west-afrika
De meest recente gebeurtenissen wekken niet bepaald vertrouwen op dat een meer uitgebreide oorlog in West-Afrika kan worden afgewend, reden waarom iedereen er rekening mee moet houden dat er later deze maand een oorlog zal uitbreken. Als de door de NAVO gesteunde en door Nigeria geleide ECOWAS niet snel de nieuw gevormde Sahel Coalitie van Burkina Faso, Mali en Niger verslaat (waarbij Guinee zich mogelijk in een of andere hoedanigheid aansluit), dan wordt verwacht dat Rusland deze laatstgenoemde coalitie concreet zal steunen, wat leidt tot een proxy-conflict in de Nieuwe Koude Oorlog, waarbij Tsjaad als 'kingmaker' zou kunnen optreden.


Commentaar: Noot van Vertaler: Volgens encyclo.nl is een 'kingmaker' een 1) persoon die ervoor zorgt dat een andere persoon of instantie een machtspositie krijgt of kan behouden, dan wel 2) instantie die ervoor zorgt dat een andere persoon of instantie een machtspositie krijgt of kan behouden


De patriottische militaire staatsgreep van vorige week in Niger, die werd uitgevoerd als reactie op het falen van het vorige regime om de veiligheid van zijn burgers te garanderen in het licht van toenemende terroristische dreigingen, verandert snel in de aanjager van wat binnenkort in een regionale oorlog in West-Afrika zou kunnen uitmonden. Landen kiezen partij in de aanloop naar het ultimatum van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS), dat deze zondag verstrijkt en waarin bepaald wordt dat de afgezette president Mohamed Bazoum moet terugkeren, of Niger zal worden geconfronteerd met wat waarschijnlijk een door Frankrijk gesteunde invasie onder Nigeriaanse leiding zal worden.

Achtergrondinformatie

Hier volgen enkele relevante [Engelstalige] analyses om iedereen up-to-date te brengen: Twee nieuwe ontwikkelingen zorgen ervoor dat het risico op oorlog zeer reëel is.

Mislukte diplomatie leidt tot oorlogsdreiging en noodevacuaties

Burkina Faso en Mali, waarvan de interim-presidenten die aan de macht kwamen door patriottische militaire staatsgrepen vorige week in Sint-Petersburg de tweede Rusland-Afrika-top bijwoonden, verklaarden maandagavond gezamenlijk dat een interventie in Niger als een oorlogsverklaring aan hen beiden zou worden beschouwd. Indien dat gebeurt, beloofden ze om zich terug te trekken uit ECOWAS. Uren later, op dinsdagochtend, kondigde Frankrijk vervolgens de noodevacuatie van EU-burgers uit Niger aan, waarmee het suggereerde dat het een oorlog verwacht.

De interim-president van Tsjaad, Mahamat Idriss Deby Itno, die onder vergelijkbare omstandigheden als zijn Sahel-collega's aan de macht kwam, slaagde er blijkbaar niet in te bemiddelen bij het bereiken van een compromis, hetgeen hij tijdens zijn bezoek aan de Nigeriaanse hoofdstad Niamey had geprobeerd. Hoewel zijn land geen deel uitmaakt van ECOWAS, werkt het nauw samen met Niger en Nigeria tegen de gezamenlijke terroristische dreiging van Boko Harm. Ook wordt Tsjaad beschouwd als een regionale militaire grootmacht, die wel eens kingmaker zou kunnen worden in dit toekomstige conflict, zoals later zal worden toegelicht.

Buitenlandse troepen in Niger

Voordat we een paar mogelijke scenario's en aanverwante variabelen met u delen die het verloop van dit waarschijnlijke conflict kunnen bepalen, is het belangrijk om enkele andere regionale details te bespreken, te beginnen met de aanwezigheid van buitenlandse strijdkrachten in West-Afrika. In Niger verblijven momenteel Franse, Amerikaanse, Duitse en Italiaanse troepen, terwijl de junta op maandag beweerde dat Parijs samenzweert met de loyalisten van het voormalige regime om luchtaanvallen te coördineren die gericht zijn op de vrijlating van de afgezette leider van het land, die wordt vastgehouden in het presidentiële paleis.

De de facto Burkinese-Malinese Federatie

Het volgende vermeldenswaardige punt is dat Burkina Faso en Mali serieus overwegen om samen een federatie te vormen, waarover interim-president Ibrahim Traore onlangs sprak in een interview met Sputnik. Deze plannen, die voor het eerst in februari werden geopperd, voegen een cruciale context toe aan hun gezamenlijke verklaring van maandagavond, dat ze een invasie van Niger zullen beschouwen als een oorlogsverklaring aan hen beiden en dat ze zich daarom zullen inzetten voor de verdediging van dat buurland.

