Het Moederland Roept (1967).
© The Postil MagazineHet Moederland Roept (1967).
Zoals we in een vorig artikel vermeldden, leidde de regeringsperiode van Boris Jeltsin in Rusland het land naar een ongekende economische chaos en een reëel gevaar van fragmentatie. De meedogenloze privatisering van bedrijven en infrastructuren leidde tot de opkomst van de zogenaamde "oligarchen," voormalige ambtenaren en politici van het communistische regime die met deze privatiseringen veel macht en rijkdom vergaarden, rijkdom die in schril contrast stond met de groeiende ellende van de meerderheid van de Russische bevolking.

Gedurende de maanden september en oktober van 1993 leidde de onvrede van een groot deel van de bevolking tegen het beleid van Jeltsin tot de opstand van de Doema (parlement) tegen de president. De voorgaande verkiezingen hadden een meerderheid opgeleverd voor Vladimir Zjirinovski, een populistische en nationalistische leider, maar door de zeer presidentialistische structuur van de Russische politiek had de Doema in werkelijkheid zeer weinig macht. Tijdens de opstand zouden de patriottische en onliberale krachten samenkomen die de basis zouden vormen van de patriottische beweging die door Vladimir Poetin zou worden geleid: Zjirinovski's nationalisten, de Russische communistische partij (eigenlijk nationaal-communistisch) van Gennadij Zjoeganov en tsaristische en orthodoxe religieuze groeperingen. Ondanks hun ideologische verschillen hadden deze groepen met elkaar gemeen dat zij zich verzetten tegen liberalisme en het westerse model, terwijl zij de integriteit en soevereiniteit van Rusland verdedigden.

De opstandige afgevaardigden namen krachtig stelling in het gebouw van de Doema, dat door militaire eenheden die loyaal waren aan Jeltsin werd beschoten. De opstand werd neergeslagen. Maar vanaf dat moment begon Jeltsins politieke positie te wankelen. De periode van acht jaar waarin Jeltsin de scepter zwaaide was een duistere periode in de Russische geschiedenis, met een anti-nationalistische regering die de belangen van buitenlandse mogendheden diende. Zijn beleid van verandering naar een westerse liberale samenleving was gebaseerd op westerse buitenlandse investeringen en grote leningen van internationale financiële instellingen. Niets van dit alles werd in werkelijkheid gerealiseerd - de druppelsgewijze leningen van het Internationaal Monetair Fonds waren veel kleiner dan beloofd en dienden uitsluitend om de rente op de buitenlandse schuld te betalen.

In zekere zin kan een bepaalde parallel worden getrokken tussen de Russische en Spaanse transitie: Regeringen die inspelen op buitenlandse belangen, ontmanteling van de industrie, privatisering van bedrijven en gevaar van fragmentatie door groeiend nationalisme. Het enige verschil is dat er in Spanje niet de patriottische reactie ontwikkeld werd die in Rusland plaatsvond.

Hoewel de opstand in de Doema met geweld werd neergeslagen, toonde zij het falen van het Jeltsin-project aan. De oligarchen, die zich verrijkt hadden door meedogenloze privatiseringen en die liberaal en pro-westers beleid voorstonden, trokken hun steun aan de president in en steunden een onbekende - Vladimir Poetin, in de veronderstelling dat hij een beleid zou voeren dat meer in overeenstemming zou zijn met hun belangen. Jeltsin trad op 31 december 1999 af, waardoor gezegd kan worden dat op 1 januari 2000 een nieuw tijdperk aanbrak voor Rusland.

Vladimir Poetin was een ambtenaar. Hij had niets te maken met de patriottische en soevereinistische krachten die de opstand van 1993 hadden geleid. Maar Poetin kwam uit de veiligheidsdiensten (de vroegere KGB) en was opgevoed met de idee dat deze diensten, samen met de militaire macht, bedoeld waren om de nationale belangen te verdedigen.

Vanaf het begin van zijn mandaat pleitte Poetin voor een assertiever en meer op nationalistische leest geschoeid buitenlands beleid, dat niet ondergeschikt zou zijn aan de belangen van de westerse mogendheden, hetgeen hem de steun van de Russische militaire elite opleverde. Tegelijkertijd wist hij op bekwame wijze de steun te verwerven van Boris Berezovski, de belangrijkste oligarch uit het Jeltsin-tijdperk, die ten onrechte dacht dat Poetin zijn belangen zou dienen.

