© The CradleValdai-Conferentie/ Waar West-Azië en multipolariteit samenkomen
De 12e "Midden-Oosten Conferentie" op de Valdai Club in Moskou bood een meer dan welkome mengelmoes van opvattingen over de onderling samenhangende problemen en beproevingen in de regio.
Maar eerst een belangrijke opmerking over de terminologie - aangezien slechts één van de gasten van Valdai de moeite nam daar nadruk op te leggen. Dit is niet het "Midden-Oosten" - een reductionistisch, oriëntalistisch begrip bedacht door oude koloniale machten: bij The Cradle benadrukken we dat het juist is om de regio op correcte wijze te omschrijven als West-Azië.
Bepaalde beproevingen van de regio werden in kaart gebracht door het officiële Valdai-rapport, The Middle East and The Future of Polycentric World. Maar de intellectuele en politieke invloed van de aanwezigen kan ook waardevolle anekdotische inzichten verschaffen. Hieronder volgen enkele van de belangrijkste punten die de deelnemers naar voren brachten over de huidige en toekomstige regionale ontwikkelingen:
Mikhail Bogdanov, de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken, zette de toon door te benadrukken dat het beleid van het Kremlin de vorming van een "inclusief regionaal veiligheidssysteem" aanmoedigt. Dat is precies wat de Amerikanen in december 2021 weigerden te bespreken met de Russen en vervolgens toepasten op Europa en het post-Sovjetgebied. Dit resulteerde in een proxy oorlog.
Kayhan Barzegar van de Islamitische Azad Universiteit in Iran kwalificeerde de twee belangrijkste strategische ontwikkelingen die West-Azië beïnvloeden: een mogelijke terugtrekking van de VS en een boodschap aan de regionale bondgenoten: "Jullie kunnen niet rekenen op onze veiligheidsgaranties."
Elke drijfveer - van rivaliteit in de zuidelijke Kaukasus tot de Israëlische normalisatie met de Perzische Golf - is ondergeschikt aan deze logica, merkt Barzegar op, waarbij heel wat Arabische actoren eindelijk begrijpen dat er nu een manoeuvreerruimte bestaat om te kiezen tussen het westerse of het niet-westerse blok.
Barzegar ziet de banden tussen Iran en Rusland niet als een strategische alliantie, maar eerder als een geopolitiek, economisch blok gebaseerd op technologie en regionale toeleveringsketens - een "nieuw algoritme in de politiek" - variërend van wapendeals tot samenwerking op nucleair - en energiegebied, gedreven door Moskou's hernieuwde zuidelijke en oostelijke gerichtheid. En wat de betrekkingen tussen Iran en het westen betreft, gelooft Barzegar nog steeds dat het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA), of de Iraanse nucleaire overeenkomst, niet ten dode is opgeschreven. Althans nog niet.
'Niemand weet wat die regels inhouden'
De Egyptenaar Ramzy Ramzy, tot 2019 de speciale VN-afgezant voor Syrië, beschouwt de reactivering van de betrekkingen tussen Egypte, Saudi-Arabië en de VAE met Syrië als de belangrijkste herschikking in de regio. Om nog maar te zwijgen van de vooruitzichten op een verzoening tussen Damascus en Ankara. "Waarom gebeurt dit? Omdat het regionale veiligheidssysteem ontevreden is met het huidige," legt Ramzy uit.
Maar ook al raken de VS steeds verder verwijderd, "Rusland noch China zijn bereid een leiderschapsrol op zich te nemen," zegt hij. Tegelijkertijd mag Syrië "niet ten prooi vallen aan interventies van buitenaf. De aardbeving heeft deze toenaderingen in ieder geval versneld."
Bouthaina Shaaban, speciaal adviseur van de Syrische president Bashar al-Assad, is een opmerkelijke vrouw, vurig en openhartig. Haar aanwezigheid bij Valdai was niets minder dan pakkend. Ze benadrukte hoe "we sinds de Amerikaanse oorlog in Vietnam datgene zijn kwijtgeraakt wat we als vrije media zagen. De vrije pers is niet meer." Tegelijkertijd "veranderde het koloniale westen zijn methoden" door oorlogen uit te besteden en te vertrouwen op lokale vijfde colonnes.
Shaaban gaf de beste korte definitie van de "op regels gebaseerde internationale orde": "Niemand weet wat deze regels inhouden, en wat deze orde is."
Ze benadrukte opnieuw dat in deze post-globaliseringsperiode die regionale blokken voortbrengt, de gebruikelijke westerse bemoeials liever actoren die niet met een staat vereenzelvigd kunnen worden, inzetten - zoals in Syrië en Iran - "die de lokale bevolking opdragen te doen wat de VS graag zouden willen."
Een cruciaal voorbeeld is de Amerikaanse militaire basis al-Tanf die soeverein Syrisch grondgebied bezet houdt aan twee kritieke grenzen. Shaaban noemt de vestiging van deze basis "strategisch, voor de VS om regionale samenwerking te voorkomen, op het kruispunt van Irak, Jordanië en Syrië." Washington weet heel goed wat het doet: onbelemmerde handel en transport aan de grens tussen Syrië en Irak is een belangrijke levensader voor de Syrische economie.
Shaaban herinnerde iedereen er nogmaals aan dat "alle politieke kwesties verband houden met Palestina," en bood tevens een gezonde dosis somber realisme: "Het oostelijke blok is niet in staat geweest het westerse narratief te evenaren."
