Afbeelding
© ANP
Er zitten veel meer mensen onschuldig achter de tralies dan we beseffen. Naar schatting gaan er 200 mensen per jaar ten onrechte het gevang in. "Veel mensen denken vaak dat het hen niet kan overkomen, maar dat kan dus wel", zegt wetenschapsfilosoof en strafrechthervormer Rein Gerritsen tegen Nieuws.nl.

Valse bekentenissen

Soms worden er valse bekentenissen van verdachten gebruikt om iemand onterecht te straffen. Maar waarom beken je terwijl je onschuldig bent? Dat lijkt heel onwaarschijnlijk, maar in het programma 'De Kennis van Nu' van woensdag 18 februari (van 7:11 tot 12:01 ongeveer) wordt duidelijk dat mensen heel makkelijk een valse bekentenis afleggen.

En dat komt volgens Gerritsen in de praktijk veel vaker voor dan het Openbaar Ministerie wil toegeven. "Van de strafzaken met een meervoudige kamer zitten er naar eigen schatting 15% onschuldig vast. De rechters komen uit op ongeveer 1% en gevangenisdirecteuren komen uit op 3%. Daar zit een groot verschil in." Mensen kunnen onder grote druk bezwijken en een valse bekentenis afleggen. Voorbeelden hiervan zijn Lucia de B. en Ina Post.

Cruciale fouten

Volgens Gerritsen zitten er een aantal cruciale fouten in het huidige rechtssysteem. Zo wordt een zaak pas herzien als er een novum is. Een novum is een nieuw feit, een nieuwe omstandigheid of een nieuwe bewering. "Het moet dus iets zijn wat rechters nog helemaal niet wisten. Maar er moet ook een vermoeden zijn dat het oordeel dan anders uitpakt. En dat kan soms jaren duren", zegt Gerritsen.

"Elke verdachte zou ook door een advocaat bijgestaan moeten worden tijdens politieverhoor. Er komt zoveel op je af en mensen kennen het rechterlijk systeem vaak niet goed."

Vooralsnog mag een advocaat niet bij alle politieverhoren aanwezig zijn. Een advocaat moet hiervoor bijzondere toestemming krijgen van de officier van justitie. "Je doet er altijd verstandig aan om eerst een advocaat te raadplegen voor voorbereiding op het politieverhoor."

Goed nieuws met nieuwe wetgeving

Twee wetsvoorstellen van minister Opstelten en staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie moeten ervoor zorgen dat een aangehouden verdachte een beroep kan doen op bijstand van een advocaat tijdens politieverhoor, zijn bij de Tweede Kamer ingediend. Bij deze verhoren mag de raadsman aanwezig zijn en daaraan deelnemen. Hij mag ondermeer vragen stellen, opmerkingen maken en om een time out vragen.

Een verdachte heeft nu wel het recht om voorafgaand aan het politieverhoor een advocaat te raadplegen. Dit recht wordt uitgebreid met een recht om ook tijdens het verhoor bijgestaan te worden door een advocaat.

Afbeelding
'Onschuldig vast'

Begin maart komt het boek 'Onschuldig Vast' van wetenschapsfilosoof Ton Derksen over -onder andere- het fenomeen gerechtelijke dwalingen uit. In dit soort zaken zit een patroon: steeds is de bewijslast eenzijdig geïnterpreteerd. Steeds heeft men een dader willen zoeken, steeds hadden de verdachten de schijn tegen maar bleken ze toch onschuldig. "Als je eenmaal (vals) bekend hebt kan het jaren duren voordat je weer vrijgesproken wordt", zegt Gerritsen.

Voor meer informatie over het werk van Rein Gerritsen klik je hier.