lithiummijn
© John Moore/Getty ImagesEen opzichter van de lithiummijn inspecteert een verdampingsvijver met lithiumrijke pekel in de Atacama-woestijn op 24 augustus 2022 in Salar de Atacama, Chili.
Lithium is het essentiële mineraal voor hernieuwbare energiebronnen en is hard op weg om voor de 21e eeuw te worden wat steenkool was voor de vorige twee eeuwen.

Het mineraal speelt een sleutelrol bij de productie van lithium-ionbatterijen, die alles van mobiele telefoons tot elektrische auto's aandrijven. Nog belangrijker is dat het door de Verenigde Naties wordt beschouwd als een "pijler voor de economie zonder fossiele brandstoffen" en als de belangrijkste manier om energie op te slaan in de schone elektriciteitsnetten van de toekomst. Als zodanig is lithium een van de meest gewilde grondstoffen geworden met een prijsstijging van meer dan 500% in de afgelopen twee jaar.

Geopolitieke stromingen leiden tot een stormloop op het kostbare mineraal door wereldmachten. Er is een strijd gaande over wie de toeleveringsketens controleert, aangezwengeld door de VS, die de globalisering hebben verworpen en hun invloed op kritieke mondiale goederen willen herbevestigen door ze onder dwang te herschikken en concurrenten te ondermijnen (een belangrijk aspect van hun benadering ten opzichte van Rusland en China).

Met zijn dominante positie inzake duurzame energiegoederen en -technologieën is China het middelpunt geworden van de inspanningen van de regering Biden om opnieuw een leidende positie in de sector in te nemen. De meer concurrentiegerichte houding van Washington heeft ertoe geleid dat de twee landen met elkaar in de clinch liggen over wie de lithiumvoorraden op de planeet mag opsporen en exploiteren. Wie de toeleveringsketen beheerst, zal de industrie domineren.

De toeleveringsketen begint waar de grondstof in kwestie wordt gevonden. Op dit punt heeft China een voorsprong, omdat het zowel een aanzienlijke hoeveelheid lithium bezit alsook de mogelijkheid om het te delven. Het staat op de zesde plaats in de wereld wat betreft de totale lithiumvoorraden (5,1 miljoen ton) en op de vierde plaats wat betreft de ontginbare reserves (1,5 miljoen ton). De VS zelf heeft met 9,1 miljoen ton meer lithiumvoorraden, maar de huidige ontginbare reserves bedragen slechts 750.000 ton. Hulpbronnen hebben in dit geval betrekking op bekende afzettingen van lithium, terwijl het er bij ontginbare reserves om gaat welke reeds worden gewonnen en gebruikt.

Terwijl Australië, met zijn 5,7 miljoen ton aan lithiumreserves, de balans in zijn voordeel zou kunnen doen doorslaan, lijkt het erop dat de VS hun greep verliezen op een regio die rijk is aan lithiumvoorraden en die Washington decennialang, zo niet eeuwenlang, heeft gedomineerd: Centraal- en Zuid-Amerika. Ondertussen boekt China aanzienlijke vooruitgang in deze belangrijke regio's.

Latijns-Amerika alleen al bezit 56% van alle lithiumafzettingen ter wereld. Deze zijn geconcentreerd in Bolivia, Argentinië, Chili (de "lithiumdriehoek") en Brazilië. De 21 miljoen ton van Bolivia is vrijwel onaangeboord, en terwijl Argentinië 2,2 miljoen van zijn 19 miljoen ton aan totale voorraden exploiteert, is er duidelijk ruimte voor groei. Bovendien heeft Mexico ook 1,7 miljoen ton. De VS en China wedijveren om toegang tot deze enorme voorraad.

Van oudsher hebben de VS de hegemonie over de Amerika's opgeëist door middel van hun Monroe Doctrine-beleid, dat bedoeld is om de opkomst van andere concurrerende machten in de regio te voorkomen. Om deze dominantie te handhaven heeft Washington eeuwenlang oorlogen gevoerd en gezorgd voor regimewisselingen en staatsgrepen in Latijns-Amerikaanse landen. De meest recente poging bestond uit de mislukte poging om Nicholas Maduro uit Venezuela te verdrijven ( waarbij het om olie ging).

Naarmate de geopolitieke en economische rivaliteit tussen de VS en China toeneemt, heeft Beijing geprobeerd te investeren in tal van lithiumondernemingen in beide Amerika's. De VS reageerden door politieke macht te gebruiken waar ze konden. Er zijn pogingen ondernomen om een Chinees bedrijf te verhinderen lithium te exploreren in Mexico, terwijl Canada onlangs drie Chinese bedrijven heeft gesommeerd hun activiteiten op het gebied van de nationale veiligheid af te stoten. Beide landen zijn partij bij de USMCA-overeenkomst tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada - en nu China is weggevallen, zullen hun lithiummijnen meer openstaan voor Amerikaanse investeringen.

Washingtons inspanningen waren niet altijd succesvol. Het land met de grootste lithiumreserves, Bolivia, staat niet bepaald vriendelijk tegenover de VS en bevindt zich politiek gezien aan de linkerzijde van het spectrum. Daarom heeft een Chinees consortium enkele weken geleden in La Paz een overeenkomst gesloten die het het recht geeft twee faciliteiten voor lithium te ontwikkelen. Het Chinese bedrijf zal in de eerste fase van het project meer dan 1 miljard dollar investeren.

De VS staan ook voor problemen in Argentinië en Brazilië, omdat beide landen de Monroe Doctrine afwijzen en hun belangen willen veiligstellen in een meer multipolaire omgeving. Met de nederlaag van Jair Bolsonaro en de terugkeer van de linkse Luiz Inacio "Lula" da Silva lijkt het voor de hand te liggen dat Brazilië zich als onderdeel van een multipolaire omgeving zal profileren en de banden met China zal aanhalen en de sinofobe, pro-Amerikaanse koers van zijn voorganger zal loslaten. Een jaar geleden sloot Argentinië zich aan bij China's Nieuwe Zijderoute, terwijl in juli vorig jaar een Chinees bedrijf een deal van bijna 1 miljard dollar sloot voor de overname van een Argentijns lithiumbedrijf, hetgeen de VS niet konden tegenhouden.

Geopolitieke spanningen lopen even snel op als een overbelaste lithiumbatterij. Een toekomst vol elektrische auto's en hernieuwbare, schone energie komt er misschien aan, maar klimaatkwesties en de toekomst van de mensheid vormen hierbij niet de drijvende kracht. Gedeelde mondiale belangen worden achtervolgd door de politiek omtrent welk land deze elektrische auto's mag produceren, en welk land de toeleveringsketens moet controleren om ze te maken. De VS achten het problematisch als China een voorsprong krijgt, waardoor een nieuwe krachtmeting in de Amerika's ontstaat.

Zie: https://www.rt.com/news/570560-battle-lithium-china-us/