© Sydney Shaffer Getty Images
Dit is geen op zichzelf staand voorval en er bestaat zelfs een klinische term voor: Hybristofilie. Op sites als PrisonPenPals.com, WriteaPrisioner.com, ConvinctMailbag.com en Meet-an-Inmate.com, staan duizenden datingadvertenties van "gevangenen die graag van jou willen horen!" Kyon in New York schrijft: "Stuur een foto van jezelf zodat ik misschien de mooie roos in je vriendschapstuin kan zien." Joel uit Wisconsin schrijft: "Mijn favoriete onderwerp is revisionistische geschiedenis." Eugene uit Oregon, die tot levenslang is veroordeeld, schrijft: "Ik heb een heel goed gevoel voor humor." En er zijn genoeg vrouwen die reageren.
Waarom voelen mensen zich aangetrokken tot gevaarlijke mensen? Er bestaat hierover genoeg speculatie, variërend van een drang om je een rebel te voelen, een drang om beroemd te worden of je populariteit te vergroten, tot een drang naar een opwindender en avontuurlijker leven, tot problemen met je eigenwaarde als gevolg van misbruik in het verleden, tot de drang om voor iemand te zorgen, tot de drang om controle en macht over een persoon te hebben, die het gevolg kunnen zijn van het daten van een persoon die jou meer nodig heeft dan jij hem.
Maar wat zegt de huidige wetenschap over dit onderwerp? Hoewel psychopaten vaak worden gezien als criminelen en zakelijke leiders, bestaat er in feite een spectrum van psychopathie en ieder van ons bevindt zich ergens binnen de verschillende dimensies waardoor psychopathie wordt gevormd. Met andere woorden, psychopathische mensen verschillen in gradatie, niet in aard, van mensen met lage niveaus van deze kenmerken. De meest gebruikte psychopathietest voor de algemene bevolking - de Psychopathic Personality Inventory - meet twee hoofdcategorieën van eigenschappen.*
De eerste categorie, of factor, van psychopathie is Onbevreesde Dominantie en wordt gekenmerkt door sociale en fysieke durf, avontuurlijkheid en ongevoeligheid voor stress. De tweede factor van psychopathie is Egocentrische Impulsiviteit, die wordt gekenmerkt door een narcistische, gevoelloze en impulsieve levensstijl en de bereidheid om van anderen te profiteren zonder schuldgevoelens te ervaren. Mensen die hoog scoren op psychopathie hebben de neiging hoog te scoren op beide factoren. Sterker nog, als je alleen hoog scoort op Onbevreesde Dominantie kan dat een indicatie zijn van een gezonde persoonlijkheid! Het gaat om de combinatie van deze eigenschappen in een enkel persoon waardoor er van psychopathie kan worden gesproken.
Hoewel er onderzoek is gedaan naar het meten van psychopathie binnen de algemene bevolking, is er verrassend genoeg zeer weinig systematisch onderzoek gedaan naar de aantrekkingskracht van psychopathische eigenschappen. De studies die werden uitgevoerd hadden te lijden onder enkele belangrijke beperkingen, zoals het feit dat ze meestal bestonden uit studenten, dat ze vooral gericht waren op vrouwen, of dat ze specifiek gericht waren op psychopathische kenmerken waarbij de grotere paraplu van persoonlijkheidsstoornissen meer in het algemeen genegeerd werd.
In een nieuwe studie ondervingen Ashley Watts en collega's een aantal van deze eerdere beperkingen door te onderzoeken of mensen zich in het bijzonder aangetrokken voelen tot psychopathische eigenschappen en of er individuele verschillen zijn in die aantrekkingskracht. De onderzoekers lieten zowel een groep studenten als een groep mannen en vrouwen verslag uitbrengen over hun eigen persoonlijkheid en lieten hen vervolgens hun ideale partner voor verschillende soorten relaties samenstellen uit een lijst van 70 kenmerken, die afkomstig waren van goed gevalideerde criteria voor psychopathie en diagnostische criteria voor een breed scala van persoonlijkheidsstoornissen. Wat ontdekten ze?
Voelen Mensen Zich in het Algemeen Aangetrokken tot Psychopathie?
Over het algemeen vonden mensen psychopathische kenmerken niet bijzonder aantrekkelijk voor welke vorm van relatie dan ook - of het nu ging om een afspraakje, een kortdurende relatie of een langdurige relatie. Over het geheel genomen waren de uitgesproken voorkeuren voor psychopathische eigenschappen laag, gemiddeld niet meer dan een 4 op een schaal van 1 tot 10. Dat gezegd hebbende, werden sommige psychopathische kenmerken relatief aantrekkelijker gevonden dan andere. Gemiddeld vonden mensen eigenschappen als egocentrische impulsiviteit bijzonder onaantrekkelijk in vergelijking met eigenschappen als onbevreesde dominantie. Ik vermoed dat deze bevindingen een afspiegeling zijn van de bevindingen bij narcisten, in die zin dat de perceptie van hun egocentrisme vaak wordt overschaduwd (althans in het begin) door de perceptie van durf en zelfvertrouwen.
