IS-bruid Gouda
De Goudse 'IS-bruid' wil nu terugkeren naar Nederland en weten hoe de vlag erbij hangt
Na jaren van onzekerheid hoorde Maya Bolder dat haar dochter Mandy en haar vijf kleinkinderen, die sinds 2015 bij Islamitische Staat verbleven, nog in leven zijn. Maar Maya wil niet dat zij terugkeren naar Nederland. "Laat ze daar, het zijn tikkende tijdbommen."

Het vreemde is, zegt Maya Bolder (62), toen haar ex onlangs belde met het bericht dat hun dochter Mandy (32) en haar vijf kleinkinderen nog leven, voelde ze niets. "Geen blijdschap, geen verdriet. Waarschijnlijk omdat ik er al vanuit ging dat zij er niet meer waren. Vier jaar lang heb ik in angst geleefd dat we het bericht zouden krijgen dat onze dochter en haar gezin zijn omgekomen. Vier jaar, dag in dag uit, heb ik al het nieuws gevolgd, met deskundigen gepraat, alles op sociale media bijgehouden en alle filmpjes van slachtingen, aanslagen en executies gezien. Bewust. Uiteindelijk ging ik eraan kapot en besloot: ik wil er niets meer mee te maken hebben. Wie naar IS afreist, zoals Mandy, maakt zich net zo schuldig als die moordenaars. In onze harten hadden we al afscheid van haar genomen."

Mandy vertrok vier jaar geleden, met haar Egyptische man Yasser, naar Islamitische Staat. Kennelijk mede onder invloed van haar streng islamitisch geworden echtgenoot, was zij als bekeerlinge in snel tempo geradicaliseerd. Op zeker moment ging Mandy alleen nog volledig gesluierd en met zwarte handschoenen aan naar buiten. Het contact met haar ouders verbrak ze.

Mandy en Yasser, die met hun kinderen in Gouda woonden, verlieten Nederland ogenschijnlijk hals over kop. Maya Bolder: "De kinderen kwamen niet meer naar school en we vreesden een misdrijf. De politie heeft toen de woning opengebroken. Er lag een stapel post van heb ik jou daar, de koelkast was gevuld, in de wasmachine zat nog was met water en er lag een appel op tafel met een beet eruit. Alsof ze even naar de markt waren."

Sindsdien hoorde ze niets meer. Totdat Mandy's vader kort geleden via via te horen kreeg dat Mandy in het al-Hol vluchtelingenkamp in het noordoosten van Syrië verblijft. Maya: "Ze behoorden tot de allerlaatsten die IS-gebied verlieten. Dan ben je echt een diehard. Mandy probeert nu te achterhalen hoe de Nederlandse bevolking staat tegenover terugkeer van Syrië-gangers en ze wil weten waar Yasser zit. Die schijnt gewond te zijn aan beide benen, waarvan één waarschijnlijk geamputeerd moet worden. Ik denk dat zij bang is dat hij in Syrië de doodstraf zal krijgen."

Onthoofding

Maya Bolder heeft het verhaal over Mandy - die de bijnaam 'Goudse IS-bruid' kreeg - al eerder verteld: hoe haar dochter tijdens een vakantie in Egypte, waar het gezin een huis had, verliefd werd op Yasser. "Die ging gewoon uit en dronk en deed alles wat Allah heeft verboden. Yasser was toen helemaal niet met het geloof bezig." Hoe Mandy, eenmaal gesetteld in Gouda en moeder geworden, steeds strenger werd in de leer. En hoe Maya merkwaardige momenten meemaakte, zoals die keer dat ze bij Mandy op bezoek was en merkte hoe haar dochter en schoonzoon naar onthoofdingsfilmpjes van IS keken. "Ik zei nog: kan dat uit, vind je dat normaal?"

Achteraf beseft ze: met haar dochter was altijd al iets afwijkends aan de hand. "Ik heb met haar bij het Riagg gelopen toen ze een jaar of 7, 8 was. Ze had extreem hysterische buien, die escaleerden op school. Ze kon ook enorm liegen en stoken en was manipulatief. Nu denk ik: ze heeft altijd een spel met ons gespeeld."

