Slachtoffer verkrachting Afghaanse vluchteling
© Matty van WijnbergenHet slachtoffer
Ze oogt verlegen, het lange zwarte haar valt steeds voor haar ogen als ze zachtjes vertelt wat haar is overkomen op die rotdag in mei 2016. Niet in detail, dat is te moeilijk. Eigenlijk wil ze het het liefst vergeten.

Defia, destijds 18 jaar oud, liep stage in het kader van haar praktijkopleiding. Er was weinig te doen en ze mocht eerder weg. "Ik dacht, ik ga effe shoppen." Op de Nieuwendijk in Amsterdam viel haar oog op een tas in de etalage van een winkel. Defia wilde de prijs weten, en ging naar binnen.

Toeristen

"Het was heel druk, er waren veel toeristen binnen. Een van de mannen die er werkte vroeg of ik even wilde wachten. Toen alle klanten weg waren begon hij heel persoonlijke vragen te stellen. Waar ik woonde? Hoe oud ik was? Waar ik vandaan kwam? Ik voelde me er heel oncomfortabel bij. Ik wilde alleen weten hoe duur die tas was."

Wilde Defia even meelopen naar het magazijn, vroeg de man, Zaman S. Daar kon ze nog meer tassen bekijken. "Hij heeft me erin geluisd", zegt de jonge vrouw nu. "Het was een mini-magazijn, eigenlijk paste er nauwelijks meer dan één persoon in. Ik kon geen kant op, en hij pakte me heel stevig beet."

Ze schudt het hoofd op de vraag wat er toen gebeurde. Te confronterend, ook na twee jaar. Ze wil er het liefst helemaal niet meer aan denken. In het vonnis dat de rechtbank in Amsterdam op 18 juli van dit jaar velde staat het allemaal in detail beschreven. Hoe Defia bevroor toen Zaman S. haar betastte, hoe zijn hand in haar onderbroek gleed, hoe hij haar dwong hem oraal te bevredigen en hoe hij haar verkrachtte.

Tegengas

Het gebeurde allemaal vrijwillig, beweerde hij tegenover de rechtbank. "Hij is een jongen die opeens een gelegenheid zag om een slippertje te maken", zei de raadsman van de 36-jarige Afghaan vergoelijkend. "Mogelijk waren er communicatieproblemen, maar tegengas heeft ze niet gegeven."

Volgens advocaat Hajé Weisfelt was Defia degene die avances maakte, en werd zijn cliënt daar "warm" van. Sterker nog: "Wat er is gebeurd past ook wel in de losse sfeer van de Nieuwendijk", vond de Haagse raadsman. Om er ook nog aan toe te voegen dat de collega van de verdachte al meermalen 'iets' met een winkelende toeriste had gedaan. "Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is om met vrouwelijke klanten van bil te gaan in de winkel", zegt Defia's vader Sjonnie verontwaardigd. "Dat is toch niet normaal?"


Commentaar: Was hier ook sprake van verkrachting?


Ze was overdonderd, zegt Defia. En bang. De man was veel groter en sterker dan zij, en bijna twee keer zo oud. Na het misbruik verliet ze de winkel overstuur, met de tas die Zaman S. haar kennelijk als bedankje voor bewezen diensten meegaf. "Ik wilde alleen de prijs van die tas weten. Als hij die had genoemd, was ik meteen weggegaan." Ze appte haar vriendje in paniek: 'He fucking raped me.' En ze belde haar vader.

Een paar dagen later pakte de politie Zaman S. op. Aanvankelijk beriep hij zich op zijn zwijgrecht. Daarna beweerde hij dat de seks vrijwillig was geweest, en daar bleef hij bij. Van spijt geen spoor.

De rechtszaak liet ruim twee jaar op zich wachten. Het werd een uren durende kwelling voor Defia en haar vader. "Ik kreeg hoofdpijn", zegt ze zachtjes. "Ik was nerveus om hem weer te zien. Ik walg van hem."

De rechtbank geloofde Zaman S. niet, en noemt het niet aannemelijk dat een 18-jarig meisje uit vrije wil seks had met een wildvreemde man die veel ouder is dan zij. "Hij heeft haar uit het niets belaagd."

Vonnis

Het vonnis werd echter een nieuwe slag voor Defia. Want ook al stond vast dat de Afghaan haar had verkracht, de rechtbank ging niet mee in de eis van de officier van justitie om Zaman S. 24 maanden gevangenisstraf op te leggen, omdat hij in dat geval zijn verblijfsvergunning kwijtraakt.

Zaman S. kreeg twintig maanden cel. Ondanks dat de Landelijke Oriëntatiepunten Voor Straftoemeting (LOVS) aan rechtbanken 24 maanden adviseren. En ondanks dat diezelfde rechtbank Amsterdam in een andere verkrachtingszaak exact een jaar eerder concludeerde dat de richtlijn van 24 maanden achterhaald is: die zou hoger moeten zijn. Letterlijk staat in dat vonnis: "De rechtbank ziet een gevangenisstraf van twee jaar dan ook eerder als de ondergrens voor een vaginale of orale verkrachting."

De Raad voor de Rechtspraak zegt dat de LOVS-richtlijnen niet bindend, en "algemeen van aard zijn, en niet ingaan op zoiets specifieks als vreemdelingrechtelijke consequenties." Rechters mogen volgens de raad rekening houden met alle gevolgen voor een verdachte en slachtoffer bij het opleggen van een straf. "Dus ook met een eventueel extra gevolg, zoals vreemdelingrechtelijke consequenties."

Vader Sjonnie is witheet over de in zijn ogen veel te milde straf voor Zaman S. "Waar is ons rechtssysteem gebleven? Ik word hier zo boos over. Verblijfsvergunning afpakken en het land uitgooien, zou ik zeggen. Misschien is dit in zijn land normaal, maar hier niet. De rechtbank hield rekening met het feit dat hij zijn leven in Nederland aan het opbouwen is en dat zijn uit Afghanistan overgekomen vrouw zwanger is. Maar mijn dochter is voor het leven getekend. Wie weet hoeveel vaker dit is gebeurd? De rechtbank zegt dat hij niet eerder is veroordeeld. Maar als ik hoor dat er vaker seks werd bedreven in die winkel, dan denk ik dat hij gewoon niet eerder is gepakt. Hij komt er zó makkelijk vanaf. Als dit ons rechtssysteem is, dan zou je haast eigen rechter gaan spelen."

Advocaat Richard Korver, die Defia bijstond tijdens de rechtszaak, zegt dat het al of niet verliezen van een verblijfsvergunning bij zo'n ernstig misdrijf als verkrachting geen overweging zou behoren te zijn. "Deze man staat in ons land straks, onbehandeld en korter gestraft dan wanneer hij geen verblijfsvergunning had, weer op straat. De gevoelens van onveiligheid die Defia door het misdrijf kreeg, zijn door deze uitspraak eerder versterkt dan verminderd."

Defia is veranderd sinds de verkrachting, zegt haar vader. "Ze is terughoudender en wantrouwiger geworden. Gesloten. Ze heeft zich jarenlang heel vies gevoeld." Defia durfde nauwelijks nog alleen over straat, en alleen een winkel binnengaan is nog steeds een brug te ver. Tot overmaat van ramp moet de jonge vrouw de hele rechtsgang nog een keer door, omdat Zaman S. in hoger beroep is gegaan.

Defia: "Ik hoop dat hij hoger gestraft wordt. Ik ben bang dat ik hem op straat tegenkom. Ik wilde alleen een tas, geen seks."

Omwille van de privacy zijn de namen Defia en Sjonnie gefingeerd.