Afbeelding
Vrijheid! Bevrijdingsfeest Willebrordusstraat, Rotterdam, 1945
Na de aanslagen in Frankrijk wil minister Opstelten dat de door hem voorgestelde terreurwetten versneld behandeld worden. Veel burgers zijn hier op tegen omdat hun privacy dan mogelijk ingeperkt wordt. "De onschuldige burger zou geen vrijheid moeten inleveren ", zegt woordvoerder Daphne van der Kroft van Bits of Freedom tegen Nieuws.nl.

Terreur

De discussie over meer informatie voor veiligheidsdiensten en privacy van de burger is opgelaaid naar aanleiding van de aanslagen in Parijs en België. Er ligt bijvoorbeeld sinds de zomer van 2014 een wetsvoorstel klaar om jihadgangers het Nederlandschap te ontnemen. Mensen die naar Syrië vertrekken kunnen dan niet meer terugkeren naar Nederland.

Te makkelijk

Terrorismedeskundige Glenn Schoen is groot voorstander van strenge nieuwe wetgeving die politie en geheime diensten verregaande bevoegdheden geeft. Om te beginnen wil hij er vanaf dat mensen meerdere nationaliteiten kunnen hebben. Nu is het voor mensen met een dubbel paspoort en slechte bedoelingen te makkelijk om te reizen naar bepaalde landen, stelt Schoen. "Dat komt doordat er geen visum aangevraagd hoeft te worden. Als je het paspoort afneemt, los je het probleem niet op maar zorg je er wel voor dat het geen Nederlands probleem meer is en dat het geen Nederlander is die de aanslag pleegt."

Maatregelen

Er wordt ook gepleit door Europese ministers voor een samenwerkingsverband van de grootste internetproviders om ervoor te zorgen dat er snel tegen haatzaaiend materiaal kan worden opgetreden door het, waar mogelijk, te verwijderen. Ook willen zij het illegaal gebruik van vuurwapens in de EU tegengaan. Om dit te bereiken moet het uitwisselen van inlichtingen en informatie tussen de lidstaten worden verbeterd. Maar hoe scheid je informatie over onschuldige burgers van die van potentiële terroristen? Privacy-organisaties zoals Bits of Freedom vrezen dat straks iedereen bij voorbaat verdachte is en verplicht wordt al zijn informatie te delen met de overheid.

Niet overhaasten

Van der Kroft, voorstander van digitale grondrechten, vindt dat er geen overhaaste beslissingen genomen moeten worden omdat verregaande maatregelen vaak toch niet helpen. "Veiligheidsdiensten wisten al veel over de daders van de aanslagen in Frankrijk en toch heeft het kunnen gebeuren. Ze hebben al genoeg middelen om verdachten te monitoren. De onschuldige burger zou hierom geen vrijheid moeten inleveren, want dat gebeurt er met dit soort maatregelen."

Gegevens koppelen

Gemeenten en andere overheidsinstanties krijgen, als de voorgestelde nieuwe wetgeving doorgaat, de mogelijkheid gegevens over burgers aan elkaar te koppelen om onder andere fraude op te sporen. De site PrivacyBarometer schrikt enorm van de details in deze wetgeving, samen met de Raad van State. De door inlichtingendiensten verzamelde gegevens worden bij elkaar gebracht in het Systeem Risico-Indicatie (SyRI) van de gemeente of overheidsdienst zodat vervolgens een profiel van elke burger kan worden gemaakt. Die profielen worden getoetst aan vooraf bepaalde risicoprofielen, zodat de afwijkende personen eruit gefilterd worden. In totaal zijn er 17 verschillende gegevens van burgers die aan elkaar gekoppeld mogen worden. Ook als je niet verdacht bent. Iedereen is dan verdacht.

Dat is echter geen enkel bezwaar, meent Schoen. "Het is in het belang van de burger dat overheden en veiligheidsdiensten makkelijk te werk kunnen gaan." In de strijd tegen terrorisme moeten veiligheidsdiensten geen obstakels hebben, vindt hij. "We moeten accepteren dat veiligheidsdiensten en overheden meer informatie tot hun beschikking hebben dan burgers. Ze moeten hun werk kunnen doen zonder verhinderingen. Het moet wel binnen de perken van een democratisch stelsel zijn en voldoen aan de regels." Schoen legt echter niet uit waar volgens hem de grenzen van de democratie liggen.

Geen onderscheid

Van der Kroft van Bits for Freedom is het niet eens met de stelling dat veiligheidsdiensten verregaande bevoegdheden moeten krijgen. "Als overheden en veiligheidsdiensten meer informatie mogen opslaan, is er geen onderscheid meer tussen burger en verdachte. Het feit dat je digitaal gevolgd kan worden als je je niet misdraagt gaat tegen de grondwet in. Het is een inperking van je vrijheid. Stel dat er iets fout gaat met de opgeslagen informatie, dan is als eerste de burger de dupe."