Frans van der Lugt in Syrië
Daar houden we ons bezig met verschillende dimensies van de mens: de geestelijke (met een meditatieruimte voor alle godsdiensten); de sociale (met een keramiekwerkplaats en een centrum voor 50 gehandicapte kinderen); de psychologische (met mogelijkheid tot begeleiding); de landbouwindustriële (50 hectaren grond met bio-landbouwproducten, een grote wijngaard - 35.000 stokken - en een wijnfabriek met een productie van 50.000 flessen per jaar); de sportieve (sportvelden); de toeristische (een motel voor 40 gasten).
In de zomer ontvangen wij elke dag zo'n 100 à 200 mensen uit de streek: moslims en christenen. Ze worden ontvangen in een groot café met bedoeïenententen en een kleine dierentuin. Daarnaast ontvangen we elke donderdag en vrijdag jongeren uit heel Syrië in een groot jeugdhuis waar meer dan 100 mensen kunnen overnachten.
De huidige gebeurtenissen houden ons natuurlijk erg bezig. Waar gaat dat allemaal op uitlopen?
Mag ik eerst iets over de regeringsstructuur zeggen. Natuurlijk willen we allemaal dat de manier van besturen democratischer gaat worden. Maar bij die verandering moet je zorgvuldig luisteren naar de infrastructuur van het land. In Syrië zijn er meer dan 7 miljoen stammen (meer dan in Libië) en zijn er wel 17 verschillende groeperingen, die moeilijk met elkaar kunnen samenleven en bij wie het nationale bewustzijn erg zwak is. In hun aanvoelen horen ze meer bij hun groep dan bij hun vaderland. Daarbij speelt het confessionele een grote rol.
Hoe moet je een structuur gaan vinden die al die mensen bij elkaar houdt, daarbij oog hebbend voor de eigenheid van elke groep en hun afzonderlijkheid? Wat voor soort democratie stel je voor aan al die stammen die weinig democratisch te werk gaan ? Een innerlijke eenheid is nauwelijks denkbaar, maar via een krachtige (kratos) bovenstructuur kan je wellicht tot wat oppervlakkige eenheid komen.
Zoiets moet langzaam groeien. Vooral geen modellen van buitenaf overnemen of een model gaan imiteren.
Wie kan zo'n groeiproces best begeleiden?
Ik denk niet dat de huidige oppositie daarvoor geschikt is. Bij die oppositie bestaat zelfs geen oppervlakkige eenheid. Ze vallen in verschillende groeperingen uit elkaar: de islam, de liberalen en democraten (veelal de jongeren), de veteranen (communisten etc.). De wieg van hun taal is veelal de reactie. Hun taal ademt weinig overtuiging uit. Ze zijn meer "tegen" iets dan dat ze iets positiefs naar voren brengen. En wat hebben ze in feite in handen om het beleid over te nemen? De hele infrastructuur is in handen van de regering.
Daarbij is vanaf het begin het probleem van de gewapende groeperingen gekomen, die ook bij de oppositie horen, maar die nu hun eigen leven leiden en de val van de regering beogen. De straatoppositie is veel sterker dan elke andere oppositie. En die oppositie is gewapend en gaat vaak wreed en gewelddadig te werk om daarna de schuld aan de regering te geven. Veel regeringsmensen zijn door hen gefolterd en doodgeschoten.
Commentaar: Hetzelfde zou later met pater Frans van der Lugt gebeuren. Op 7 april 2014 werd hij in Homs doodgeschoten.
Veel bekendheid verwierf Van der Lugt met zijn internationale oproep in januari [2014]. Toen vroeg hij in een YouTube-filmpje om hulp. Hij vreesde dat de honger in Homs zou leiden tot massale sterfte. In het filmpje zei Van der Lugt: "Hallo, ik ben pater Francis. Ik praat tegen u vanuit de belegerde stad Homs. Wij christenen en moslims leven in moeilijke omstandigheden. Mensen hebben niets te eten."
