Vanaf 1 januari heeft Nederland het voorzitterschap van de Europese Unie in handen. Dit biedt een goede gelegenheid om de schijnwerper te richten op een wel bewaard Nederlands geheim: Nederland is één van de grootste belastingparadijzen in Europa en zelfs ter wereld.Terwijl financieminister Jeroen Dijsselbloem, beter bekend als hoofd van de Eurogroep, "de onwil" van Griekenland routinematig aanklaagt opdat het zijn belastingsysteem zou hervormen ontwijkt de Canadese mijnmaatschappij Gold Eldorado via Dijsselbloems eigen land het betalen van belastingen in Griekenland. Terwijl Nederland in 2013 de Cypriotische banken nog uitkafferde voor het witwassen van (Russisch) geld werden oligarchen in 2013 en 2014 uitgenodigd op de Nederlandse ambassade in Oekraïne op een seminarie van private Nederlandse advocatenkantoren over hoe belastingen te ontlopen via Nederland. Onlangs nog besloot de Europese Commissie dat de speciale Nederlandse belastingvoordelen voor Starbucks illegaal zijn onder de Europese regelgeving over staatshulp.
Commentaar: Lees ook:
Dit zijn geen geïsoleerde gebeurtenissen. Een belangrijke pijler van het Nederlandse financieel-politieke complex is het aantrekken van buitenlands kapitaal door een rijkelijk menu van belastingvoordelen en subsidies. Nederland heeft belastingakkoorden met vele landen. Het zijn in het bijzonder de binnenkomende royalty's, die niet worden getaxeerd. Vennootschappen betalen verzonnen royaltykosten aan tax shelter-maatschappijen en kunnen zo hun winsten kunstmatig verlagen. De royalty's blijven virtueel onbelast en worden evenmin belast in het land van oorsprong als zij terugkeren naar hun moedermaatschappij, omdat zij al eens belast werden (zij het aan een nultarief). Omgekeerd blijven winsten van naar de vorm buitenlandse dochtermaatschappijen onbelast als zij naar hun Nederlands hoofdkwartier terugkeren.
Het is in Nederland betrekkelijk makkelijk een shelter-bedrijf op te starten. Al wat je nodig hebt is een postbus. ( De Rolling Stones en U2 houden kantoor op de Amsterdamse Herengracht, hoewel zij daar nooit werden gezien). Tax shelter-maatschappijen zijn ook handig voor arbitrage over regelgeving. Vele buitenbalansvehikels (SPV's) van Lehman Brothers konden teruggeleid worden naar Nederland.
Grote maatschappijen kunnen er bovendien subsidies oogsten voor allerlei activiteiten die deel uitmaken(of zouden moeten deel uitmaken) van hun dagelijkse operaties. Innovatie wordt gesubsidieerd en er zijn 75 verschillende subsidies voor bedrijven, die werk verschaffen aan werklozen. Belastingen kan men dan ook nog in mindering brengen door interestbetalingen af te trekken (zoals gangbaar in vele landen).
Indien er dan nog belasting te betalen valt kunnen bedrijven (multinationals als Starbucks tenminste) nog speciale belastingakkoorden sluiten met het Ministerie van Financiën. Deze zogeheten "tax rulings" worden niet openbaar gemaakt, zelfs niet aan Parlementsleden. Dat weerhield de historische coalitie van sociaaldemocraten en de radicaal rechtse PVV er niet van in 2013 een wet voor te stellen (gestemd met steun van de rechts-liberale VVD), die verzekerde dat Nederland geen belastingparadijs was en die de regering opriep het gebruik van deze term te ontmoedigen.
Voor alle duidelijkheid, Nederland is een schoolvoorbeeld van een belastingparadijs. Er zijn 12.000 postbusbedrijven, die 4 biljoen [4000 miljard] Euro afleiden, een wereldrecord. Tachtig van de honderd grootste bedrijven ter wereld hebben een Nederlands postbusbedrijf, 48 procent van de Fortune 500-bedrijven hebben een lege vennootschap in Nederland. Negentien van de twintig grootste Portugese bedrijven ontwijken belastingen via Nederland. Griekenland verliest elk jaar miljoenen door belastingontwijking via Nederland.
