© Public Domain
Als een extra vleugje van dichterlijke schoonheid wordt de analyse uitgevoerd door een Scandinaviër. Diesen is professor aan de Universiteit van Zuidoost-Noorwegen (USN) en adjunct-hoofdredacteur bij het tijdschrift Russia in Global Affairs. Hij werkte een tijdje nauw samen met de onnavolgbare Sergey Karaganov aan de Universitaire Hogere School voor Economie in Moskou.
Het spreekt voor zich dat de Europese reguliere media hem negeren; furieus geschreeuw - "Poetinista!" - overheerst, ook in Noorwegen, waar hij een belangrijk doelwit van de cancelcultuur vormt.
Maar dat doet er verder niet toe. Waar het om gaat is dat Diesen, een aimabele, altijd beleefde man en een ultrascherpe wetenschapper, op één lijn staat met het neusje van de zalm dat de vragen stelt die er werkelijk toe doen, waaronder de vraag of we op weg zijn naar een Euraziatisch-Westfaalse wereldorde.
Naast een nauwgezette ontleding van de proxyoorlog in Oekraïne, waarin het officiële NAVO-narratief met bewezen feiten op vernietigende wijze wordt ontkracht, biedt Diesen een beknopte, gemakkelijk toegankelijke minigeschiedenis, waarin wordt uitgelegd hoe we in deze situatie verzeild zijn geraakt.
Hij begint zijn betoog met een verwijzing naar de Zijderoute: "De Zijderoute vormde een vroeg model van globalisering, hoewel het niet resulteerde in een gemeenschappelijke wereldorde omdat de beschavingen van de wereld voornamelijk verbonden waren met nomadische tussenpersonen."
De ondergang van de op het hartland gebaseerde Zijderoute, daadwerkelijke routes, werd veroorzaakt door de opkomst van de thalassocratische Europese machten die de wereld op een andere manier opnieuw met elkaar verbonden. Maar de hegemonie van het collectieve westen kon alleen volledig worden bereikt door Verdeel en Heers in heel Eurazië toe te passen.
We hebben in feite geen "vijf eeuwen van westerse dominantie" doorgemaakt, volgens Diesen: het waren er eerder drie, of zelfs twee (zie bijvoorbeeld het werk van Andre Gunder Frank). Vanuit een historisch langetermijnperspectief zet dat nauwelijks zoden aan de dijk.
Uit het Grote Plaatje blijkt nu inderdaad dat "de unieke wereldorde," die tot stand was gekomen door controle over "het uitgestrekte Euraziatische continent vanuit de maritieme periferie, ten einde loopt."
Mackinder onder de trein
Diesen slaat de spijker op zijn kop als het gaat om het strategisch partnerschap tussen Rusland en China - waar de overgrote meerderheid van de Europese intellectuelen geen enkel benul van heeft (een cruciale uitzondering hierop vormt de Franse historicus, demograaf en antropoloog Emmanuel Todd, wiens meeste recente boek ik hier heb geanalyseerd).
Op een prachtig geformuleerde manier legt Diesen uit hoe "Rusland kan worden beschouwd als de opvolger van de Mongoolse nomaden als de laatste hoeder van de Euraziatische landcorridor," terwijl China de oude Zijderoutes nieuw leven inblaast "met economische connectiviteit." Als gevolg hiervan "reorganiseert een sterke Euraziatische aantrekkingskracht het supercontinent en de rest van de wereld."
Bij het schetsen van de achtergrond moet Diesen een verplichte omweg maken naar de basisprincipes van het Grote Spel tussen het Russische en Britse rijk. Wat opvalt is hoe Moskou zich al aan het eind van de 19e eeuw op Azië oriënteerde, toen de Russische minister van Financiën, Sergei Witte, een baanbrekende routekaart begon te ontwikkelen voor een Euraziatische politieke economie, "geïnspireerd door Alexander Hamilton en Friedrich List."
Witte "wilde een einde maken aan Ruslands rol als exporteur van natuurlijke hulpbronnen naar Europa, omdat die leek op 'de relaties van koloniale landen met hun metropolen.'"