De belangen van Guinee bij het regionale spel

In verband hiermee begonnen die twee landen in dezelfde maand dat ze hun federatieplannen bekendmaakten met het onderzoeken van de mogelijkheid voor trilaterale samenwerking met het nabijgelegen Guinee. Guinee staat sinds eind 2021 onder militair bewind en werd daarom, net als deze twee landen, om dezelfde reden geschorst van ECOWAS. Ze onderhouden ook allen nauwe banden met Rusland, dus het aan de Atlantische Oceaan grenzende Guinee zou in theorie kunnen dienen als een doorvoer voor Moskou om zijn door land ingesloten partners te bevoorraden, uiteraard tenzij ECOWAS en/of zijn westerse meesters dat verhinderen.

De Libische factor

Ongeacht of dat al dan niet gebeurt,
west-afrika
zou Nigers buurland Libië een aanvullende rol kunnen spelen bij de bevoorrading van de nieuw gevormde Sahel Coalitie. De leider van de presidentiële raad, Mohamed Yunus al-Menfi, woonde vorige week ook de tweede top Rusland-Afrika bij en had daar een bespreking met president Poetin, waarbij de Russische leider beloofde om "de vooruitgang op de belangrijkste aspecten van de regeling verder te bevorderen op basis van inspanningen om de eenheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van de Libische staat te waarborgen."

Deze drie doelen zijn relevant gezien de waarschuwing in de gezamenlijke verklaring van Burkina Faso en Mali, dat een invasie in Niger "de hele regio zou kunnen destabiliseren, net als de eenzijdige NAVO-interventie in Libië, die ten grondslag lag aan de toename van het terrorisme in de Sahel en West-Afrika." Hun gemeenschappelijke oordeel is accuraat en kan als voorwendsel dienen voor Rusland om de militaire hulp aan hen en Niger op te voeren via Libië, dat extreem kwetsbaar is en eveneens gedestabiliseerd zou kunnen raken door deze op handen zijnde oorlog.

Potentiële Russische luchtbruggen

Hoewel er op dit moment geen praktische luchtbrug bestaat tussen Rusland en Libië, zou de omslachtige Russisch-Syrische luchtbrug via de Kaspische Zee, Iran en Irak uitgebreid kunnen worden over de oostelijke Middellandse Zee, na het bijtanken in de Arabische Republiek om dit doel te dienen. Als Saoedi-Arabië en het onlangs naar multipolariteit neigende Tsjaad ermee instemmen om Rusland overvliegrechten te geven, dan kan een andere corridor via Iran, Saoedi-Arabië, Soedan en Tsjaad worden gevormd om een mogelijke NAVO-inmenging in het Middellandse Zeegebied te omzeilen.

Die laatste route is echter niet vanzelfsprekend nu Soedan opnieuw de sluiting van zijn luchtruim heeft verlengd tot half augustus. Hoewel de vicevoorzitter van de Soedanese Raad voor Overgangssoevereiniteit onlangs de delegatie van zijn land naar Rusland leidde, is de militaire junta die hij vertegenwoordigt nog steeds verwikkeld in een bloedig conflict met de naar verluidt aan Wagner gelieerde Rapid Support Forces. Bovendien heeft Tsjaad zich terughoudend opgesteld ten opzichte van Niger, en met goede reden.

Tsjaads militair-strategische afwegingen

Dit regionale militaire power house moet voorkomen dat het teveel hooi op zijn vork neemt in het licht van complexe binnenlandse en internationale bedreigingen, waarvan de eerste betrekking hebben op antiregeringsrebellen en revolutionairen betrokken bij een kleurenrevolutie, terwijl de laatste te maken hebben met buitenlandse rebellen en terroristen, alsmede met het risico van overslaande regionale conflicten. Tsjaad probeert sinds begin dit jaar ook zijn onevenwichtige relatie met het westen te herstellen, waardoor het land onder bepaalde druk komt te staan die zijn opties in een regionale crisis zou kunnen beperken.

De tien belangrijkste variabelen

De tot dusverre beschreven stand van zaken op militair-strategisch gebied vormt de basis voor prognoses van verschillende scenario's, hoewel de lezer zich moet realiseren dat de chaotische dynamiek van een conflict betekent dat zelfs de meest overtuigende voorspellingen uiteindelijk niet bewaarheid kunnen worden. Dit gezegd hebbende, zijn dergelijke gedachtenoefeningen nog steeds nuttig als ze gebaseerd zijn op objectief bestaande verhoudingen tussen de betrokken partijen en hun meest waarschijnlijke inschattingen op basis van inzicht in hun respectieve belangen.

Alle scenario's zijn afhankelijk van variabelen, waarvan de meest relevante in deze context de volgende zijn:

1. Zal Nigeria doen wat het westen wil door de invasie van ECOWAS in Niger te leiden?

2. Zal Tsjaad zich bij Nigeria aansluiten, beloven Niger te verdedigen, later als kingmaker optreden, of zich volledig van het conflict afzijdig houden?

