lobaczewski, van wie ze nog niet eerder hadden gehoord:
Geachte dames en heren, via mijn computer heb ik jullie speciale onderzoeksproject over psychopathie gekregen. Jullie doen hoogst belangrijk en waardevol werk voor de toekomst...

Ik ben inmiddels een bejaarde klinisch psycholoog. Veertig jaar geleden nam ik deel aan een geheim onderzoek naar de ware aard en psychopathologie van het macrosociale fenomeen genaamd 'communisme'. [...]

Ik kan jullie van een uiterst waardevol wetenschappelijk document voorzien, dat bruikbaar is voor jullie doeleinden. Het is mijn boek "Politieke Ponerologie - Een wetenschap over de aard van voor politieke doeleinden aangewend kwaad".
Lobaczewski was maar een van de verscheidende wetenschappers die deelnam aan het onderzoek en het schrijven van het boek. Maar hij was de enige overlevende. De reden dat het boek in het geheim gedocumenteerd en geschreven moest worden was dat Lobaczewski en zijn medewetenschappers slachtoffer waren van een van de meest kwaadaardige en repressieve regimes van de wereldgeschiedenis. Lobaczewski beschrijft de geschiedenis van het manuscript:
Het oorspronkelijke manuscript van dit boek werd in het haardvuur gegooid, minuten voor een inval door de geheime politie in het destijds communistische Polen. De tweede versie - met de grootst mogelijk moeite weer in elkaar gezet door wetenschappers die werkten onder zware omstandigheden van geweld en onderdrukking - werd per koerier naar het Vaticaan gestuurd. De ontvangst daarvan werd echter nooit bevestigd. Het manuscript en alle waardevolle gegevens waren voorgoed verloren. Een van de onderzoekers die aan het project hadden gewerkt, vluchtte in de jaren tachtig naar de Verenigde Staten en schreef daar de derde en laatste versie. De publicatie ervan werd echter tegengehouden door de invloedrijke Pools-Amerikaanse politiek adviseur Zbigniew Brzezinski. Na een halve eeuw van onderdrukking is dit boek eindelijk beschikbaar.
Knight-Jadczyk geeft haar reactie op de ontvangst van Lobaczewskis manuscript weer:
Terwijl ik het las, besefte ik wat ik eigenlijk in mijn handen had: een kroniek van een afdaling naar de hel, een transformatie en een triomfantelijke terugkeer naar de wereld, met kennis over die hel die van onschatbare waarde is voor de rest van ons, vooral in deze tijd, waarin de planeet een soortgelijke hel lijkt te zijn geworden. De risico's die zijn genomen door de groep wetenschappers die het onderzoek deed waarop dit boek is gebaseerd, zijn voor de meesten van ons niet te bevatten. Velen van hen waren nog jong, net gestart met hun carrières, toen de nazi's begonnen huis te houden in Europa. Nadat ze deze tijd hadden doorgemaakt, toen de nazi's waren verdreven en vervangen door het communisme van Stalin, maakten ze jaren van onderdrukking mee. Een onderdrukking die wij ons in het Westen tegenwoordig niet eens kunnen voorstellen.
Nog wat over Lobaczewski's boek en de noodzaak voor ons om het onderwerp te begrijpen

Wat ik hier heb geschreven zet de toon voor het laatste deel van Lobaczewskis boek, waarin hij onder andere de kenmerken van pathocratieën omschrijft (die hij aanduidt als sociale bewegingen, gezelschappen, naties of imperiums die zijn overgenomen door psychopaten), hoe ze zijn ontstaan en de verscheidene dreigingen waarmee ze te maken krijgen. Ik heb ervoor gekozen om niet te veel details in deze post te verstrekken omdat ik vond dat het dan te lang zou worden. Als men zich redelijk voor deze post interesseert dan zal ik over een paar dagen met meer informatie komen over de hierboven genoemde zaken.

Het belangrijkste thema van Lobaczewski's boek is dat indien de wereldbeschaving zal overleven en floreren dan moet het leren hoe te handelen met kwaadaardige individuen die streven naar zijn vernietiging. Om dat doel te bereiken gelooft hij dat het essentieel is dat men doorgaat met de voortzetting van objectieve wetenschappelijke studies zodat de mensheid wellicht kwaad kan onderkennen als ze het waarnemen en leren hoe ze het kunnen bestrijden (Ik zei ongeveer hetzelfde zo'n anderhalf jaar geleden in een post met als titel: Evil Must Be Recognized for What it Is Rather than Denied).

Lobaczewski gelooft dat het essentieel is om eerder een strikt objectief en wetenschappelijk standpunt vis-à-vis kwaadaardige individuen in te nemen, - of iets in die strekking - in plaats van een moralistische houding aan te nemen. Ik weet niet zeker of ik dat kan, maar ik ben het beslist met hem eens dat dit onderwerp van ontzaglijk belang is en we moeten hier veel meer over te weten komen.

De laatste paragraaf van Lobaczewskis website vat samen waarom hij het onderwerp als uitermate belangwekkend beschouwt:
Moraliteit en humanisme kunnen niet lang weerstand bieden aan de predaties van dit kwaad. Kennis van zijn aard - en zijn verraderlijk effect op individuen en groepen - is het enige tegengif.
Knight-Jadczyk, aan het eind van haar Introductie door de Editor, geeft de hedendaagse context voor dat thema:
Maar, afgaand op het syndroom dat de eerste symptomen van de ziekte beschrijft, lijkt het erop dat de Verenigde Staten in het bijzonder, en misschien de hele wereld, spoedig zullen vervallen in een 'slechte tijd' van gruwel en wanhoop die de Holocaust van de Tweede Wereldoorlog zal doen verbleken. En aangezien zij daar waren, het meemaakten en informatie voor ons meebrachten, zou het dus wel eens van levensbelang kunnen zijn om een wegwijzer te hebben die ons door de vallende duisternis leidt.
Zie: http://journals.democraticunderground.com/Time%20for%20change/294