Hoe erg kan een zonnestorm zijn? Vraag het maar aan een boom. In tegenstelling tot menselijke gegevens, die honderden jaren teruggaan, kunnen bomen zich zonnestormen duizenden jaren lang herinneren.
Boomringen
© Spaceweather
Fusa Miyake, promovenda aan de Universiteit van Nagoya, deed deze ontdekking in 2012 toen ze de ringen bestudeerde in de stronk van een Japanse ceder van 1900 jaar oud. Met name één ring trok haar aandacht. Deze was gegroeid in het jaar 774-75 na Christus en bevatte een sprong van 12% in radioactief koolstof-14 (14C), ongeveer 20 keer groter dan de gewone fluctuaties door kosmische straling. Andere teams bevestigden de piek in hout uit Duitsland, Rusland, de Verenigde Staten, Finland en Nieuw-Zeeland. Wat er ook maar precies had plaatsgevonden, bomen over de hele wereld hadden het ondervonden.

De meeste onderzoekers denken dat het een zonnestorm was - een buitengewone. Vaak wijzen we naar de Carrington-gebeurtenis van 1859 als het slechtste scenario voor zonnestormen. De storm van 774-75 n.Chr. was minstens 10 keer sterker; als het vandaag zou gebeuren, zou het de moderne technologie volledig platleggen. Sinds Miyake's eerste ontdekking hebben zij en anderen nog vijf andere voorbeelden bevestigd (12.450 v.Chr., 7176 v.Chr., 5259 v.Chr., 664-663 v.Chr., 993 n.Chr.). Onderzoekers noemen deze "Miyake-gebeurtenissen."

De koolstof-14 piek van 774-775 n.Chr.
© WikipediaDe koolstof-14 piek van 774-775 n.Chr.[more]
Het is onduidelijk of alle Miyake-gebeurtenissen door de zon worden veroorzaakt. Supernova-explosies en gammastraaluitbarstingen produceren ook koolstof-14-pieken. Het bewijs neigt echter naar zonnestormen. Voor elk van de bevestigde Miyake-gebeurtenissen hebben onderzoekers overeenkomstige pieken van 10Be en 36Cl in ijskernen aangetroffen. Van deze isotopen is bekend dat ze sterke zonneactiviteit aangeven. Bovendien waren er ooggetuigen van de Miyake-gebeurtenis in 774-75 n.Chr.; historische verslagen van aurora's suggereren dat de zon rond die tijd extreem actief was.

Miyake-gebeurtenissen hebben dendrochronologen (wetenschappers die boomringen bestuderen) in het middelpunt van het ruimteweeronderzoek geplaatst. Na de eerste ontdekking van Miyake in 2012 ontstond er samenwerking tussen de internationale boomringgemeenschap om te zoeken naar bewijzen voor zonnesuperstormen. Hun samenwerking wordt "het COSMIC-initiatief" genoemd. De eerste resultaten, gepubliceerd in 2018 in Nature, bevestigen dat de Miyake-gebeurtenissen van 774-75 n.Chr. en 993 n.Chr. inderdaad wereldwijd waren. Bomen op vijf continenten registreerden koolstofpieken.
COSMIC boomring- en ijskernmetingen
© NatureEen wereldkaart van COSMIC-boomring- en ijskernmetingen [more]
"Er kunnen zich nog meer Miyake-gebeurtenissen voordoen in het Holoceen", zegt Irina Panyushkina, lid van het COSMIC-initiatief van het laboratorium voor boomringonderzoek van de Universiteit van Arizona. "Een belangrijke nieuwe gegevensbron bestaat uit drijvende jaarringgegevens uit Eurazië en het Grote Merengebied. Dit zijn zeer oude ringen die mogelijk 14C-pieken van wel 15.000 jaar geleden kunnen vastleggen. Uiteindelijk denk ik dat we een volledig overzicht van Miyake-gebeurtenissen uit die periode zullen verkrijgen."

Onlangs werden nog vier kandidaten voor Miyake-gebeurtenissen geïdentificeerd (5628 v.Chr., 5410 v.Chr., 1052 v.Chr. en 1279 v.Chr.). Voor bevestiging moeten bomen op vele continenten worden gecontroleerd en overeenkomende pieken van 10Be en 36Cl in ijskernen worden gevonden. Het maakt allemaal deel uit van het "langzame en systematische proces" van het radiokoolstof-boomringonderzoek, aldus Dr. Panyushkina.

Een volledig overzicht van Miyake-gebeurtenissen zou ons kunnen vertellen hoe vaak zonnesuperstormen voorkomen en in hoeverre de zon een bedreiging vormt voor een technologische samenleving. Blijf op de hoogte voor updates van de bomen.

Zie: https://spaceweather.com/archive.php?view=1&day=31&month=01&year=2025