Jongeren lezen boek
© Koen Verheijden
De leesvaardigheid van Nederlandse jongeren daalt steeds harder, zeker in vergelijking met andere landen. Dat blijkt uit Pisa, een wereldwijd onderzoek naar de leerprestaties van vijftienjarigen dat elke drie jaar wordt uitgevoerd.

Voor het onderzoek werden 600.000 tieners in 79 landen verspreid over de hele wereld ondervraagd, melden de Algemene Onderwijsbond en Trouw.

Nederland staat als het gaat om leerprestaties in de middenmoot. De leesvaardigheid van Nederlandse tieners blijkt echter flink te zijn gedaald, tot onder het gemiddelde niveau in vergelijkbare landen.

De Pisa-test verdeelt jongeren in zes vaardigheidsniveaus. Een kwart van de Nederlandse jongeren haalt niveau 2 niet, het niveau waarmee iemand volgens de onderzoekers de taal genoeg beheerst om actief deel te kunnen nemen aan de moderne kennissamenleving.

Nederlandse tieners hebben minder plezier in lezen

Opvallend is dat het leesplezier van vijftienjarigen in Nederland opvallend veel lager is dan in andere landen. 60 procent van de Nederlandse ondervraagden zegt alleen te lezen als het echt moet, bijvoorbeeld om informatie te vinden. Bijna de helft noemt lezen zelfs tijdverspilling. Slechts een op de vijf tieners vindt lezen een hobby.

Over het algemeen hebben meisjes meer plezier in het lezen dan jongens en zij zijn er ook beter in. Dit geldt overigens niet alleen voor leesvaardigheid; ook op het gebied van wiskunde en natuurwetenschappen hebben de meisjes de jongens inmiddels ingehaald.

Het Pisa-onderzoek vergelijkt heel bewust leeftijdgenoten en geen klasgenoten, omdat de schoolsystemen over de hele wereld lastiger te vergelijken zijn.

AOB: 'Schande dat ons rijke land niet meer niveau heeft'

AOB-bestuurder Henrik de Moel noemt de resultaten "zeer zorgwekkend". "Het is een schande dat wij er in een rijk land als Nederland niet in slagen om ons onderwijs op peil te houden." Hij merkt op dat vooral de achterstand van kinderen met een migratieachtergrond in Nederland opvalt.

De onderwijsbond beklemtoont dat het steeds moeilijker wordt om goede docenten te vinden, zeker voor het vak Nederlands. "Ook hier zullen de problemen toenemen, gezien de dalende interesse voor lerarenopleidingen en voor de studie Nederlands op universiteiten", waarschuwt De Moel.

De overheid moet volgens de AOB komen met een "breed investeringsplan om het onderwijs aantrekkelijker te maken als loopbaan". Uit eerdere cijfers van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) blijkt dat Nederlandse leraren veel langer werken en vollere klassen hebben dan in vergelijkbare landen.

Ook cijfergemiddelde van Nederlandse scholieren is gedaald

Het is het tweede onderzoek deze week met slechte cijfers voor de prestaties van Nederlandse scholieren. Uit een onderzoek van kenniscentrum Qompas bleek maandag dat de interesse van scholieren in schoolvakken flink is afgenomen en dat het cijfergemiddelde de afgelopen acht jaar is gedaald.

In een reactie op het Pisa-onderzoek lanceren de ministers Arie Slob (Onderwijs) en Ingrid van Engelshoven (Cultuur) een 'leesoffensief'. Zij willen met een aantal plannen de leesmotivatie en het leesplezier van jongeren stimuleren. Een woordvoerder kon dinsdag niet concreet zeggen hoeveel geld de twee bewindslieden uittrekken voor dit offensief.