Spelen Sekseverschillen een Rol bij een Voorkeur voor Psychopathie?
Hoewel populaire verhalen over de aantrekkingskracht tot psychopaten zich richten op vrouwen, was er geen bewijs voor een sekseverschil in aantrekkingskracht tot psychopathische eigenschappen. Zowel mannen als vrouwen waren gemiddeld ongeveer even weinig onder de indruk van psychopathische kenmerken in een potentiële romantische partner.
Wie Wordt het Meest Aangetrokken Door Psychopathische Eigenschappen?
De bevindingen ondersteunen een "soort zoekt soort"-hypothese voor psychopathische eigenschappen. Voor zowel vrouwelijke studenten als mannen en vrouwen in de grotere gemeenschap, voelden degenen met hogere niveaus van psychopathische kenmerken zich meer aangetrokken tot degenen met psychopathische kenmerken. Degenen met hogere niveaus van eigenschappen die geassocieerd worden met Zelfingenomen Impulsiviteit hadden een bijzonder grote kans om psychopathische eigenschappen aantrekkelijk te vinden in een partner, en het was deze specifieke factor van psychopathie waarin de unieke variantie schuilging ten aanzien van het voorspellen van romantische voorkeuren.
Blijft de Aantrekkingskracht tot Psychopathie Beperkt tot Psychopathie?
De aantrekkingskracht tot psychopathie werd niet alleen voorspeld door psychopathie. Veel persoonlijkheidsstoornissen - zoals histronische, narcistische, obsessief-compulsieve, schizotypische, passief-agressieve, zelfvernietigende, antisociale, paranoïde, borderline, ontwijkende, afhankelijke en sadistische kenmerken - waren gecorreleerd met een voorkeur voor psychopathische eigenschappen. Veel standaard persoonlijkheidseigenschappen, zoals antagonisme, lage gewetensgetrouwheid, ongeremdheid en psychotische stoornis, voorspelden eveneens een voorkeur voor psychopathische eigenschappen. Deze bevindingen trekken de evolutionaire theorieën over seksuele selectie van psychopathie in twijfel, die stellen dat psychopathie geëvolueerd kan zijn als een paringsstrategie op korte termijn voor mannen om vrouwen aan te trekken. Ten eerste, zoals reeds opgemerkt, hadden psychopathische vrouwen en psychopathische mannen ongeveer evenveel kans om interesse te tonen in potentiële partners met psychopathische kenmerken.** Ook bleek uit het onderzoek dat degenen die zich aangetrokken voelen tot psychopaten, zich niet alleen aangetrokken voelen tot psychopathie, maar dat de aantrekkingskracht zich meer algemeen uitstrekt over vele dimensies van persoonlijkheid en persoonlijkheidseigenschappen.
Is er een Verschil Tussen Studenten en Volwassenen?
Er waren enkele belangrijke verschillen aan te duiden tussen de proeven met vrouwelijke studenten en die met de gemeenschap, die wijzen op het belang van leeftijd (en misschien geslacht) bij het verklaren van deze algemene trends. Zo gaven vrouwelijke studenten een duidelijke voorkeur aan mannen met hoge psychopathische eigenschappen boven mannen met matige of lage psychopathische eigenschappen, en was er een grotere voorkeur voor mannen met eigenschappen als meedogenloosheid en gebrek aan het voelen van wroeging vergeleken met die uit de proef met de gemeenschap. De voorkeur voor het lage psychopathische prototype nam echter toe met de duur van de relatie, waarbij een partner met een lage psychopathie veel meer de voorkeur kreeg voor een langdurige relatie. Uit de proef met de gemeenschap bleek, dat de gemiddelde desinteresse in partners met psychopathische trekken consistent was voor alle verschillende relatietypes. Ook waren de verbanden tussen kenmerken van persoonlijkheidsstoornissen en een voorkeur voor persoonlijkheidsstoornissen in romantische partners sterker bij de leden van de gemeenschap dan bij de vrouwelijke studenten. De onderzoekers geven hun mening over de betekenis van deze bevindingen:
"Gezien hun jonge leeftijd, hebben studenten minder relationele ervaringen opgedaan dan oudere volwassenen, en hebben dus waarschijnlijk een beperkter arsenaal aan negatieve ervaringen die geassocieerd worden met het daten met mensen met uitgesproken psychopathische trekken, zoals het ervaren van ontrouw... intiem partnergeweld... of emotionele onbeschikbaarheid... Hoewel vrouwen in principe een voorkeur hebben voor psychopathische mannen, kan dit enthousiasme afnemen of zelfs verdwijnen na een directe of indirecte negatieve romantische ervaring. Bovendien kan de uitgaanscultuur van studenten unieke kenmerken hebben (bijv. hechte sociale netwerken, Grieks leven, meer alcohol- en drugsgebruik) die niet algemeen gelden voor daten buiten het universiteitsleven, waardoor de aantrekkingskracht voor psychopathische mannen na verloop van tijd kan afnemen...".Onderzoek toont inderdaad aan dat de aantrekkingskracht tot eigenschappen van de Duistere Drie bij vrouwen afneemt met leeftijd, en zowel bij mannen als bij vrouwen vormen psychopathische eigenschappen een sterke voorspeller van echtscheiding.
