© ImagoTrump wordt in Europa nog altijd gedemoniseerd - maar hoe lang nog?
Voor iemand van zijn leeftijd heeft aanstaand president Donald Trump een neus voor het cultiveren van het kwajongensimago. Hij is verfrissend direct tot aan het randje van onbeschofte eerlijkheid, of oneerlijkheid al naar gelang de situatie, en heeft geen tijd voor beleefde formuleringen. Zijn dreigementen zijn scherp, zijn eisen onverbloemd, ook tegenover de zogenaamde bondgenoten van Washington in Europa die in het beste geval klanten zijn en, meer realistisch, slechts vazallen. In die geest van openhartige overheersing zonder franje beschikt Trump over een lange staat van dienst als bedreiger van de NAVO, die hij - plausibel - ziet als zwendelarij, waarbij Europese leden de VS uitmelken om gratis mee te liften op Amerika's krankzinnige (maar dat is een ander verhaal...) militaire uitgaven.
Of, in het deftige Engels dat nog steeds bij The Economist gecultiveerd wordt, "via de NAVO staat Amerika garant voor de veiligheid van het continent." Ja, tuurlijk, door raketten op Rusland af te vuren... Het probleem met Trump is dat hij onbeschoft genoeg is om te weten dat de werkelijke verhouding veel meer lijkt op Don Corleone die je begrafenisonderneming "beschermt." En daar gedraagt hij zich naar: Al tijdens zijn eerste termijn in het Witte Huis tussen 2017 en 2021 zette hij andere NAVO-leden aan tot hogere defensie-uitgaven, terwijl hij hen nooit een veilig gevoel gaf over zijn toewijding. De kunst van het harde onderhandelen: Laat ze in het ongewisse, zorg voor spanning. En dat werkte ook nog: de Europese klaplopers gingen meer betalen. Dus, er zullen meer van dit soort dingen komen, wees daar maar zeker van. Als er tenminste nog een NAVO zal zijn.
Nog minder wordt opgemerkt dat de nieuwe voormalige president van de VS - en dus capo dei capi van het Westen - in feite niet veel vriendelijker staat tegenover de EU. Maar toch is het er: Trumps eerlijke, openlijke en aloude afkeer van die vreemde bureaucratische kolos, die ongeveer net zo democratisch is als de voormalige Sovjet-Unie, minder efficiënt dan het Habsburgse Rijk en zo vol is van zijn wereldwijde "normbepalende" missie, dat zelfs de Amerikaanse "onmisbaarheid" er in vergelijking vreemd ouderwets uitziet.
Al begin 2017, toen de grote Amerikaanse krachtpatser voor het eerst het Witte Huis binnenstormde, waarschuwde The Economist zijn Europese lezers om "bang te zijn" voor Trump, een man die "onverschilligheid" en "minachting" voor de EU koestert. Echt waar? Onvoorstelbaar! De ordinaire tycoon die een dwingende president werd, zo verklaarde de Pravda van de Britse gevestigde orde van neoliberalisme en russofobie, zou proberen door middel van "bilateralisme" de EU te verbrijzelen. Dat is uiteraard eurogebrabbel voor het respecteren van de regeringen van individuele landen, door hun soevereiniteit serieuzer te nemen dan de met grootheidswaanzin behepte machtswellustelingen in Brussel. En - oh, gruwel! - hij zou zelfs kunnen proberen om met Rusland te gaan praten. (Spoiler: destijds deed hij dat niet - grote fout.)
Maar dat was in 2017. De zaken liggen ondertussen anders. Nog voordat Trump zijn tweede presidentsverkiezingen won door zijn Democratische tegenstanders te verpletteren, gaf The Economist toe dat "Europa Trump-bestendig maken" een concept is dat gedoemd is te mislukken, wat betekent dat EU-leiders wel eens "geopolitieke roadkill" zouden kunnen worden. Hoe dan, vraagt u zich wellicht af?
