Afbeelding
De prinsessen Beatrix en Irene op bezoek bij de NAVO
Was u erbij afgelopen vrijdag? Zowel in Amsterdam als in Den Haag was een 1 mei viering georganiseerd. Den Haag was dichterbij, dus ik was daar naar toe gegaan. Een van de sprekers was Kees van der Pijl, politiek econoom en emeritus professor in de Internationale Betrekkingen.
Binnen 'links' Nederland is hij zo'n beetje de enige prominent die zich consequent kritisch heeft opgesteld ten aanzien van de recente gebeurtenissen in Oekraïne.

Ook is Van der Pijl bijzonder kritisch over de EU en de NAVO. Dat kun je allemaal lezen op zijn blog Oorlog is geen Oplossing. Op het 1 mei festival hield hij een alarmerend betoog over oorlogsdreiging en het einde van het compromiskapitalisme.

Oproep tot verhoging defensiebudget

"De afgelopen dagen is een manifest uitgebracht dat oproept tot verhoging van de Nederlandse defensieuitgaven. Het is ondertekend door generaals buiten dienst, een aantal politici, maar ook door Mient Jan Faber, de grote vredesduif uit de jaren '70 die kennelijk is heropgevoed en nu niet meer roept dat de kernwapens Nederland uit moeten, maar juist dat Nederland zich sterker moet bewapenen.

Volgens dit programma moet Nederland opnieuw het oorlogspad op. Er staat dat we meer defensie nodig hebben om de internationale rechtsorde te beschermen. O ja? Is dat het doel van de Nederlandse defensie? Toen bommenwerpers richting Belgrado vlogen tijdens de oorlog in Joegoslavië, terwijl de VN geen mandaat had afgegeven, steunde Nederland die actie. Ondanks de rechteloosheid. Toen Amerika en Engeland in 2003 Irak binnenvielen, gaf ons land ook haar steun (hoewel Duitsland, België, Frankrijk, Rusland en China tegen waren) en ook toen ging het niet om het handhaven van de rechtsorde.

Amerika neemt meer dan 50% van de werelddefensie uitgaven voor z'n rekening. De Nederlandse defensie speelt daar geen enkele rol. Onze lafheid kan het ook zonder die wapenbijdrage af.

Oorlogsdreiging

We leven in een situatie die nog nooit zo gevaarlijk is geweest als nu. Na de Tweede Wereldoorlog hebben we een Koude Oorlog gehad waarin extreem anti-linkse en anti-communistische praat werd uitgeslagen. Maar als je er goed over nadenkt was het toen zo dat er toch een vergelijk was. Men liet het Oosten doen wat het Oosten wilde en het Westen deed wat het Westen wilde.

Het kapitalisme werd toen ingeperkt door een sterke arbeidersbeweging, door het Sovjet-blok en door een dekolonisatieproces waarbij het niet helemaal zeker was welke kant de Derde Wereld toe zou vallen. In die situatie had je een soort internationaal compromis. Dat heeft geduurd tot de jaren '70. Toen heeft het kapitalisme gezegd: deze situatie kunnen we niet meer verdragen, we gaan de schroeven aandraaien. In de loop van de tachtiger jaren, onder Reagan en Thatcher heeft dat een hoogtepunt bereikt.

Toen kreeg je een nieuwe Koude Oorlog. Maar dat was niet een Koude Oorlog die kon eindigen in een soort vergelijk zoals voorheen. Nee, dit was een Koude Oorlog die erop gericht was om het socialisme overal in al z'n vormen definitief uit te bannen. Dit is geëindigd in 1991 met de ineenstorting van het Sovjet-blok. Niet dat dat nou de ideale wereld was, verre van dat, maar het was een blok dat rugdekking gaf aan progressieve krachten in de wereld. Toen is ook de arbeidersbeweging verslagen.

Vandaag de dag leven we in een wereld die door het speculatieve kapitaal wordt geregeerd. Dit is niet zomaar het kapitalisme. Het kapitalisme is in staat om zichzelf voortdurend opnieuw uit te vinden en dat heeft het ook een aantal keer gedaan. Maar nu leven we in een kapitalisme dat niet meer die reserve mogelijkheid heeft. Er is namelijk geen kapitalistisch alternatief meer zoals dat er bijvoorbeeld in 1945 nog wel was. Toen was het fascisme verslagen. Dat was het oude oorlogskapitalisme. Dat is toen vervangen door de welvaartsstaat.

Kapitalisme is failliet

De krachtsverhoudingen waren toen veel gunstiger. Het kapitalisme had een depressie en twee wereldoorlogen veroorzaakt. De reputatie van dat systeem was op een dieptepunt en de tegenkrachten waren sterk. Vandaag de dag zijn die krachten juist zwak en is het kapitalisme sterk. Behalve dat in 2008 het kapitalisme rokend tot stilstand kwam. Dat is iets wat we veel te weinig tot ons laten doordringen. Op dit moment is het zo dat drie topsectoren van het systeem volledig aan de grond zitten. Daar merk je misschien niet zoveel van, maar het is wel zo.

De banken zijn failliet en ze hebben hun faillissement doorgegeven aan de staat. De staat rekent vervolgens af met de bevolking, middels enorme bezuinigingen etc. Daarnaast hebben we de olie maatschappijen. Die zijn bezig om hun reserves te versterken met de onconventionele winning van olie door fracking/schaliegas, waardoor de planeet naar de ondergang wordt geholpen. De derde sector die aan de grond zit, is de bewapeningsindustrie. Die zoekt meer inkomsten en dat is nou juist het gevaar.

[Het kapitalisme verklaart de oorlog aan de bevolking, aan de planeet en aan Rusland om nieuwe inkomsten te genereren zodat het zijn hegemonie kan blijven voortzetten.]

Geen alternatief

Er is geen alternatief meer voor het kapitalisme. Het socialisme is op dit moment geen reële maatschappelijke kracht. Veel zal er dus afhangen van ons, al zijn we met weinig. We moeten alles op alles zetten om na te denken over de mogelijkheden die er zijn om wijzigingen in ons economisch systeem af te dwingen.

De oproep tot verhoging van het defensiebudget is een stap richting een oorlogsverklaring. De avonturen die op dit moment gaande zijn aan de grens met Rusland beloven weinig goeds. De NAVO schuift steeds verder op en dwingt Poetin achterwaarts. Het is oorlog in het Midden Oosten en in Noord-Afrika. In Libië hebben we de deur ingetrapt en zijn we weggelopen. Vluchtelingen die onze kant opkomen, sterven in de Middellandse Zee. Dit is de westerse politiek.
Afbeelding
Handen ineen slaan

Omdat het nu crisis is, is het niet zo dat we kunnen zeggen: we wachten nog een poosje om een plan uit te werken. We moeten snel en daadkrachtig optreden tegen de pogingen om de drie topsectoren die de kapitalistische lakens uitdelen, sterker te maken.

We zijn met weinig. Maar er zijn heel veel mensen die, als ze maar zouden weten dat wij deze politiek bedrijven, ertegen zouden willen optreden. Daarom hoop ik dat we onze handen ineen slaan.

Laat je niet inpakken door het nieuws. Er is nog nooit zo'n gesloten media geweest waarin het onmogelijk is om door te dringen. Laat je stem horen. Als iedereen 2 of 3 mensen in z'n omgeving weet te overtuigen dan zijn we hier volgend jaar hopelijk met een paar mensen meer. Op de mensen die hier aanwezig zijn en die op de hoogte zijn, rust een grote verantwoordelijkheid."

Transcript van de toespraak van Kees van der Pijl door Mia Molenaar