En dat brengt ons naar Dostojevski, die stelde dat "Russen evenzeer Aziaten als Europeanen zijn. De fout van ons beleid van de afgelopen twee eeuwen was om de mensen in Europa te laten geloven dat wij echte Europeanen zijn (...) Het zal beter voor ons zijn om allianties met Aziaten aan te gaan." Op dit punt zien we Dostojevski samenkomen met Poetin-Xi.
Daarnaast moet Diesen de verplichte verwijzingen naar Mackinders obsessie met het "hartland" behandelen - die de basis vormt van alle Anglo-Amerikaanse geopolitiek van de afgelopen honderdtwintig jaar.
De ontwikkeling van de spoorwegen - vooral de Trans-Siberische spoorlijn door de Russen - baarde Mackinder zorgen, omdat het Moskou in staat stelde om "de nomadische vaardigheden van de Scythen, Hunnen en Mongolen te evenaren" die van essentieel belang waren voor de controle over het overgrote deel van Eurazië.
Mackinder was met name gefocust op de spoorwegen, die "voornamelijk fungeerden als toevoerkanaal voor de handel over zee." Ergo, het volstond niet om een thalassocratische macht te zijn: "Het hartland is de regio waaraan de zeemacht onder moderne omstandigheden de toegang kan worden ontzegd."
En dat leidt tot de Steen van Rosetta van de Anglo-Amerikaanse geopolitiek: "voorkomen dat er een hegemoon of een groep staten ontstaat die in staat is Europa en Eurazië te domineren en die een bedreiging zou kunnen vormen voor de dominante maritieme macht."
Dat verklaart alles, van WO I en WO II tot de permanente obsessie van de NAVO om een solide toenadering tussen Duitsland en Rusland te voorkomen, met alle middelen die daarvoor nodig zijn.
De kleine multipolaire stuurman
Diesen biedt een beknopt perspectief van Russische Eurazianisten uit de jaren 1920 zoals Trubetskoi en Savitsky, die een alternatief pad voor de USSR voorstonden.
Zij waren van mening dat de door de Anglo-Amerikaanse thalassocratie toegepaste Verdeel en Heers in Rusland een Euraziatische politieke economie nodig had die gebaseerd was op wederzijdse samenwerking: een duidelijke voorloper van het Russisch-Chinese streven naar multipolariteit.
Savitsky had ook vandaag de dag kunnen schrijven: "Eurazië heeft eerder een verenigende rol gespeeld in de Oude Wereld. Het hedendaagse Rusland, dat deze traditie heeft overgenomen," moet oorlog als methode voor eenwording opgeven.
Terug naar 2014 na de Maidan-gebeurtenissen. Moskou besefte eindelijk dat een Groot Europa "van Lissabon tot Vladivostok" geen kans van slagen had. En zo ontstond het nieuwe concept van een Groter Euraziatisch Partnerschap. Sergey Karaganov, met wie Diesen samenwerkte aan de Hogere School voor Economie, stond aan de wieg van dit concept.
Het Groter Euraziatisch Partnerschap positioneert Rusland "van de periferie van Europa en Azië naar het centrum van een grote superregio." Kortom, een draaipunt naar het oosten - en de consolidatie van het partnerschap tussen Rusland en China.
Diesen komt met een buitengewoon bijzonder fragment uit de Geselecteerde werken van Deng Xiaoping, waaruit blijkt dat de kleine stuurman in 1990 een visionair was die een multipolair China voor ogen had:
"In de toekomst, wanneer de wereld driepolig, vierpolig of vijfpolig wordt, zal de Sovjet-Unie, hoe verzwakt ze ook moge zijn, en zelfs als sommige van haar republieken zich eruit terugtrekken, nog steeds een pool vormen. In de zogenaamde multipolaire wereld zal China ook een pool zijn (...) Ons buitenlands beleid blijft hetzelfde: ten eerste, ons verzetten tegen hegemonisme en machtspolitiek en het bewaren van de wereldvrede; en ten tweede, werken aan een nieuwe internationale politieke orde en een nieuwe internationale economische orde."Diesen analyseert dit en merkt op hoe China tot op zekere hoogte "het Amerikaanse systeem met drie zuilen uit het begin van de 19e eeuw, waarin de VS een productiebasis, fysieke transportinfrastructuur en een nationale bank ontwikkelden om de Britse economische hegemonie tegen te gaan, heeft overgenomen."
