EU-wet inzake digitale diensten
Vanaf vandaag, 25 augustus 2023, is de Europese Wet inzake digitale diensten (DSA) wettelijk van kracht voor alle zeer grote online platforms en zoekmachines, hostingdiensten en online bedrijven (met uitzondering van kleine - en microbedrijven die zijn uitgesloten onder Artikel 29 van de Verordening).

U kunt de 67 pagina's tellende verordening bekijken via deze link. De verordening is beschikbaar in verschillende talen. Dit is de Engelstalige versie:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022R2065

Het is onmogelijk om alle aspecten van de Wet inzake digitale diensten uit te leggen. Daarom zal ik me beperken tot de meest relevante punten met betrekking tot de zeer grote online platforms zoals X, Facebook, Instragram.... en de zeer grote online zoekmachines zoals Google, Modzilla, Edge ...

De EU heeft er bewust voor gekozen om de term "illegale inhoud" zeer ruim te definiëren.

De definitie van de term in de tekst van de verordening zelf verraadt niet de werkelijke bedoelingen ervan.

Artikel 3 (h) definieert de term als volgt:
"illegale inhoud": informatie die als zodanig of in verband met een activiteit, met inbegrip van de verkoop van producten of de verrichting van diensten, in strijd is met het recht van de Unie of het met het recht van de Unie verenigbare recht van een lidstaat, ongeacht het precieze voorwerp of de aard van dat recht
Artikel 3 (k) definieert "verspreiding onder het publiek" ook als het op verzoek van de dienstverlener beschikbaar stellen van informatie aan een potentieel onbeperkt aantal derden.

In paragraaf 12 van de preambule stelt de EU in dit verband het volgende:
Teneinde de doelstelling van een veilige, voorspelbare en beveiligde online-omgeving te waarborgen, dient het begrip "illegale inhoud" in de zin van deze verordening in grote lijnen de bestaande regels in de offline-omgeving te weerspiegelen. Meer in het bijzonder moet de term "illegale inhoud" ruim worden gedefinieerd om informatie te omvatten die verband houdt met illegale inhoud, producten, diensten en activiteiten.
De werkelijke bedoelingen van de EU worden verborgen in de paragrafen 83, 91 en 108 van de preambule van de verordening:

Paragraaf 83:
Een vierde categorie risico's vloeit voort uit vergelijkbare bezorgdheid over het ontwerp, de werking of het gebruik, onder meer door manipulatie, van zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines met een feitelijke of voorzienbare negatieve impact op de bescherming van de volksgezondheid, minderjarigen en ernstige negatieve gevolgen voor iemands fysieke en mentale welzijn, of op gender gebaseerd geweld. Dergelijke risico's kunnen ook voortvloeien uit gecoördineerde desinformatiecampagnes met betrekking tot de volksgezondheid of uit het ontwerp van online interfaces die gedragsverslavingen bij afnemers van diensten kunnen stimuleren.
Paragraaf 91:
In tijden van crisis kan het nodig zijn dat aanbieders van zeer grote onlineplatforms bepaalde specifieke maatregelen met spoed moeten nemen, naast de maatregelen die zij nemen in het licht van hun andere verplichtingen uit hoofde van deze verordening. In dit verband moet worden aangenomen dat er sprake is van een crisis in uitzonderlijke omstandigheden die kunnen leiden tot een ernstige bedreiging van de openbare veiligheid of de volksgezondheid in de Unie of belangrijke delen daarvan. Dergelijke crises kunnen het gevolg zijn van gewapende conflicten, dreigende conflicten, terroristische aanslagen, natuurrampen zoals aardbevingen en orkanen, evenals pandemieën en andere ernstige internationale bedreigingen van de volksgezondheid.

De Commissie moet op aanbeveling van de Europese Raad voor digitale diensten ("de Raad voor digitale diensten") kunnen eisen dat aanbieders van zeer grote onlineplatforms en aanbieders van zeer grote zoekmachines een dringende crisisrespons initiëren. Maatregelen die deze aanbieders kunnen vaststellen en eventueel uitvoeren, kunnen bijvoorbeeld zijn: het aanpassen van procedures voor inhoudsmoderatie en het verhogen van de middelen voor inhoudsmoderatie, het aanpassen van algemene voorwaarden, relevante algoritmische systemen en advertentiesystemen, het verder intensiveren van de samenwerking met betrouwbare flaggers, het nemen van bewustmakingsmaatregelen, het bevorderen van betrouwbare informatie en het aanpassen van het ontwerp van hun online interfaces.