President Assad is heel gezond zei hij deze week nadat er geruchten de ronde deden dat hij ziek is
Hier in Homs gaat het niet meer over de regering en de demonstranten. Het is hier nu een ware oorlog tussen twee goed gewapende partijen.
Verleden maandag hebben gewapende groeperingen in een groot deel van Homs gedurende drie dagen de macht in handen genomen. Alles werd afgezet en we konden ons huis niet meer uit. Woensdag kwam het leger aan en heeft onder andere via hevige straatgevechten de macht weer overgenomen. Mensen zaten drie dagen zonder brood, water en elektriciteit. Daarna is het leger begonnen gratis brood en water te verschaffen. Aan dit alles zit ook een sektarisch kleurtje. Het leger bestaat vooral uit alawieten en de oppositie uit soennieten. We zijn dus ergens met een confessionele burgeroorlog bezig. Maar officieel gaat het om de strijd tussen de regering en de oppositie.
Kan de huidige regering een groeiproces begeleiden?
Laat me eerst iets over het verleden van die regering vertellen. Natuurlijk heeft ze fouten gemaakt en moet de regeringsstructuur veranderen. Onze president heeft dit ook toegegeven. Maar wat mij altijd stoort in de Westerse berichtgeving, is dat er nooit een goed woord valt over de huidige regering en dat ze van dingen beschuldigd wordt die ze niet gedaan heeft. We hebben die regering in het verleden echt niet zo negatief ervaren. Wat mij betreft, ze hebben me altijd geholpen in mijn projecten en gesteund in mijn idee in dienst te staan van soennieten en alawieten. Ze wilden ook steeds meer de scheiding van godsdienst en staat en waren enthousiast over projecten die niet confessioneel waren.
In alle dorpen is nu water, elektriciteit en gratis onderwijs. In elke streek staat een ziekenhuis, waar mensen gratis behandeld worden. Syrië heeft een goed wegennet en er wordt gewerkt aan het verbeteren van de infrastructuur voor toerisme etc. De regering betaalt haar ambtenaren goed uit, vaak beter dan in de privésector. Ook het pensioen is goed: 75 procent van het salaris.
Ik heb bij die regering prachtige mensen ontmoet. Nog onlangs ging het hoofd van de geheime politie in Homs mensen uit de arme wijken opzoeken om te kijken of hij hun hulp kon verlenen. Gewapenden hebben hem in een val gelokt en doodgeschoten samen met vier anderen. We hebben deelgenomen aan een indrukwekkende uitvaart in zijn dorp.
Persoonlijk vind ik dat deze regering moet blijven, ondanks alle moeilijkheden, en door moet gaan op de weg van de hervormingen. Het grote probleem is wel de gewapende groeperingen die alles doen om de regering ten val te brengen om dan een soennitisch bewind te krijgen.
Maar de val van de regering houdt niet per se de val van de alawieten in. Dan komt er waarschijnlijk een ware burgeroorlog die kan uitlopen op een wereldoorlog in deze streek. En dat allemaal om een "Nieuw Midden-Oosten", het troetelkind van de buitenstaanders, die ons alsmaar uit eigenbelang de les willen lezen op een huichelachtige paternalistische manier. Ze hebben het voor ons uitgevonden: "de Arabische lente". Maar het gaat hier niet over onze lente, maar over hun lente hier, als verlengstuk en vermomming van hun winter.
We moeten proberen met deze regering verder te gaan, met het oog op de verkiezingen na drie jaar. In die jaren kan er ook meer nagedacht worden over een nieuwe politieke structuur, in overeenstemming met de infrastructuur van het land.. Misschien kan het goede, dat huist in deze regering, een waarborg zijn voor eerlijke pogingen ondanks alle tegenstand. En laat ons dan ook samenwerken met diegenen van de oppositie die eerlijk streven naar een rechtvaardige samenleving. Maar bij dit alles is het moeilijk te voorzien hoever de macht van de gewapende soennitische groeperingen zal reiken en in hoeverre machten van buitenaf de situatie hier zullen beïnvloeden.
Commentaar: Lees ook: Vlaamse pater: 'Poetin en Assad hebben mijn leven gered'