Commentaar: Volgens andere bronnen liggen de bedragen aanzienlijk hoger. In 2007 werd een bedrag van 8000 miljard euro [oftewel 8 biljoen], ongeveer een tiende van de totale wereldhandel, door Nederland gesluisd.
De cijfers liegen er niet om. Op papier maakt het Amerikaanse bedrijfsleven 13 procent van hun winst in Nederland. Bedrijven als Boeing, U.S. Steel of Walt Disney bezitten allemaal brievenbusmaatschappijen in Nederland waarmee ze winstbelasting in hun eigen land ontlopen. Ook het Britse bedrijf Johnnie Walker, de Ierse popgroep U2 of het Italiaanse modehuis Prada behalen een groot deel van hun winst zogenaamd in Nederland. Een Noors overheidsrapport van juni 2009 noemt Nederland zelfs het grootste belastingparadijs ter wereld.Anderen spreken over 20.000 brievenbusbedrijven (dit artikel gaat schijnbaar uit van de officiële cijfers van De Nederlandse Bank die niet alle postbusbedrijven meerekent...).
Het principe is eenvoudig: Landen kennen veel verschillende belasting stelsels, je moet er dus voor zorgen dat je belasting betaalt daar waar het je niks of weinig kost. Je hebt bijvoorbeeld in Nederland een productie bedrijf. Dan open je een zusterbedrijf in een land met lage lonen, bijvoorbeeld China. Tegelijkertijd open je een zusterbedrijf in een land met geen of heel lage belastingen voor bedrijven, bijvoorbeeld Bermuda. Dat laatste bedrijf hoeft alleen maar uit een brievenbus te bestaan. Je produceert je product in China voor pakweg 19 euro, dat zet je op de boot naar Nederland en op papier verkoop je het product voor 20 euro aan je bedrijf op Bermuda. In China heb je dan 1 euro winst gemaakt en daar betaal je belasting over. Als je product in Nederland aankomt is dat ondertussen verkocht door je bedrijf in Bermuda aan je Nederlandse bedrijf voor 99 euro. Vervolgens verkoop je het product voor 100 euro en over die ene euro winst betaal je belasting. Ook in Bermuda geef je de winst van je bedrijf (79 euro) keurig op bij de belastingdienst, daar kennen ze geen of slechts een symbolische winstbelasting. In alle drie de landen heb je keurig aan je verplichtingen voldaan.
In 2009 noemde president Obama Nederland (samen met Ierland) een belastingparadijs.
Het IMF bevestigt en stelt vast dat Nederland beschikt over "speciale wetgeving die gunsten voorziet voor multinationale vennootschappen door deze landen als doorgang te gebruiken". Dat is wat Europa moet geweten hebben de volgende keer een Nederlands minister pleit voor het decimeren van de Griekse pensioenen of het verhogen van de Portugese BTW.
(*) David Hollanders doceert Economie en Financie aan de Universiteit Tilburg.
Verschenen op 5 januari 2016 in Social Europe Journal
Nederlandse vertaling door Ander Europa
Commentaar: De hebzucht van de psychopaten aan de top is werkelijk mensonterend. Terwijl het gros van de mensheid gebukt gaat onder persoonlijke schulden én de schuldenlast van het land waarin ze wonen, plus belastingen en andere kosten houdt de Nederlandse overheid de überrijken de hand boven het hoofd.
Het is van groot belang dat we kennis hebben van psychopathie, want dat is het verschijnsel dat ons allen naar de afgrond drijft (inclusief de psychopaten aan de top, die niet kunnen inzien dat ze zelf in de kuil die ze voor anderen graven, zullen vallen).