Plan B koerden
© Google
Voorafgaand aan de ontmoeting van Poetin en Trump op de top van de G20 in Hamburg, riep de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson nog eens in herinnering dat de Amerikanen in Syrië zijn om tegen ISIS te vechten. Tegelijk riep hij daarbij de wettige Syrische regering op om terrein waaruit de Amerikanen ISIS verdrijven niet in te nemen. Waarmee eens te meer duidelijk is dat de aanwezigheid van de Amerikanen in Syrië niet alleen tegen ISIS maar uiteindelijk tegen Assad gericht is.

Amerikaanse militairen zijn reeds lang actief op Syrisch grondgebied zonder de toestemming Damascus. En op zijn laatst sinds de Amerikanen een Syrische luchtmachtbasis aanvielen en een Syrisch gevechtsvliegtuig neerhaalden, mag Syrië zich de facto in oorlog met de Verenigde Staten beschouwen.

De eis van Tillerson dat gebied waaruit ISIS en andere islamistische groepen verdreven worden niet ingenomen mag worden door het Syrische regeringsleger, maakt duidelijk dat de Amerikanen nog altijd uit zijn op het omverwerpen van de Syrische regering en dat men een Plan B achter de hand houdt.

Door de betrokkenheid van de Russen in het conflict, is Assads positie namelijk beduidend sterker geworden. De Amerikanen houden er nu schijnbaar dan ook rekening mee dat het mogelijk niet lukt om regime change te bewerkstelligen. In dat geval mikken de VS op vergaande federalisering van Syrië.

Het noordoosten van Syrië wordt in dat scenario een vergelijkbare autonome regio als de Koerdische Autonome Regio in Irak. De Koerden in Irak hebben gebruik weten te maken van de aanwezigheid van ISIS om hun onafhankelijkheid ten opzichte van Bagdad te vergroten. Er is nu zelfs sprake van een afscheidingsreferendum en de Koerden hebben daarbij ook hun oog laten vallen op het olierijke Mosoel, dat niet tot de autonome regio behoort. Of het daadwerkelijk tot afscheiding komt, valt te bezien.


Commentaar: De Koerden door een 'afscheidingsreferendum' te houden en Amerikaanse basissen toe te laten op 'hun grondgebied' kan ook duiden op een Koerdische agenda om hun onderhandelingspositie voor na de oorlog te versterken. Allicht een tactische zet om hoog in te zetten met betrekking op mogelijke federale vrijheden binnen de landsgrenzen van Syrië en Irak. Het 'dreigen' met onafhankelijk Koerdistan kan blufpoker wezen.


Turkije, dat zelf een grote Koerdische minderheid kent, is daar in ieder geval geen voorstander van, zoals de Turken ook niet staan te springen bij de gedachte van een autonome Koerdische regio in Syrië. Op het moment dat de Koerden in Irak er in zouden slagen de sprong van autonomie naar onafhankelijkheid te maken, is er in Syrië natuurlijk ook geen houden meer aan en steekt de gedachte aan een verenigd Koerdistan weer de kop op, waar ook Turkije (en Iran) de gevolgen van zullen vernemen.

Ondanks alles is Turkije nog altijd lid van de NAVO en het is onwaarschijnlijk dat de Amerikanen zullen riskeren het militair sterke en strategische Turkije verder van zich te vervreemden. Dat impliceert dat de Amerikanen het niet tot een onafhankelijke Koerdische staat in het noorden van Irak, laat staan in het noordoosten van Syrië kunnen laten komen.

De Amerikanen spelen dan ook hoog spel door wel op een autonome regio aan te sturen. Doel daarvan is om naast de Russische militaire aanwezigheid in het westen van Syrië een Amerikaanse militaire aanwezigheid in het oosten van Syrië te kunnen handhaven. Die voortdurende Amerikaanse militaire aanwezigheid dient een groter geopolitiek doel.

Zonder ISIS en de instabiliteit van de Koerdische regio's zouden Syrië, Irak en Iran immers een aaneengesloten gebied vormen. De regeringen in Damascus, Bagdad en Teheran kunnen het bovendien goed met elkaar vinden. Dit biedt potentieel voor economische samenwerking, ook met landen als Turkije, Armenië, Azerbeidzjan en Rusland. De Amerikanen gebruiken de Koerden met andere woorden om de Iraanse, Russische en Turkse invloed in het Midden-Oosten te beperken.