Afbeelding
© Greet BrauwersProtest tegen Monsanto, Cordoba, Argentinië.
De roep om glyfosaat, het basisproduct in Roundup van Monsanto en het meest gebruikte herbicide ter wereld, totaal te verbieden neemt toe in Latijns-Amerika. Dat is het gevolg van een recent rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat stelt dat glyfosaat kankerverwekkend is.
In een rapport van 20 maart 2015 verklaarden kankeronderzoekers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) na jaren van onderzoek dat glyfosaat kanker veroorzaakt. Latijns-Amerikaanse onderzoekers en organisaties zeggen dat overheden nu geen excuus meer hebben om niet op te treden.

"We pleiten voor een verbod op glyfosaat", zegt Javier Souza, verantwoordelijke van het Argentijnse Onderzoekscentrum voor Toegepaste Technologie en coördinator van Rap-Al, een organisatie die voor alternatieve herbiciden pleit. Op korte termijn wil hij al beperkingen op de verkoop van glyfosaat.

Dertig jaar ontkenning door Monsanto

Het rapport is "zeer belangrijk omdat het aantoont dat onafhankelijke wetenschap die het algemeen belang en niet de belangen van bedrijven dient, mogelijk is, ondanks de druk van Monsanto", zegt Carlos Vicente van Grain, een internationale organisatie voor duurzame landbouw.

Het Amerikaanse pesticidebedrijf Monsanto verkoopt glyfosaat vooral onder het merk Roundup. Glyfosaat kwam midden jaren 1970 op de markt en kende ook in Zuid-Amerika een enorm groot succes, onder impuls van Monsanto, zegt Vicente. "De aanhoudende groei van dit bedrijf is voornamelijk het gevolg van de expansie van genetisch gemanipuleerde gewassen, die genetisch geprogrammeerd werden om glyfosaat te verdragen, zoals de Roundup Ready-soja in Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay en andere landen."

Genetisch gemanipuleerde soja

GGO-soja beslaat 50 miljoen hectare in de regio. Daarvoor is jaarlijks 600 miljoen liter glyfosaat nodig, zegt Vicente. In Argentinië, Bolivia, Brazilië, Paraguay en Uruguay samen vind je 83 miljoen hectare transgene gewassen, zegt Souza. Ook de traditionele landbouw gebruikt glyfosaat.

Daar wordt het echter gebruikt na het ontkiemen van de zaden en voor het zaaien, terwijl het bij GGO-gewassen tijdens het planten zelf gebruikt wordt. Bij deze niet-selectieve methode worden tal van andere planten gedood, zegt Rap-Al.

"We kunnen het gebruik van deze giftige stoffen niet langer toestaan omdat ze de biodiversiteit vernietigen - met alle klimaatveranderingen van dien - de bodem onvruchtbaar maken en water en lucht verontreinigen. Bovendien brengen ze meer ziektes en kanker met zich mee", zegt Joao Pedro Stédile, leider van de Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra, de Braziliaanse beweging van landloze boeren.

Misvormingen in embryo's

De Argentijn Rafael Lajmanovich, expert ecotoxicologie van de Universidad Nacional del Litoral, heeft veel onderzoek naar glyfosaat verricht. Bij proeven op embryo's van amfibieën bleek glyfosaat misvormingen te veroorzaken, zegt hij. Het product beïnvloedt ook belangrijke enzymsystemen.

Epidemiologische studies signaleren ook gevolgen voor mensen in zones waar glyfosaat wordt gesproeid. "Wetenschappers en artsen op het platteland linken het gebruik van glyfosaat vooral aan aandoeningen van de luchtwegen, allergieën, spontane abortussen, een verhoogd aantal baby's met misvormingen en een verhoogd aantal tumorziektes", zegt Lajmanovich.

Verscheidene onderzoeken in Latijns-Amerika wijzen in dezelfde richting als het WHO-rapport, zegt Carlos Vicente. In Argentinië laten studies in de provincies Rosario en Córdoba "een duidelijke toename van het aantal kankergevallen zien. In sommige gevallen liggen ze drie tot vijf keer hoger dan het nationale gemiddelde". In Colombia signaleerde een rapport van Rap-Al dat de massale inzet van Roundup tegen coca- en papaverplanten tot vergiftigingsverschijnselen leidde bij meer dan vierduizend mensen en dieren.

Bron: Monsanto's Roundup Herbicide: The WHO Glyphosate Report Ends A Thirty Year Cancer Cover Up