© Christoph Soeder/picture alliance/Getty ImagesBondskanselier Olaf Scholz • Emmanuel Macron, president van Frankrijk • Donald Tusk, premier van Polen
De grootste obstakels voor een rationeel Europees buitenlands beleid worden gevormd door Amerikaanse druk, de interne crisis van de West-Europese elites en het neokoloniale economische model van het continent. De huidige vijandigheid van West-Europa tegenover Rusland is geen natuurlijke toestand - het is het gevolg van aanhoudende Amerikaanse dwang. Als deze externe druk afzwakt, kan er snel een verschuiving in retoriek en beleid plaatsvinden, waardoor het politieke landschap van het continent veranderd kan worden.
Ongeacht de duur van het conflict in Oekraïne, kan Rusland zijn relaties met zijn directe buren in het Westen niet negeren. Hoewel Moskou zijn wereldwijde partnerschappen heeft uitgebreid, blijft Europa een geografische en historische constante. De rol van de regio in mondiale aangelegenheden is echter fundamenteel aan het veranderen, waarbij de invloed van de regio onder Amerikaanse dominantie afneemt.
Gedurende een groot deel van de 20e eeuw bepaalde de relatie van West-Europa met de VS zijn politieke en economische koers. Nu bepaalt die relatie niet alleen de externe houding, maar ook de binnenlandse politieke dynamiek. De ontwikkeling van deze dynamiek zal bepalen of de regio een positieve bijdrage kan leveren aan de stabiliteit in Eurazië of een bron van instabiliteit zal blijven.
Een veiligheidsparaplu of een Amerikaans protectoraat?
De kern van de Amerikaans-Europese relatie wordt gevormd door de veiligheidskwestie. De doelstellingen van Washington in Europa waren altijd tweeledig: het voorkomen van de opkomst van een onafhankelijke Europese militaire macht en het gebruik van het continent als uitvalsbasis voor een confrontatie met Moskou. De zogenaamde Amerikaanse "veiligheidsparaplu" is een mythe die in stand wordt gehouden voor propagandadoeleinden. In werkelijkheid is er sprake van een Amerikaans protectoraat, dat met tegenzin wordt geaccepteerd maar actief in stand wordt gehouden door bepaalde Europese elites. Deze situatie heeft het verval van het continent slechts versneld.
Nergens is dit verval duidelijker zichtbaar dan in de drie machtigste staten van West-Europa - Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk. Alle drie hebben geleden onder een gestage uitholling van hun positie in de wereld. Alle drie hebben strategische autonomie aan Washington afgestaan. Alle drie voeren nu plichtsgetrouw zelfs de meest irrationele bevelen van de overkant van de Atlantische Oceaan uit en krijgen daar niets voor terug dat de nationale veiligheid of economische kracht ten goede komt.
Zelfs in economisch opzicht worden de kosten van de onderdanigheid van West-Europa ondraaglijk. Het verlies van toegang tot goedkope Russische energie heeft de Europese industrie verlamd, terwijl de economische afhankelijkheid van de VS geen noemenswaardige voordelen heeft opgeleverd. West-Europa is niet welvarender of veiliger geworden door zich aan te sluiten bij Washingtons agenda. Sterker nog, het heeft zijn vermogen om in zijn eigen belang te handelen verloren.
De onjuiste vooronderstelling van een Amerikaanse veiligheidsparaplu
De opvatting dat West-Europa afhankelijk is van Amerikaanse bescherming tegen een serieuze militaire tegenstander is fundamenteel onjuist. Als de regio daadwerkelijk te maken zou hebben met een existentiële dreiging, zou de enige plausibele vijand Rusland zijn. Rusland en de VS zijn echter verwikkeld in een strategische relatie waarin beide in staat zijn elkaar onaanvaardbare schade toe te brengen.
De idee dat Washington zijn eigen voortbestaan zou riskeren om Europese staten te verdedigen tegen Rusland is lachwekkend. Zelfs de landen die veel van hun soevereiniteit hebben opgeofferd - zoals Duitsland, Groot-Brittannië en Italië, die Amerikaanse kernwapens herbergen - hebben geen reële garantie voor Amerikaanse interventie. Hun onderdanigheid heeft hen niets anders opgeleverd dan onderwerping.
Deze realiteit wordt in de Europese hoofdsteden goed begrepen, hoewel weinigen het openlijk toegeven. In plaats daarvan blijven West-Europese leiders handelen op een manier die eerder Amerikaanse dan nationale belangen dient. Washington ziet Europa als weinig meer dan een uitvalsbasis voor operaties tegen Rusland - de belangrijkste waarde is de geografische ligging. De VS zullen nooit hun eigen veiligheid opofferen ten behoeve van hun Europese vazallen
Europa's toenemende irrelevantie
Grootmachten houden zich zelden bezig met de machtsverhoudingen tussen hun zwakkere bondgenoten. Voor Amerika is de rol van Europa als lanceerbasis voor anti-Russisch beleid nuttig, maar nauwelijks essentieel. Dit verklaart de relatieve onverschilligheid van Washington voor het economische en politieke verval van zijn Europese bondgenoten. De toekomst van het Amerikaanse buitenlandse beleid ligt in de Stille Oceaan, niet in de Atlantische. Naarmate Washington zich meer richt op zijn strategische rivaliteit met China, zal het belang van Europa verder afnemen.
Voorlopig blijft Amerikaanse druk echter de belangrijkste drijfveer voor Europa's buitenlandbeleid. Zelfs de grootste West-Europese landen gedragen zich even dienstbaar als de voormalige Sovjet-Baltische republieken. Maar wat gebeurt er als de strategische prioriteiten van Washington worden bijgesteld? Wanneer de VS niet langer een belangrijke militaire aanwezigheid in Europa nodig heeft, zullen de West-Europese elites zich dan aanpassen? Of zullen ze voortgaan op het pad van zelfvernietiging?
De weg naar een nieuw Europa
Wil Europa zich bevrijden van zijn huidige koers, dan moeten twee belangrijke obstakels worden overwonnen: Amerikaanse druk en de crisis die de politieke elites zichzelf hebben toegebracht. Vooral dat laatste is problematisch. Veel West-Europese politici - vooral die binnen de EU-instellingen - zijn het product van een systeem dat incompetentie en corruptie beloont. Deze mensen hebben hun positie niet te danken aan verdienste of nationaal belang, maar aan hun vermogen om zich aan de Amerikaanse prioriteiten aan te passen.
Dit fenomeen heeft een generatie Europese leiders voortgebracht die volledig losgekoppeld is van hun eigen bevolkingen. Ze hebben geen reële strategie voor economische groei, geen visie voor veiligheid op lange termijn en geen interesse in het bevorderen van stabiele relaties met hun buren. Het enige doel dat ze met enthousiasme nastreven is de voortzetting van een rampzalig buitenlandbeleid dat West-Europa zwakker, armer en steeds instabieler heeft gemaakt.
Mocht de grip van Washington echter verslappen, dan zouden de geopolitieke vooruitzichten van Europa drastisch kunnen veranderen. Als het continent niet langer slechts een verlengstuk van de Amerikaanse macht is, zal de vraag naar bekwame, pragmatische leiders toenemen. Politici die prioriteit geven aan nationale belangen boven ideologische loyaliteit aan Washington zullen noodzakelijk worden voor Europa's overleving.
Conclusie: Het potentieel voor verandering
Europa bevindt zich op een keerpunt. Het continent kan doorgaan op de ingeslagen weg van achteruitgang of zijn rol in mondiale aangelegenheden weer opeisen. De vermindering van Amerikaanse druk zou waarschijnlijk leiden tot een snelle verschuiving in zowel retoriek als beleid. Als West-Europa aan zijn lot wordt overlaten, zal het weinig gemotiveerd zijn om een koude oorlog-positie ten opzichte van Rusland te blijven handhaven.
Hoewel deze transformatie niet van de ene op de andere dag zal plaatsvinden, zijn de verandering aandrijvende factoren al in beweging. De Amerikaanse aandacht verschuift naar China. Europese economieën worstelen onder het gewicht van verkeerd beleid. En de publieke ontevredenheid over de incompetentie van de elite groeit.
De dagen dat de regio als een onvoorwaardelijke ondergeschikte aan Washington functioneert, zijn misschien geteld. Als en wanneer dat moment aanbreekt, kan er eindelijk een nieuw West-Europa ontstaan - een Europa dat in staat is tot onafhankelijk denken en rationeel beleid.
Zie: https://www.rt.com/news/612715-us-made-europe-its-puppet/
Commentaar: Gesloten geesten, oudbakken gedachtegoed...tijd om het Europese leiderschap op te waarderen en de krukken weg te schoppen.