3. Welke rol zullen westerse troepen in Niger spelen als Nigeria dat land binnenvalt?

4. Zouden ze de interveniërende Burkinese en Malinese strijdkrachten aanvallen, of zouden die twee hen eerst aanvallen?

5. Hoe groot is de kans dat andere ECOWAS-staten Burkina Faso en/of Mali aanvallen en/of binnenvallen?

6. In hoeverre zijn alle regionale partijen militair, economisch en politiek voorbereid op een langdurig conflict?

7. Op welke logistieke corridors zouden hun buitenlandse bondgenoten kunnen rekenen en welke obstakels zouden die kunnen belemmeren?

8. Zal een bredere West-Afrikaanse oorlog uitmonden in een proxy-conflict in de Nieuwe Koude Oorlog?

9. Hoe zouden de spanningen tussen de NAVO en Rusland in West-Afrika de proxy-oorlog van die twee in Oekraïne kunnen beïnvloeden?

10. Zullen andere staten in Afrika zich hierdoor gesterkt voelen om hun eigen regionale problemen op militaire wijze op te lossen?

Uit het bovenstaande volgt dat de volgende scenario's in de lijn der verwachtingen vallen, maar uiteraard is geen ervan gegarandeerd:

----------

1. Beperkt conflict (snelle scenario)

* Nigeria verslaat in hoog tempo de junta van Niger en zijn Burkinese-Malinese bondgenoten binnen Niger met/zonder Frans-Amerikaanse (lucht- en/of speciale troepen) en/of Tsjadische (lucht- en/of grond-) ondersteuning, terwijl Burkina Faso en Mali ongemoeid blijven en hun respectieve militaire interim-regeringen in het zadel blijven.

2. Uitgebreid conflict (snelle scenario)

* Met directe steun van Frankrijk en/of de VS en mogelijk met enige Tsjadische steun, leidt Nigeria een invasiemacht van ECOWAS die in korte tijd de Burkinese, Malinese en Nigeriaanse militaire interim-regeringen afzet en daarmee de zojuist verloren "invloedssfeer" van Parijs in West-Afrika herstelt.

3. Beperkt conflict (langdurig scenario)

* Niger wordt het toneel van een proxy-conflict in de Nieuwe Koude Oorlog als de door de NAVO gesteunde Nigeriaanse invasie van dat land onder leiding van ECOWAS er niet in slaagt de junta af te zetten vanwege de hevige weerstand van de door Rusland gesteunde Burkinese-Malinese troepen, wat ertoe leidt dat elk blok Tsjaad het hof maakt om aan hun kant te interveniëren als de kingmaker.

4. Uitgebreid conflict (langdurig scenario)

* De bovengenoemde blokken blijven hetzelfde, net als de patstelling en de neutrale status van Tsjaad, maar het conflict breidt zich uit met de de facto Burkinese-Malinese Federatie, waardoor Egypte wordt aangemoedigd om in te grijpen in Soedan en Rwanda om hetzelfde te doen in Congo, waarmee een crisis in heel Afrika wordt ontketend.

----------

De "logistieke race"/"uitputtingsoorlog" tussen de NAVO en Rusland in Oekraïne zal van invloed zijn op de steun die ze verlenen aan hun respectieve West-Afrikaanse bondgenoten in het kader van de twee langdurige scenario's. Deze strijd kan ook invloed hebben op hun beslissing om een impasse uit te lokken in een van beide Nieuwe Koude Oorlogsgebieden. China, India en andere grote neutrale landen zoals Turkije zullen in deze langdurige scenario's vermoedelijk ook diplomatiek ingrijpen, hoewel het op dit moment onmogelijk is om te voorspellen hoe succesvol ze daarin zullen zijn.

Deze scenario's houden ook grote risico's in voor de stabiliteit van Nigeria, omdat ze kunnen leiden tot een opeenstapeling van economische en veiligheidscrises die tezamen een zeer ernstige politieke crisis kunnen opleveren als arbeidsstakingen het land lamleggen en rebellen en/of terroristen misbruik maken van de nieuwe focus van het leger op Niger. Nogmaals, niets van dit alles is gegarandeerd, maar het kan ook niet worden uitgesloten gezien Nigeria's fragiele toestand. Daarom zou een onzekere toestand in Nigeria kunnen leiden tot onvoorspelbare en mogelijk verstrekkende gevolgen voor het land.

Ter afsluiting

De meest recente gebeurtenissen wekken geen vertrouwen dat een meer uitgebreide oorlog in West-Afrika kan worden afgewend en daarom moet men rekening houden met het uitbreken van een oorlog later deze maand. Als de door de NAVO gesteunde en door Nigeria geleide ECOWAS niet snel de nieuw gevormde Sahel Coalitie van Burkina Faso, Mali en Niger verslaat (waarbij Guinee zich mogelijk in een of andere hoedanigheid aansluit), dan wordt verwacht dat Rusland de laatstgenoemde coalitie concreet zal steunen, wat leidt tot een proxy-conflict in de Nieuwe Koude Oorlog, waarbij Tsjaad als kingmaker zou kunnen optreden.

Zie: https://korybko.substack.com/p/west-africa-is-gearing-up-for-a-regional