Een 'dubbel gelaagde proxy-oorlog'
Cagri Erhan, rector van de Altinbas Universiteit in Turkije, gaf een vrij praktische definitie van een Hègemoon: degene die de lingua franca, de munteenheid, het juridische kader en de handelsroutes in handen heeft.
Erhan kwalificeert de huidige westerse hegemonie als een "dubbel gelaagde proxy-oorlog" tegen, uiteraard, Rusland en China. De Russen worden door de VS gedefinieerd als een "open vijand" - een grote bedreiging. En als het om West-Azië gaat, regeert de proxy-oorlog nog steeds: "Dus de VS trekken zich niet terug," zegt Erhan. Washington zal altijd overwegen het gebied "strategisch te gebruiken tegen opkomende machten."
Hoe zit het dan met de prioriteiten van het buitenlands beleid van belangrijke West-Aziatische en Noord-Afrikaanse actoren?
De Algerijnse politieke journalist Akram Kharief, redacteur van het online MenaDefense, dringt erop aan dat Rusland toenadering zoekt tot Algerije, "dat nog steeds binnen de Franse invloedssfeer ligt," en op zijn hoede moet zijn voor de manier waarop de Amerikanen Moskou proberen af te schilderen als "een nieuwe imperialistische bedreiging voor Afrika."
Professor Hasan Unal van de Maltepe Universiteit in Turkije maakte duidelijk hoe Ankara eindelijk "van zijn verstrengelingen in het Midden-Oosten [in West-Azië] afkwam," terwijl het zich eerder "tegen iedereen keerde."
Middelgrote mogendheden als Turkije, Iran en Saoedi-Arabië treden nu op de voorgrond van het politieke toneel in de regio. Unal merkt op dat "Turkije en de VS het over geen enkel voor Ankara belangrijk onderwerp eens zijn." Dit verklaart zeker de versterking van de Turks-Russische banden - en hun wederzijdse belang bij de invoering van "veelzijdige oplossingen" voor de problemen in de regio.
Zo bemiddelt Rusland actief bij de toenadering tussen Turkije en Syrië. Unal bevestigde dat de Syrische en Turkse ministers van Buitenlandse Zaken elkaar binnenkort persoonlijk zullen ontmoeten - in Moskou - wat de hoogste directe ontmoeting tussen de twee landen zal zijn sinds het begin van de Syrische oorlog. En dat zal de weg vrijmaken voor een tripartiete top tussen Assad, de Russische president Vladimir Poetin en zijn Turkse ambtgenoot Recep Tayyip Erdogan.
De grote regionale verzoeningen vinden - wederom - plaats in of met deelname van Moskou, dat met recht de hoofdstad van de multipolaire wereld van de 21e eeuw kan worden genoemd.
Wat Cyprus betreft, merkt Unal op dat "Rusland niet geïnteresseerd zou zijn in een staatkundige eenheid op EU- en NAVO-grondgebied." Het is dus tijd voor "creatieve ideeën: zoals Turkije zijn Syrië-beleid verandert, zou Rusland zijn Cyprus-beleid moeten veranderen."
Dr. Gong Jiong, van de Israëlische campus van China's University of International Business and Economics, kwam met een pakkend neologisme: de "coalitie der onwilligen" - waarmee hij beschreef hoe "bijna het hele Mondiale Zuiden de sancties tegen Rusland niet steunt," en zeker geen van de spelers in West-Azië.
Gong merkte op dat aangezien de handel tussen China en Rusland snel toeneemt - deels als direct gevolg van de westerse sancties - de Amerikanen twee keer zouden moeten nadenken over sancties tegen China. De handel tussen Rusland en China bedraagt immers 200 miljard dollar per jaar, terwijl de handel tussen de VS en China goed is voor maar liefst 700 miljard dollar per jaar.
De druk op het "neutraliteitskamp" zal hoe dan ook niet afnemen. Wat de "zwijgende meerderheid" van de wereld nodig heeft, zoals Gong het definieert, is "een alliantie." Hij beschrijft het 12 punten tellende Chinese vredesplan voor Oekraïne als "een reeks principes" - Beijings uitgangspunt voor serieuze onderhandelingen: "Dit is de eerste stap."
Er komt geen nieuw Jalta
Wat de Valdai-debatten eens te meer glashelder maakten, is dat Rusland de enige speler is die in staat is alle spelers in West-Azië te benaderen en naar wie zorgvuldig en met respect wordt geluisterd.
Het was aan Anwar Abdul-Hadi, directeur van de politieke afdeling van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) en diens officiële gezant in Damascus, om aantoonbaar samen te vatten wat heeft geleid tot de huidige wereldwijde geopolitieke hachelijke situatie: "Een nieuw Jalta of een nieuwe wereldoorlog? Ze [het westen] kozen voor oorlog."
En nog steeds, nu er steeds weer nieuwe geopolitieke en geo-economische breuklijnen ontstaan, lijkt het erop alsof West-Azië verwacht dat er iets "groots" op komst is. Dat gevoel was duidelijk merkbaar op Valdai.
Om Yeats te parafraseren, en hem aan te passen aan de jonge, turbulente 21e eeuw:
"Welk ruig beest, nu eindelijk zijn tijd komt, kruipt naar de wieg [van de beschaving] en wordt daar dan geboren?"Zie: https://www.geopolitika.ru/en/article/valdai-meeting-where-west-asia-meets-multipolarity
Reacties van Lezers
voor onze Nieuwsbrief