person thermometer body temperature
© Tim Hawley/DigitalVision/Getty Images
Er wordt vaak gezegd dat het menselijk lichaam rust bij een gezonde inwendige temperatuur van 37 graden Celsius, of 98,6 graden Fahrenheit.

Dit gemiddelde werd twee eeuwen geleden in Frankrijk vastgesteld, maar in de tussentijd lijkt het erop dat onze 'normale' fysiologie een klein beetje is veranderd.

Begin vorig jaar hebben onderzoekers in de Verenigde Staten gegevens van veteranen uit de Burgeroorlog en nationale gezondheidsenquêtes doorgespit en stelden vast, dat de temperatuur bij mannen die rond de eeuwwisseling zijn geboren 0,59 graden Celsius lager lag dan bij mannen die zo'n tweehonderd jaar eerder werden geboren.

Bij vrouwen daarentegen daalde de temperatuur sinds de jaren 1890 met 0,32 graden Celsius.

Indertijd suggereerden de auteurs dat het iets te maken kon hebben met ontstekingen ten gevolge van ziekte, die nauw verbonden zijn met de lichaamstemperatuur. Met de opkomst van de moderne geneeskunde hebben we een afname gezien van chronische infecties, en misschien, zo suggereerden de auteurs, heeft dit ons als het ware afgekoeld.

Later in 2020 vond een andere groep onderzoekers een griezelig vergelijkbare daling van de lichaamstemperatuur bij een relatief geïsoleerde inheemse stam in Bolivia, waar infecties wijdverspreid zijn gebleven en medische zorg minimaal, ondanks enkele moderne veranderingen.

De redenen voor de recente daling van de lichaamstemperatuur moesten duidelijk verder gaan dan verbeterde hygiëne, schoner water, of verbeterde medische zorg en sommige onderzoekers aan Harvard onderzoeken nu een andere verklaring: een afname van de lichamelijke activiteit.

Wanneer iemand regelmatig aan lichaamsbeweging doet, gaat dit vaak gepaard met een verhoging van het metabolisme. Dit kan op zijn beurt de rusttemperatuur van het lichaam gedurende uren of zelfs een gehele dag doen stijgen, hetgeen betekent dat dalende lichaamstemperatuurmetingen kunnen wijzen op afnemende lichaamsbeweging.

Helaas waren de methoden die we nu hebben om lichamelijke activiteit te meten er 200 jaar geleden nog niet, dus we kunnen niet echt vergelijken hoe we nu bewegen met hoe we toen bewogen.

Wat wel mogelijk zou kunnen zijn is om historische gegevens over lichaamstemperatuur te gebruiken als een "thermometer" om de lichamelijke activiteit te meten voordat men dit soort dingen begon bij te houden.

Als we de relaties tussen lichaamsbeweging, metabolisme en lichaamstemperatuur kunnen modelleren, kunnen we in theorie terugwaarts werken.

De idee ontstond als een berekening op de "achterkant-van-een-enveloppe" door onderzoekers aan Harvard en terwijl hun voorlopige raming een goed uitgangspunt vormt, is het nog immer gebaseerd op een boel assumpties. Dat gezegd hebbende, het is een intrigerende hypothese.

Uit het model dat de onderzoekers uiteindelijk opstelden bleek, dat elke 1°C stijging van de lichaamstemperatuur in het verleden gepaard gaat met een verandering van ongeveer 10% van het rustmetabolisme.

Aangezien de lichaamstemperatuur van mannen sinds de jaren 1820 lijkt te zijn gedaald, moet hun stofwisselingssnelheid in diezelfde tijd daarom met 6% zijn gedaald.

Dat komt overeen met ongeveer een half uur lichamelijke activiteit per dag volgens de berekeningen van de auteurs. Om precies te zijn, 27 minuten in hoog tempo wandelen of een langzaam rennetje voor een man van 75 kilo (165 pond).

"Dit is een voorlopige schatting van fysiologische gegevens en een poging om de afname in activiteit te kwantificeren," legt skeletbioloog Andrew Yegian van Harvard University uit.

"Als volgende stap zouden we kunnen proberen dit als een instrument toe te passen op andere populaties."

Omdat deze voorlopige schattingen gebruik maken van de lichaamstemperatuur als graadmeter voor metabolische activiteit en vervolgens van metabolische activiteit als graadmeter voor lichamelijke activiteit, is het zeer onwaarschijnlijk dat deze resultaten een perfecte weergave zijn van de werkelijkheid.

De snelheid waarmee een bevolking calorieën metaboliseert is niet alleen afhankelijk van fysieke activiteit, hoewel het ongetwijfeld waar is dat de gemiddelde Amerikaan tegenwoordig minder beweegt dan 50 jaar geleden, dankzij auto's, televisies en het ontstaan van de kantoorbaan.

Het is alleen minder duidelijk wat dat doet met onze stofwisseling en de temperatuur van ons lichaam. En het is misschien niet hetzelfde voor mannen en vrouwen.

"Vet werkt ook als een isolator, beïnvloedt de warmteafvoer van het lichaam, terwijl het eveneens de kosten van PA verhoogt en onze schattingsmethoden corrigeerden niet voor veranderingen in vetmassa in de loop der tijd," schrijven de auteurs.

Een verminderde behoefte aan thermoregulatie in moderne omgevingen kan ook van invloed zijn op onze stofwisselingssnelheid, net als een verbeterde gezondheid en voeding.

De auteurs geven toe dat hun berekeningen nog verder verfijnd moeten worden, maar ze hopen dat hun benadering zal dienen "als een anker om te begrijpen hoe de afname van fysieke activiteit de gezondheid en morbiditeit tijdens het industriële tijdperk heeft beïnvloed".

De studie werd gepubliceerd in Current Biology.

Zie: https://www.sciencealert.com/the-strange-drop-in-american-body-temperatures-might-have-to-do-with-physical-activity