Er moet in de nodige vereisten worden voorzien om ervoor te zorgen dat dergelijke maatregelen binnen een zeer kort tijdsbestek worden genomen, dat het crisisresponsmechanisme alleen wordt gebruikt wanneer en voor zover dat strikt noodzakelijk is, en dat alle maatregelen die in het kader van dit mechanisme worden genomen doeltreffend en evenredig zijn, waarbij naar behoren rekening wordt gehouden met de rechten en legitieme belangen van alle betrokkenen.
De EU kan crisisprotocollen opleggen die ook zonder of vóór het uitbreken van een crisis moeten worden nageleefd:

Paragraaf 108:
Naast het crisisresponsmechanisme voor zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines kan de Commissie het initiatief nemen tot het opstellen van vrijwillige crisisprotocollen om een snelle, collectieve en grensoverschrijdende respons in de onlineomgeving te waarborgen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer onlineplatforms worden misbruikt voor de snelle verspreiding van illegale inhoud of desinformatie, of wanneer de behoefte ontstaat aan een snelle verspreiding van betrouwbare informatie. Gezien de belangrijke rol van zeer grote onlineplatforms bij de verspreiding van informatie in onze samenlevingen en over de grenzen heen, moeten aanbieders van dergelijke platforms worden aangemoedigd om protocollen op te stellen en toe te passen. Dergelijke crisisprotocollen mogen slechts gedurende een beperkte periode worden geactiveerd en bovendien moeten de getroffen maatregelen beperkt blijven tot wat strikt noodzakelijk is om de buitengewone omstandigheid het hoofd te bieden.
Wat betekent dit in de praktijk?

Dat voor elke kwestie die de EU als een crisis kwalificeert (pandemie, klimaat, een oorlog... ) en zelfs zonder dat er sprake is van een crisis, kan en zal ze zeer grote online platformen en zoekmachines opdragen om alle informatie die ze als illegaal kwalificeert (lees : alle informatie die indruist tegen een gekozen narratief) te blokkeren, de posts te verwijderen of onzichtbaar te maken en de profielen die dergelijke informatie verspreiden te blokkeren, als ze dat niet spontaan doen (zoals Meta bijvoorbeeld, dat de EU-regels al sinds oktober 2022 spontaan toepast, ook al waren ze toen nog niet afdwingbaar, en permanent miljoenen profielen om de dag een shadowban oplegt en blokkeert).

Trashposting en blabla posts die bepaalde personen of situaties publiekelijk belachelijk maken worden toegestaan zolang ze niet over een specifiek narratief gaan. Het verspreiden van correcte informatie die een narratief weerlegt of de leugenachtige aard ervan aantoont, wordt niet toegestaan omdat het als "illegaal" wordt bestempeld.

De zeer grote online platformen en zoekmachines moeten onmiddellijk voldoen aan een bevelschrift van de EU en alle passende maatregelen nemen op straffe van hoge boetes:
Artikel 9: Bevelschrift om op te treden tegen illegale inhoud

1. Na ontvangst van een door bevoegde nationale gerechtelijke of administratieve instanties uitgevaardigd bevelschrift op grond van het toepasselijke recht van de Unie, of op grond van nationale wetgeving die in overeenstemming is met het recht van de Unie om op te treden tegen een of meer specifieke elementen van illegale inhoud, stellen de tussenhandelaars de uitvaardigende autoriteit of een andere in het bevelschrift vermelde autoriteit onverwijld in kennis van de maatregelen die zij naar aanleiding van het bevelschrift hebben genomen, waarbij zij aangeven of, en zo ja wanneer, de maatregelen werden genomen.
Bovendien moeten de zeer grote online platforms en zoekmachines, als ze weten of kennis dragen van personen die overtredingen begaan of illegale inhoud publiceren, de EU daar onmiddellijk van op de hoogte stellen, zodat deze onmiddellijk actie kan ondernemen (zwarte lijst, blokkeren op alle platforms...):
Artikel 18: Melding van vermoedelijke overtredingen

1. Een hostingdienst die kennis heeft genomen van informatie op grond waarvan wordt vermoed dat een strafbaar feit is gepleegd, wordt gepleegd of waarschijnlijk zal worden gepleegd dat het leven of de veiligheid van een persoon of personen bedreigt, stelt de rechtshandhavings- of justitiële autoriteiten van de betrokken lidstaat of lidstaten onverwijld in kennis van zijn vermoedens en verstrekt alle beschikbare relevante informatie.
De zeer grote onlineplatforms en onlinezoekmachines MOETEN het profiel van gebruikers gedurende een redelijke termijn blokkeren. De redelijke termijn werd niet gedefinieerd.