En zo belanden we bij China's Nieuwe Zijderoute (BRI); de Shanghai-samenwerkingsorganisatie (SSO); de Aziatische Infrastructuurinvesteringsbank (AIIB); het streven naar dedollarisatie; China's Cross-Border Interbank Payment System (CIPS); het toegenomen gebruik van de yuan in de internationale handel; het gebruik van nationale valuta; Made in China 2025; de digitale zijderoute; en tot slot BRICS 10 en de New Development Bank (NDB), de ontwikkelingsbank van de BRICS-landen.
Rusland nam een deel voor zijn rekening - zoals in het geval van de Euraziatische Ontwikkelingsbank (EDB) van de Euraziatische Economische Unie (EAEU) en bij het bevorderen van de harmonisatie van financiële regelingen van de Nieuwe Zijderoute- en EAEU-projecten middels de SSO.
Diesen behoort tot de zeldzame westerse analisten die het streven naar multipolariteit werkelijk begrijpen: "BRICS+ is anti-hegemonie en niet anti-westers, omdat het doel is om een multipolair systeem te creëren en niet om collectieve dominantie over het westen te doen gelden."
Diesen beweert ook dat de opkomende Euraziatische wereldorde "schijnbaar gebaseerd is op conservatieve uitgangspunten." Dat klopt, want het Chinese systeem is doordrenkt van confucianisme (sociale integratie, stabiliteit, harmonieuze relaties, respect voor traditie en hiërarchie), onderdeel van het sterke gevoel te behoren tot een specifieke, verfijnde beschaving: dat ligt ten grondslag aan de Chinese natievorming.
Rusland-China kan niet ten val worden gebracht
Diesens gedetailleerde analyse van de Oekraïense proxyoorlog, "een voorspelbaar gevolg van een onhoudbare wereldorde," wordt geëxtrapoleerd naar het slagveld waarop over de toekomstige, nieuwe wereldorde wordt beslist; het is "ofwel mondiale hegemonie, ofwel Westfaalse multipolariteit."
Iedereen met enig verstand weet inmiddels dat Rusland alles wat het door het collectieve westen na aanvang van de Speciale Militaire Operatie (SMO) voor de voeten geworpen kreeg, geabsorbeerd en gehertransformeerd heeft. Het probleem is dat de verheven plutocratie die werkelijk de touwtjes in handen heeft, altijd zal weigeren de realiteit te erkennen, zoals Diesen het formuleert: "Ongeacht de uitkomst van de oorlog werd deze al het kerkhof van de liberale hegemonie."
De overgrote meerderheid van het Mondiale Zuiden ziet duidelijk dat zelfs als hetgeen Ray McGovern onuitwisbaar definieerde als MICIMATT (militair-industrieel-congres-inlichtingen-media-academisch-denktank complex) het Rusland-China partnerschap beschouwt als de belangrijkste "bedreigingen" - in werkelijkheid degenen die de "aantrekkingskracht creëerden om de wereldorde te reorganiseren in de richting van multipolariteit" - ze Rusland-China geo-economisch niet ten val kunnen brengen.
Het lijdt dus geen twijfel dat "de conflicten van de toekomstige wereldorde gemilitariseerd zullen blijven." Op dat punt staan we nu. De weg naar een Westfaalse wereldorde zal alles behalve vreedzaam zijn. Riemen vast - het wordt een heftige rit.
Zie: https://strategic-culture.su/news/2024/01/31/will-hegemon-ever-accept-new-westphalian-world-order/
Reacties van Lezers
voor onze Nieuwsbrief