Dat Maya Bolder pleit tégen de terugkeer van haar dochter en kleinkinderen is uitzonderlijk. Ook haar ex is het hier niet mee eens. "Ik ben de enige van de IS-ouders die zo denkt, de anderen snappen dat niet. Maar ik heb altijd gezegd: laat alle Syrië-gangers daar. Ik heb geen enkel vertrouwen in die zogenaamde deradicaliseringsprogramma's. In Raqqa (de 'hoofdstad' van IS - red.) gingen ze na het vrijdaggebed naar het plein om daar naar martelingen en onthoofdingen te kijken. Bij aanslagen stonden ze er te juichen voor grote beeldschermen. Die kinderen werden vanaf hun zevende of achtste getraind voor de jihad, de oorlog. Mijn oudste kleinzoon is nu twaalf. Hoe moet die als terroristenkind straks naar een Nederlandse school? Hoe gaan de andere kinderen en ouders op hem reageren? Die kinderen zijn wandelende tijdbommen."

Ze vindt het ongeloofwaardig dat IS-bruiden nu beweren niks van alle gruweldaden te hebben meegekregen. Maya Bolder: "Die hoofden werden op hekken gespietst. Lijken hingen ze aan kruisen. Alsof ze dat niet gezien zouden hebben. En nu maar beweren dat ze alleen maar op de kinderen pasten en het huishouden deden. Of neem die mannen, die zeggen dat zij in Raqqa bouwvakker waren of slechts brood bakten. Het is zo schijnheilig: ze liegen en bedriegen alsof het niks is. Ze hangen allemaal dezelfde kulverhalen op."

Maya voelt geen empathie voor de daders, maar des te meer solidariteit met de slachtoffers, zegt ze. "Ik zag dat filmpje van die aanslag in Nice - ik heb al die filmpjes van de aanslagen bekeken - toen een IS-terrorist met een truck over mensen heen reed. Dan denk ik: wat verschrikkelijk, daar is Mandy ook schuldig aan. In 2015, toen zij en Yasser uitreisden, was dit allemaal allang bekend. Ik zag het toch op internet! De martelingen, de onthoofdingen, de verbrandingen, de verdrinkingen door IS, alles stond online. Hoeveel slachtoffers zijn er wel niet gevallen? Hoeveel gezinnen uit elkaar gerukt? Die arme Jezidi-vrouwen, die als slaaf werden gehouden en door die mannen werden verkracht en door IS-bruiden vernederd en mishandeld, misschien wel voor de ogen van hun kinderen. Misschien wel door Mandy ook, ik hoop het niet. Als ik moest kiezen tussen zo'n Jezidi-vrouw in mijn huis opnemen of Mandy, koos ik voor de eerste. Hoe wrang dit ook klinkt."

Moordenaarsbende

Maya Bolder vindt steun voor haar standpunt bij ervaringsdeskundigen als Montasser Alde'meh, de Vlaams-Palestijnse jihad-expert, en de Haagse ex-terrorist Jason Walters, die in gevangenschap deradicaliseerde. Ook zij waarschuwen met klem voor de terugkeer van IS-gangers. "Met hen kan ik goed praten. Jason is een geslaagd voorbeeld van deradicalisering. Maar hij heeft ook een goed stel hersens en heeft jaren gestudeerd, al die boeken gelezen. Dat zie ik andere Syrië-gangers niet doen. Die weten: ik doe alsof ik me aanpas en ben na een paar jaar in een Nederlandse cel weer vrij. Wie zegt dat ze daarna niet weer gaan ronselen of aanslagen plegen? Ik hoorde dat de IS-leiding de vrouwen opdracht heeft gegeven om naar hun thuislanden terug te keren en daar verder te gaan met de strijd."

Natuurlijk heeft zij de afgelopen jaren veel nagedacht hoe het zo ver kon komen. "Ik heb nachtenlang wakker gelegen. Je vraagt je af: wat hebben we fout gedaan? Maar op een gegeven moment, januari 2018, dacht ik: ouders zijn er niet alleen voor de kinderen, dat geldt ook andersom. Ik was door alle ellende veel afgevallen, had een hartoperatie ondergaan en ik voelde me zo moe. Ik dacht: ik wil dit niet meer, straks lig ik hier onder de groene zoden."

Ze merkte: dit gaat niet goed zo, ik moet voor mezelf kiezen. "Als kinderen hun ouders zoiets verschrikkelijks aandoen, door zich aan te sluiten bij een moordbende, moet je afscheid van hen nemen. Mijn stelregel is: mijn bloed moordt niet en maakt zich niet medeplichtig aan moord. Dat laatste heeft Mandy wel gedaan."