Nou, allereerst vanwege Rusland. Wat Moskou betreft, lijkt Trump klaar om te praten, en wel op een substantiële manier die we sinds het einde van de Koude Oorlog niet meer hebben gezien: hij heeft publiekelijk laten weten dat hij niet gelooft in pogingen om Moskou te dwingen tot verdere escalatie; zijn pas aangestelde adviseurs Mike Waltz en Keith Kellogg, die in het verleden bekend stonden om hun dubbelzinnige signalen, zullen in de pas lopen, zoals het ambtenaren betaamt. En doen ze dat niet, dan worden ze ontslagen, op de Trump-manier, direct en zonder wroeging.
Op zijn zachtst gezegd, voelt Trump zich niet meer zo geremd door de nabootsers van de diepgevroren Koude Oorlog binnen Washingtons diepe staat als tijdens zijn eerste ambtstermijn. Natuurlijk, we hebben het hier over de VS: het is altijd mogelijk dat iemand hem opnieuw probeert te vermoorden. Maar als hij in het land der levenden blijft, wat waarschijnlijk is, dan is het tijd voor revanche: Nu met Rusland gaan praten, is een prachtige manier waarop hij welverdiende vergelding zal krijgen voor zowel het media-juridische circus van Rusland-Razernij (ook wel bekend als 'Ruslandgate'), waarbij zijn tegenstanders laster en desinformatie tegen hem bewapenden. En, nog belangrijker, Rusland is de oorlog in Oekraïne aan het winnen, niet alleen tegen Kiev maar in feite ook tegen het Westen. Kortom, Trump heeft minder reden om bang te zijn voor de achterklap in eigen land en Washington heeft meer reden om veel behoedzamer te zijn met betrekking tot Rusland.
Moskou heeft ondertussen herhaaldelijk duidelijk gemaakt dat nieuwe overeenkomsten voor beide partijen voordelig moeten zijn. De tijd van Gorbatsjoviaanse naïviteit zal nooit terugkeren. Toch lijkt Rusland tegelijkertijd wel open te staan voor - serieuze - gesprekken: Het Russische leiderschap houdt Trump niet alleen nauwlettend in de gaten, zoals je zou verwachten. Het stuurt ook uitgekiende signalen terug die wijzen op een voorzichtige waardering van zijn toenaderingen, zoals recentelijk over zijn kritiek op het afvuren van Westerse raketten op Rusland.
Daarom nachtmerrie nummer één voor de EU: Trump is serieus van plan om een einde te maken aan de Amerikaanse steun voor het mislukte project om Rusland een geopolitieke vernedering toe te brengen via een proxyoorlog in Oekraïne. Dat zal niet alleen voor het regime van de achterhaalde Oekraïense leider Vladimir Zelensky grote problemen veroorzaken, maar ook voor de resterende fanatici binnen de EU. In het beste geval laat de VS de Europese vazallen opdraaien voor de kosten van de naoorlog, welke vorm die ook moge aannemen. Dat heeft Trump al met zoveel woorden gezegd. In het slechtste geval kunnen de EU-elites proberen om het zelf te rooien. Dat wil zeggen, in het slechtste scenario voor hen, op alle (on)denkbare manieren: economisch, politiek en ja, ook militair.
En achter Trumps bereidheid om zijn verkiezingsbelofte waar te maken om een einde te maken aan het Amerikaanse clusterfiasco in en over Oekraïne, schuilt de mogelijkheid van een veel grotere wending in de richting van - tromgeroffel! - diplomatie in de betrekkingen tussen de VS en Rusland. Misschien is het nog te vroeg om dat andere lang vergeten woord dat met een D begint te noemen - en natuurlijk zijn er twee nodig om de tango te dansen - maar een fase van détente kan niet worden uitgesloten. Als die er komt, zullen Amerika's Europese vazallen er spijt van krijgen dat ze hun schepen in Moskou hebben verbrand om Washington te plezieren.
