Verkeerscontrole
© Marc Bolsius
De Hoge Raad staat de politie toe vermoede criminelen aan te houden onder het mom van een verkeerscontrole.

Dat is geen misbruik van bevoegdheden, stelt het hoogste rechtsorgaan in een al jaren slepend debat. Het arrest waarin het Amsterdamse hof zich fel tegen de methode had gekeerd, is vernietigd.

De Hoge Raad stelt weliswaar dat de politie niet mag discrimineren op 'etnische of religieuze kenmerken', maar is het niet met het Amsterdamse hof eens dat daarvan evident sprake was in de strafzaak waarover nu is geoordeeld.

Zo lang de agenten na het stoppen van de auto de bestuurder maar vragen om kentekenbewijs en rijbewijs, hebben ze voldaan aan de plicht uit de Wegenverkeerswet en mogen ze proberen de informatie te vergaren over de inzittenden waarom het was begonnen.

Van 'détournement de pouvoir', zoals misbruik van bevoegdheden in chique bewoordingen heet, is dan geen sprake.

Opluchting

Het arrest van de Hoge Raad is een opluchting voor de politie, maar stuit de advocaten tegen de borst die al jaren tegen de 'dynamische controles' strijden.

De door de Amsterdamse politie ontwikkelde methode is op zich eenvoudig. De recherche werkt samen met herkenbare agenten in een dito politieauto.

De recherche in burgerkleding pikt bijvoorbeeld bij een bekende verzamelplek van criminelen heimelijk een auto op waarin ze (zware) criminelen vermoedt, volgt die auto tot die een eindje op weg is en laat collega's in uniform de auto langs de kant zetten. De inzittenden beseffen niet dat ze al bij hun verzamelplek in de gaten waren gehouden.

Praatje

De herkenbare agenten vragen de bestuurder om zijn papieren, maar proberen vooral vast te stellen wie allemaal in de auto zitten en hopen door een praatje ook toestemming te krijgen de auto te doorzoeken.

De Hoge Raad had de methode al eerder geaccordeerd, maar oordeelt nu over een gevoelige zaak waarin het Amsterdamse hof verdachten had vrijgesproken vanwege de gebruikte methode.

Twee mannen waren op 3 juni 2013 in een luxe BMW X6 aan de kant gezet. Ze waren 'een opvallende combinatie', hadden de agenten bedacht. De bestuurder was een Hindoestaan, zijn bijrijder een Oost-Europees type.

Na het controleren van de papieren waren de agenten begonnen over al het vuurwapengeweld in de stad. De bestuurder liet ze uiteindelijk in de kofferbak kijken. Daarin lag een flinke lading wiet in een boodschappentas.

De mannen kregen van de rechtbank een werkstraf, maar het hof sprak ze vrij omdat de wiet na de nepverkeerscontrole was ontdekt.

Nu moet het Haagse gerechtshof van de Hoge Raad opnieuw over de zaak beslissen met inachtneming van het oordeel dat de controle door de beugel kon.

Advocaat Christian Flokstra van één van de veroordeelde verdachten, die het fenomeen dynamische controle samen met kantoorgenoot Juriaan de Vries jarenlang bevocht, is diep teleurgesteld door het oordeel van de Hoge Raad.

Vogelvrij

"Deze uitspraak laat weer zien hoe de Hoge Raad in dit soort zaken stelselmatig de staat beschermt en niet de burger," zegt Flokstra.

"Als je deze methode toestaat, werk je discriminatie in de hand. Als doekje voor het bloeden oordeelt de raad nog dat de politie niet mag discrimineren op etnische of religieuze kenmerken, maar welke agent geeft dat toe in zijn proces verbaal?! Als de politie maar om de papieren vraagt, mag ze iedereen staande houden om welk onderbuikgevoel dan ook. De burger is vogelvrij."