Poetin dwong de oligarch Vladimir Gusinsky tot ballingschap. Hij zorgde ook voor de val van Roman Abramovitsj en Alexander Voloshin, andere machtige oligarchen. Vervolgens hielpen de nieuwe leiders van deze clans hem Berezovski te verdrijven.

Van meet af aan voerde Poetin in feite een strijd om de controle over de economie, die uitmondde in een confrontatie met de oligarchen. Hij slaagde erin Berezovski en Abramovitsj te verbannen. Vervolgens arresteerde hij in juli 2000 Vladimir Gusinsky, de grootste media-eigenaar, op beschuldiging van diefstal van tien miljoen dollar van het staatsbedrijf Russian Video.

In 2003, tegen het einde van zijn eerste ambtstermijn, arresteerde Poetin de machtige oliemiljonair Michail Kodorkovski op beschuldiging van belastingontduiking en corruptie. Vanaf dat moment, en met deze arrestaties als excuus, begon het westen Poetin te beschuldigen van "autoritarisme" en van een terugkeer naar de politiemethoden uit het stalinistische tijdperk. De media sloten zich bij deze campagne aan (New York Times, 2003, Washington Post, 2003); en het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zelf beweerde dat de fundamentele vrijheid van de Russen in gevaar was. Zoals we kunnen zien, gaat de westerse (en vooral de Amerikaanse) vijandigheid jegens Poetin ver terug, vanaf het moment dat hij weigerde een marionet te zijn - zoals zijn voorganger Jeltsin.

Kodorkovsky vertegenwoordigde bij uitstek de voormalige ambtenaar van het communistische apparaat, die zich had verrijkt door de barbaarse privatiseringen tijdens het Jeltsin-tijdperk. Hij probeerde zijn immense fortuin te gebruiken om zijn campagne voor het Russische presidentschap te financieren, met steun van het westen, dat hem opvoerde als een vertegenwoordiger van "liberale en democratische" waarden.

De concentratie van rijkdom in handen van enkele oligarchen had ertoe geleid dat zo'n 31 miljoen Russen (meer dan 20% van de bevolking) moesten rondkomen van het equivalent, of minder, van 50 dollar per maand. Volgens een VN-studie leefde de helft van de Russische bevolking in armoede; en volgens cijfers van het Russische Staatscomité voor de Statistiek leden in 2002 waren ruim veertig miljoen Russen ondervoed. Dergelijke omstandigheden in aanmerking nemend, lijkt het niet meer zo vreemd dat veel Russen terugverlangen naar het Sovjettijdperk.

Samen met deze gegevens over de levenskwaliteit, moet ook de vernietiging van de staatsgezondheidszorg worden opgemerkt. Dit alles leidde tot een daling van de levensverwachting van 70 jaar voor mannen tijdens het Sovjettijdperk naar 57 jaar.

Het politieke offensief van de regering-Poetin tegen Kodorkovsky stond centraal bij de tweede verkiezing van president Poetin in 2003. Hij projecteerde een beeld van strijd tegen de oligarchen dat hem zeer populair maakte bij een bevolking die, in de woorden van politicoloog Joeri Tsyganov, alle Russische gangsters vervolgd en gestraft wilde zien voor de sociale vernietiging die zij in Rusland hadden veroorzaakt.

Kodorkovsky stond niet alleen bekend om de vergaring van enorme rijkdom, maar ook om zijn voornemen deze politiek te gebruiken. Hij had veel geld gestoken in wat hij "democratische oppositiepartijen" noemde en had geprobeerd de sociale onvrede uit te buiten om een verandering van regime teweeg te brengen.

Tegen deze achtergrond is de westerse propaganda die steeds maar weer spreekt over "Poetins oligarchen" bespottelijk, aangezien het binnenlandse beleid van Poetin juist gekenmerkt werd door de vervolging en economische en politieke neutralisering van deze oligarchen, die zich tijdens de Jeltsin-periode verrijkt hadden en gekenmerkt werden door hun steun aan liberale en westers georiënteerde ideeën in Rusland.

Tegen het einde van zijn tweede ambtstermijn, in 2007, hield Poetin een belangrijke toespraak op de Conferentie van München over het veiligheidsbeleid. In deze toespraak zette hij een hele doctrine van internationale betrekkingen uiteen, gebaseerd op multipolariteit, een doctrine die men moet kennen om in staat te zijn de diepe wortels van het huidige conflict met Oekraïne te begrijpen.