Nachtmerrie nummer twee betreft de economie. De betrekkingen tussen de VS en de EU vormen de grootste handelsrelatie ter wereld, met een waarde van zo'n 11 biljoen dollar per jaar Dat, zou je denken, vertegenwoordigt een hoop gemeenschappelijk belang en dus redenen te over om zo niet zachtzinnig, dan toch voorzichtig met elkaar om te gaan. Maar nee, zo werkt het niet, want de relatie is verstoord en daar is Trump woedend over. In zijn ogen is het handelsoverschot van de EU met de VS de zoveelste manier waarop gewiekste Europeanen Amerika hebben uitgemolken. Zijn favoriete wapen om wraak te nemen en de situatie recht te zetten, zijn natuurlijk invoerheffingen en hoe hoger hoe beter. Nog voor zijn herverkiezing waarschuwde Goldman Sachs dat zijn bewind de EU als geheel een vol procent van het BBP zou kunnen kosten. En ja, dat is veel, vooral voor een continent dat al grotendeels economisch in het slop zit, demografisch terugloopt en met zwaar onder druk staande overheidsfinanciën kampt.
Wat kunnen EU-leiders, die bedroevend onderdanige vazallen die op het punt staan om nog erger dan normaal misbruikt te worden door hun hegemoon, nu doen? Eerlijk gezegd niet veel. Het is al te laat: Ze hebben zich als nooit tevoren afhankelijk gemaakt van degene die toevallig de vreemde gebeurtenis die Amerikanen "verkiezingen" noemen, wint en vanuit het Witte Huis met de wereld mag aanklooien. En dat is trouwens absoluut niet aan Trump te wijten. (Nee, en ook niet aan "de Russen!"...).
© Valeria Ferraro – Anadolu AgencyPresident van de Europese Commissie Ursula Von Der Leyen
Maar het probleem met die, eerlijk gezegd, domme benadering is: Trump is geen idioot. Pogingen om hem te "manipuleren" zijn beledigend duidelijk en als hij dat tijdelijk tolereert, dan is dat alleen om zijn zogenaamde "manipuleerders" terug te manipuleren. En dan is de ironie natuurlijk dat de enige EU-leiders die Trump respecteert, zoals Viktor Orban van Hongarije, binnen de kring als buitenbeentjes gelden: Lastig om dat soort mensen nu te ronselen ter compensatie van het gebrek aan respect dat hij voor alle anderen heeft. Misschien zullen ze zelfs, enigszins, wat helpen, Ursula, Olaf en Emmanuel. Maar dat kost geld, want ze zullen - terecht - hun eigen voorwaarden stellen en veel invloed krijgen.
© Jorge Adorno / ReutersChristine Lagarde, directeur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Wanhopig? Reken maar. Vernederend? Uiteraard. Maar wat nog erger is, het gaat niet werken. En wel hierom: Zelfs als Trump zich verwaardigt om dergelijke eerbetuigingen van zijn Europese onderdanen te accepteren, zal hij nooit het enige uit het oog verliezen dat hem echt interesseert (afgezien van zijn eigen geld, macht en roem): Amerikaans voordeel. Wat de Europeanen ook zullen bieden en hoe ze ook door het stof zullen kruipen, uiteindelijk zal elke deal maar voor één partij voordelig zijn: de VS. Dat is ironisch, want Rusland en mogelijk ook China kunnen een minimum aan respect verwachten dat wederzijds voordeel op zijn minst mogelijk maakt. Dat komt omdat zij weerstand boden tegen de Amerikaanse intimidatie. Voor de Europeanen is het nu echter een Catch-22. Op de een of andere manier zullen ze nog zwaarder dan voorheen moeten boeten voor hun historische falen na de Koude Oorlog: toen ze zich klaarblijkelijk hadden moeten losmaken van de VS, verloochenden ze zichzelf erger dan ooit tevoren. En zonder noodzaak. Om een vroegere meester op politiek gebied te parafraseren: Het is erger dan een misdaad, het is zelfmisbruik.
Zie: https://www.rt.com/news/609361-trump-eu-nightmare-punishment/
Reacties van Lezers
voor onze Nieuwsbrief