Artikel 23

Maatregelen en bescherming tegen misbruik

1. Aanbieders van onlineplatforms schorten, gedurende een redelijke termijn en na een voorafgaande waarschuwing, de levering van hun diensten op aan ontvangers van diensten die regelmatig duidelijk illegale inhoud aanbieden.

2. Aanbieders van onlineplatforms schorten gedurende een redelijke termijn en na een voorafgaande waarschuwing de verwerking op van meldingen en klachten die middels de in de artikelen 16 en 20 bedoelde meldings- en actiemechanismen en interne klachtenafhandelingssystemen werden ingediend.
Er geldt geen algemene controle- of actieve onderzoeksverplichting onder de verordening, maar om vrijgesteld te worden van aansprakelijkheid moeten ze ook alle inhoud verwijderen zodra ze daarvan op de hoogte zijn:
Om in aanmerking te komen voor de vrijstelling van aansprakelijkheid voor hostingdiensten, moet de provider, wanneer hij daadwerkelijk kennis of bewustzijn draagt van illegale activiteiten of illegale inhoud, onmiddellijk handelen om die inhoud te verwijderen of ontoegankelijk te maken.
De EU voorziet in een zeer sterke controle op zeer grote online platforms en zoekmachines.
Gezien de noodzaak van toezicht door onafhankelijke deskundigen moeten de aanbieders van zeer grote online platforms en van zeer grote online zoekmachines verantwoording afleggen over de naleving van de verplichtingen in deze verordening door middel van onafhankelijke controles en, indien van toepassing, aanvullende toezeggingen die zij hebben gedaan in het kader van gedragscodes en crisisprotocollen. Om ervoor te zorgen dat de controles tijdig, doeltreffend en efficiënt worden uitgevoerd, moeten de aanbieders van zeer grote online platforms en van zeer grote online zoekmachines de nodige medewerking en bijstand verlenen aan de organisaties die de controles uitvoeren, onder meer door de controleur toegang te verlenen tot alle relevante gegevens en lokalen die nodig zijn om de controle naar behoren uit te voeren, met inbegrip van, indien van toepassing, gegevens met betrekking tot algoritmische systemen, en door mondelinge of schriftelijke vragen te beantwoorden. Controleurs moeten ook gebruik kunnen maken van andere objectieve informatiebronnen, zoals studies van erkende onderzoekers. Aanbieders van zeer grote onlineplatforms en zeer grote onlinezoekmachines mogen de uitvoering van controles niet belemmeren. Controles moeten worden uitgevoerd volgens de beste praktijken in de sector en met een hoge beroepsethiek en objectiviteit, waarbij, indien van toepassing, terdege rekening wordt gehouden met controlenormen en gedragscodes.
De EU heeft ook voorzien in een verklikkersysteem.
Paragraaf 118:

Met het oog op de effectieve handhaving van de in deze verordening vastgestelde verplichtingen moeten particulieren of representatieve organisaties een klacht over de nakoming van die verplichtingen kunnen indienen bij de coördinator van de digitale dienst op het grondgebied waar zij de dienst hebben ontvangen, onverminderd de bepalingen van deze verordening inzake de toewijzing van bevoegdheden en onverminderd de geldende regels voor de behandeling van klachten overeenkomstig de nationale beginselen van behoorlijk bestuur.
De EU trekt alle macht en bevoegdheden naar zich toe, wat als voordeel heeft dat de zeer grote online platforms en zoekmachines weten wie hun aanspreekpunt is.
Paragraaf 124 :

Daarom zou de Commissie de exclusieve bevoegdheid moeten hebben om toezicht te houden op de aanvullende verplichting om systeemrisico's te beheren die door deze verordening wordt opgelegd aan aanbieders van zeer grote online platforms en zeer grote online zoekmachines, en om deze verplichting te handhaven.
Deze verordening betekent het einde van de vrijheid van meningsuiting. Niemand zal nog vrij zijn mening kunnen uiten over kwesties die door de EU zijn of worden aangemerkt als illegaal of schadelijk voor de volksgezondheid, het klimaat, oorlog of een andere maatschappelijke crisis. Zelfs als er geen crisis is. Tegenspraak is voortaan voorgoed uitgesloten. Kritiek op beleid is niet meer mogelijk. De EU bepaalt wat we wel en niet mogen zeggen. X voert de orders uit.

Elon Musk had Politico op 18 juli 2023 al verteld dat hij de DSA zou naleven en dit werd vandaag met één zin bevestigd door X News Daily. Eerder op de dag plaatste de woordvoerder van de EU, hier op X, een video waarin stond dat de DSA vanaf vandaag van kracht is. Musk bevestigde snel onder dat bericht "we zijn er druk mee bezig."

Daarmee is alles gezegd.

Zie: https://twitter.com/CarineKnapen/status/1695112517964505116