Deze doctrine kan als volgt worden samengevat:
  1. Het unipolaire model van de wereld is niet alleen onaanvaardbaar, het is onmogelijk.
  2. De VS hebben hun nationale grenzen in alle mogelijke opzichten overschreden door hun economisch, politiek, cultureel en onderwijsbeleid op te leggen aan andere naties.
  3. Besluitvorming over het gebruik van militair geweld moet binnen de VN plaatsvinden.
  4. De NAVO rukt op naar onze grenzen.
  5. Wat is er terechtgekomen van die beloften van onze westerse partners na de ontbinding van het Warschaupact?
  6. Met de ene hand wordt "liefdadigheidshulp" gegeven, met de andere hand wordt economische achterstand in stand gehouden en worden winsten geïnd.
  7. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) is een instrument geworden om de belangen van sommige staten tegen andere veilig te stellen.
  8. Rusland heeft in zijn duizenden jaren lange geschiedenis altijd een onafhankelijk buitenlands beleid gevoerd. Wij zullen deze traditie niet veranderen.
Met deze acht punten stelde Poetin duidelijk de uitgangspunten van zijn internationaal beleid vast. Alleen al het behoud van de eenheid van Rusland tegen het beleid van balkanisering en desintegratie van het Jeltsin-tijdperk, leidde al snel tot een confrontatie met de unipolaire "Nieuwe Wereldorde" die de VS voor ogen hadden na de ineenstorting van de USSR. Het behoud van de Russische nationale trots, de weigering om vergeving te vragen, de ongegeneerde aanvaarding van de eigen geschiedenis (van tsarisme tot de USSR) - betekenden een provocatie ten opzichte van de ideologie van deze "Nieuwe Wereldorde," die uit niets anders bestaat dan het exporteren en opleggen van de waarden van de Amerikaanse samenleving aan de hele wereld.

Daarbovenop komt nog de geringe ontvankelijkheid van de Russische samenleving als geheel voor het ideologische project van Agenda 2030, met alle bijbehorende tentakels: neofeminisme, klimaathysterie, genderideologie, immigratie en multiculturalisme. Rusland is een probleem geworden voor de "Nieuwe Wereldorde," een "probleem" met een enorme uitgestrektheid, voorraad grondstoffen en kernwapens.

Tijdens de Trump-periode gebeurde er niets noemenswaardigs. Trump bleek de minst globalistische van alle Amerikaanse presidenten te zijn (hij initieerde geen enkele oorlog), was meer bezig met binnenlandse kwesties van de Amerikaanse natie en zijn optreden in de internationale politiek botste niet (althans niet frontaal) met Rusland.

De komst van Biden veranderde alles. Deze figuur, die niets meer is dan een marionet van de neocon-sectoren van de Democratische Partij, maakte in zijn verkiezingscampagne heel duidelijk dat zijn beleid erop gericht zou zijn de VS weer tot LEIDER van de wereld te maken. Dit betekent dat de VS zouden terugkeren naar het beleid van unipolariteit (vermomd als "multilateralisme") en dus naar de confrontatie met elke mogendheid die zich tegen hen verzet.

Laten we niet vergeten dat de neocons de woordvoerders zijn van een messiaanse visie van Amerika als een natie die slechts verenigd is door een geloofsovertuiging die zich over de gehele mensheid uitstrekt. Volgens de neocons zijn de VS een "universele natie" waarbij "mensenrechten" als as dienen van het buitenlands beleid, zoals de Sovjets het marxisme-leninisme hadden. Het Amerika van Biden is dus opnieuw het expansieve epicentrum van de "liberale democratie."

Voor de neocons, dat wil zeggen voor Biden, kunnen de liberale democratie en de markteconomie overal ter wereld worden opgebouwd, desnoods met behulp van Amerikaanse bommenwerpers en raketten; of, beter nog, van een marionettenstaat - zoals in het geval van Oekraïne. Elk verzet is "tribalisme," nazisme, stalinisme of alle drie tegelijk. En natuurlijk spint de wapenlobby er goed garen bij.

José Alsina Calvés is historicus en filosoof, gespecialiseerd in politieke biografie, wetenschapsgeschiedenis en ideeëngeschiedenis, alsmede redacteur van het tijdschrift Nihil Obstat. Dit artikel verschijnt met dank aan Posmodernia.

Zie: https://www.thepostil.com/vladimir-putin-and-russian-sovereignism/