Wat Zijn de Beperkingen van deze Studies?
Uiteraard gaan deze studies gepaard met enkele beperkingen. Het is mogelijk dat uitgesproken voorkeuren voor partners niet de uiteindelijke keuzes voorspellen. Hoewel er enig bewijs is voor een onderscheid tussen paringsvoorkeuren en feitelijk gedrag binnen het kader van speed dating, suggereert recent onderzoek over een breder leeftijdsbereik en over een langere periode dat uitgesproken voorkeuren in feite de eigenschappen van partners kunnen voorspellen. Deze bevindingen zijn eveneens consistent met andere studies die aantonen dat deelnemers met onaangepaste karaktereigenschappen in het algemeen anderen met onaangepaste karaktereigenschappen gunstiger inschatten, of tenminste meer bereid zijn genoegen te nemen met deze karaktereigenschappen van potentiële romantische partners. Desalniettemin, zoals de onderzoekers aangeven, zou toekomstig onderzoek zich moeten richten op echte situaties om beter te begrijpen hoe psychopathische trekken zich ontvouwen in korte- en langetermijnrelaties.
Ik zou ook graag zien dat er meer onderzoek wordt gedaan naar andere individuele verschillen die zijn voorgesteld ter verklaring van de aantrekkingskracht van psychopaten, zoals een zorgzame persoonlijkheid, een drang naar roem, of een verleden van misbruik.
Conclusie
Deze resultaten wijzen erop dat hoewel de meeste mensen zich niet aangetrokken voelen tot psychopathische trekken (en hoe ouder men wordt, hoe meer men op zijn hoede is voor dergelijke eigenschappen), mensen met uitgesproken psychopathische trekken in het bijzonder en persoonlijkheidsstoornissen meer in het algemeen een grotere kans hebben dan anderen om een romantische voorkeur te onderschrijven voor psychopathische partners. Deze bevindingen werpen een belangrijk licht op dit fenomeen door aan te tonen dat, ondanks populaire voorstellingen dat dit een fenomeen is dat alleen vrouwen aangaat, of dat het zelfs een fenomeen is dat alleen psychopaten aangaat, zowel mannen als vrouwen met hogere niveaus van persoonlijkheidsstoornissen in het algemeen meer geneigd zijn anderen met gelijkaardige eigenschappen opwindend aantrekkelijk te vinden.
* Deze hoofdcategorieën sluiten aan bij de Psychopathie Checklist die wordt gebruikt om psychopathie in klinische populaties te identificeren.
** Interessant is dat uit de studie van Watts e.a. bleek dat ongeacht de persoonlijkheid, mannen gemiddeld hogere niveaus van romantische voorkeur voor persoonlijkheidsstoornissen vertoonden dan vrouwen, wat misschien wijst op een meer algemene toegeeflijkheid van eigenschappen bij kortstondige relaties onder mannen.
Scott Barry Kaufman, Ph.D., is humanistisch psycholoog die de diepten van het menselijk potentieel onderzoekt. Hij heeft cursussen gegeven over intelligentie, creativiteit en welzijn aan Columbia University, NYU, de Universiteit van Pennsylvania en elders. Hij is gastheer van de Psychology Podcast en auteur en/of redacteur van 9 boeken, waaronder ranscend: The New Science of Self-Actualization, Wired to Create: Unravelling the Mysteries of the Creative Mind (met Carolyn Gregoire) en Ungifted: Intelligence Redefined. In 2015 werd hij door Business Insider uitgeroepen tot een van de "50 baanbrekende wetenschappers die de manier waarop we de wereld zien veranderen". Meer informatie is te vinden op http://ScottBarryKaufman.com. Hij schreef bijna tien jaar lang de razend populaire blog Beautiful Minds voor Scientific American. Volg Scott Barry Kaufman op TwitterZie: https://blogs.scientificamerican.com/beautiful-minds/who-finds-psychopaths-hot/
Commentaar: Zie ook: