Tragedie: officier van justitie Mehmet Selim Kiraz die onderzoek deed naar politiegeweld tegen Berkin Elvan wordt onder schot gehouden tijdens zijn gijzeling. Blijkbaar hielden de gijzelnemers het hoofd koel en konden ook nog foto's nemen. Kiraz werd gedood na ingrijpen van de politie
Twee leden van de linkse organisatie DHKP/C gijzelden de aanklager Mehmet Selim Kiraz, terwijl vrijwel het gehele land urenlang zonder elektriciteit zat. Gekker kan je het bijna niet bedenken. De vrijspraak van militairen die jarenlang vastzaten voor de vermeende Balyoz-samenzwering tegen de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) en de Gülenbeweging kwam er die bewogen maandag door in de schaduw te staan.De dag waarop de nagedachtenis aan een overleden kind met bloed besmet raakte
Turkije kent normaal gesproken al geen gebrek aan nieuws, maar op 31 maart werd het erg bont. Twee leden van de linkse organisatie DHKP/C gijzelden de aanklager Mehmet Selim Kiraz, terwijl vrijwel het gehele land urenlang zonder elektriciteit zat. Gekker kan je het bijna niet bedenken.
Toen er weer prik uit het stopcontact kwam, drong het nieuws door over de beëindiging van de gijzeling. De activisten van de DHKP/C werden gedood door veiligheidsdiensten, maar wisten voor dat ze het leven lieten eerst nog vijf kogels in het lichaam van Kiraz te jagen. De aanklager raakte zwaar gewond en overleed kort daarop in een ziekenhuis.
Commentaar: Sott Redacteur Joe Quinn schreef hierover het volgende:
Toen er (vermeende) schoten gehoord werden in het gebouw waar de officier vastgehouden werd, bestormden politiemannen het gebouw en doodden ze de twee gijzelnemers. De officier van justitie werd ook gedood.Aangezien het niet duidelijk is wie het fatale schot geleverd heeft, is het dus ook mogelijk dat Kiraz door de politiemannen zelf om het leven is gebracht.
De schok was zo groot dat de vrijspraak van militairen die jarenlang vastzaten voor de vermeende Balyoz-samenzwering tegen de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) en de Gülenbeweging, erdoor in de schaduw kwam te staan.
Berkin Elvan
De gijzeling werd alom veroordeeld. Niet alleen door de AKP, maar ook door de oppositiepartijen. Terecht uiteraard. Ook in kringen die geweld accepteren binnen een politieke strijd (waar de schrijver van dit artikel zeker niet toe behoort) zal het als een ondoordachte actie zijn beschouwd. Al is het maar omdat de kans op succes bij een gijzeling nihil is. Doorgaans eindigt het met de arrestatie of de dood van de gijzelnemers, zonder dat aan de gestelde eisen is voldaan.
Aanleiding tot de gijzeling was de dood van de vijftienjarige Berkin Elvan. Tijdens het Geziparkprotest in Istanbul van 2013 schoot de politie een traangasgranaat tegen zijn hoofd, als gevolg waarvan hij in coma raakte en begin vorig jaar overleed. Zijn dood leidde tot veel protest en uiteindelijk tot de gijzeling van aanklager Kiraz door de DHKP/C.
Een de eisen van de gijzelnemers was dat de voor de dood van Berkin verantwoordelijke politieagenten een bekentenis zouden afleggen. Dat ze Kiraz daarvoor vasthielden was onbegrijpelijk, want de man trachtte eerder om de identiteit van de betreffende agenten te achterhalen en spande zich in om ook andere dienders te vervolgen die zich te buiten gingen aan excessief geweld tegen demonstranten.
Na de dood van Kiraz moet nog maar blijken, of zijn opvolger even doortastend zal optreden. Alles wat de DHKP/C op 31 maart bereikte, is dat de nagedachtenis aan Berkin Elvan met bloed besmet raakte. Zijn vader veroordeelde de gijzeling onvoorwaardelijk.
De volgende dag werden 22 leden van de DHKP/C gearresteerd. De organisatie sloeg terug met een al even zinloze aanval op het politiehoofdkwartier in Istanbul, waarbij twee agenten gewond raakten.
Berkin Elvan stierf aan de gevolgen van politiegeweld, nadat hij een traangasgranaat tegen zijn hoofd kreeg tijdens het Geziparkprotest in 2013 in Istanboel
Nadat de DHKP/C in 1996 de zakenman Özdemir Sabanci had doodgeschoten, kwam een connectie met de Turkse 'diepe staat' aan het licht in de persoon van gendarmegeneraal Veli Kücük.
Kücük gaf in de jaren negentig opdracht tot tal van liquidaties en is ook met heroïnehandel in verband gebracht.
Vanaf 2008 werd hij vervolgd voor de vermeende Ergenekon-samenzwering tegen de AKP en de Gülenbeweging. Dat menigeen daar onschuldig voor achter de tralies ging, is een schande. Dat criminelen als Kücük uiteindelijk ook op vrije voeten kwamen en geen verantwoording hoefden af te leggen voor hun 'echte' misdaden, is niet minder schandalig.
De diepe staat kan dan ondertussen een 'andere eigenaar' hebben, maar zullen verbanden zoals naar aanleiding van de moord op Sabanci ook nu weer gelegd worden? Feit blijft dat acties als van de DHKP/C verdraaid goed aansluiten bij de aloude 'strategie van de spanning', waarmee machthebbers een vrijbrief krijgen voor een repressief beleid.
Samenscholingsverbod
De DHKP/C bood de regering een argument om protest tegen haar beleid met terrorisme te associëren. Premier Davutoglu greep de dood van Kiraz aan om samenscholingen te verbieden waarvoor geen toestemming is verleend. Het verband ontbrak: de aanklager kwam niet om als gevolg van een demonstratie.
Minstens zo opportunistisch was dat de regering de gijzelingsactie als rechtvaardiging gebruikte voor de onlangs ingevoerde veiligheidswet, al zijn de meest in het oog springende onderdelen daarvan gericht op excessen bij demonstraties en niet op terroristische acties als gijzelingen.
Verder rechtvaardigde president Erdogan nog eens de dood van Berkin Elvan. Dat deed hij door te stellen dat de jongen een katapult in zijn zak had en daarom wel bij de DHKP/C aangesloten moet zijn geweest. Eerder associeerde Erdogan de ouders van Berkin al met terrorisme.
Commentaar: Dit was al besloten vóór de 'gijzeling' en moord op Mehmet Selim Kiraz: Turkse politie mag voortaan schieten op demonstranten
Als de beëindiging van een gijzeling tot de dood van het slachtoffer leidt, kan onmogelijk van een succes worden gesproken. Toch hadden regeringskringen het over een 'succesvolle operatie'. Waarom?
Commentaar: De vraag die we moeten stellen is: Cui bono? Wie heeft hier baat bij?
Mediaban
Kort na het begin van de gijzeling kondigde de overheid een mediaban af, zoals dat bijvoorbeeld ook gebeurde nadat IS vorig jaar het personeel van het Turkse consulaat in Mosul in gijzeling nam. Voor de mediaban van kracht werd toonden websites van verschillende kranten en tv-kanalen een foto waarop een van de gijzelnemers aanklager Kiraz onder schot hield.
Premier Davutoglu was daar zeer verontwaardigd over. Hij strafte de betreffende media door hen te verbieden aanwezig te zijn op een persconferentie en de ceremonie bij Kiraz' begrafenis. Davutoglu werd daarop verweten dat zijn beslissing in strijd was met het 'principe van gelijkheid tussen journalisten en het recht om informatie te vergaren'.
Op 2 april begon justitie een onderzoek naar de media die de foto plaatsten. Zij worden beschuldigd van 'propaganda voor een terroristische organisatie.'
Black-out
Al tijdens de gijzeling rees de vraag, of er een verband bestond met de massale stroomuitval in dezelfde uren. Door de samenloop van omstandigheden kon die veronderstelling niet uitblijven.
De gedachten gingen terug naar de dag van de lokale verkiezingen vorig jaar, toen in verschillende delen van Istanbul de stroom uitviel. Katten kregen de schuld, omdat ze in een transformatorhuisje zouden zijn gekropen, maar menig Turk bleef het verdacht vinden.
Uit beelden van beveiligingscamera's in het gerechtsgebouw blijkt echter niet dat de gijzelnemers voordeel haalden uit de stroomstoring. Een van hen (een rechtenstudent) kwam met een toga over de arm en een valse pas binnen via de ongecontroleerde ingang voor advocaten. Zo wist hij een wapen binnen te smokkelen. De ander was onbewapend en nam de publieksingang.
Samenzweringstheorieën
Als er toch een verband bestond tussen de gijzeling en de stroomuitval, dan zou dat kunnen wijzen op de intentie om een psychologische schok onder de massa teweeg te brengen. Maar dat is uiteraard een samenzweringstheorie. Los van de gijzeling waren er daar meer van:
Commentaar: We denken niet dat hier sprake is van een 'samenzweringstheorie'. Alles duidt erop dat de verborgen machten de 'paranoia schakelaar' naar hartenlust gebruiken.
Om terug te komen op onze vraag hoe 'beangstigende' gebeurtenissen onze psyche beïnvloeden, is het van belang om de term 'Paranoia Switch' te begrijpen. Deze term werd door Martha Stout, Ph.D, geïntroduceerd in haar boek The Paranoia Switch. Stout is een klinische psycholoog en werkzaam in Boston, V.S. Zij gebruikte haar jaren van ervaring als trauma-psycholoog om klinisch de ziekte van onze 'terreur cultuur', en diegenen die traumata manipuleren voor hun eigenbelang, te diagnosticeren.
- Redhack deed een cyberaanslag. November vorig jaar brak deze hackersgroep in bij de website van het Turkse elektriciteitsnetwerk (TEIAS) om de dood van Berkin Elvan in herinnering te roepen.
- De elektriciteitsuitval werd gecreëerd om iets te verhullen. Bijvoorbeeld een duistere financiële transactie. Overigens vielen ook de beveiligingscamera's in Turkije uit door de black-out.
- De regering heeft het uitvallen van de elektriciteit geënsceneerd om op het belang van kernenergie te wijzen. President Erdogan maakte daar inderdaad een punt van na de storing. Sinds vorige week zijn spotjes voor kernenenergie op de Turkse tv te zien.
- De oorzaak bevindt zich in de privatisering van elektriciteitsbedrijven. Er ontstond een chaotische situatie binnen de twintig netwerken in Turkije nadat de prijs van elektriciteit begin dit jaar sterk daalde. Daardoor wordt het voor elektriciteitsbedrijven verleidelijk om de productie tijdelijk stil te leggen als er geen winst gemaakt wordt.
Het ging fout ging toen de productie stopte van een centrale aan de Egeïsche kust. Dit bracht een domino-effect op gang, waardoor een centrale in de zuidelijke provincie Hatay en een waterkrachtkrachtcentrale in Zuidoost Turkije er de brui aan gaven.
Toen het Europese netwerk voor transmissie van elektriciteit (ENTSO-E) zich vervolgens uit zelfbescherming loskoppelde van Turkije, ondervond de rest van het land een black-out. Alleen de provincie Van bleef de ellende bespaard, omdat men daar op het elektriciteitsnetwerk van Iran is aangesloten.
Deze lezing verklaart het incident tot op zekere hoogte. Waarom de centrale aan de Egeïsche kust met productie stopte en hoe het kon gebeuren dat het probleem daar tot een storing bij een centrale aan de andere kant van het land leidde, moet echter nog blijken.
Energieminister Taner Yildiz vond dat zoiets nu eenmaal kan gebeuren. Hij verbond er ook geen consequenties aan voor zijn positie. Viel te verwachten. Na de Soma-mijnramp vorig jaar deed hij dat evenmin.
Reacties van Lezers
voor onze Nieuwsbrief