De gevolgen van psychologische mishandeling bij kinderen moeten niet onderdoen voor de gevolgen van seksueel of fysiek misbruik.

Ernstige beledigingen, pestgedrag, dwang, vernederingen, bedreigingen, verstoting of isolatie door de ouders: het kan een kinderleven tot een hel maken. Dit soort psychische mishandeling kan leiden tot ernstige mentale problemen, soms zelfs zwaarder dan bij fysiek geweld of seksueel misbruik. Dat blijkt uit een studie van de American Psychological Association, die oproept tot meer aandacht voor psychische mishandeling in de opleiding van therapeuten, in preventieprogramma's en behandelingen.

Een internationaal team van wetenschappers, waaronder onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft vijf nieuwe genetische varianten ontdekt die van invloed zijn op de anatomie van het brein.

Zij publiceren hierover in de nieuwste uitgave van het tijdschrift Nature. Het onderzoek werd uitgevoerd in een samenwerkingsverband van bijna 300 wetenschappers verbonden aan 193 instituten wereldwijd. De VU werd in deze groep onderzoekers vertegenwoordigd door hoogleraren Dorret Boomsma en Eco de Geus, en MRI-onderzoekers Anouk den Braber en Dennis van 't Ent, verbonden aan het Nederlands tweelingen Register (NTR) in Amsterdam.

Vijf genetische varianten van invloed op dieper gelegen gebieden in het brein

Resultaten van het onderzoek naar genetische informatie en MRI hersenscans van meer dan 30.000 personen hebben geleid tot de ontdekking van deze nieuwe genen. VU-onderzoeker en MRI-expert Van 't Ent licht toe: "In deze studie hebben we vijf genetische varianten ontdekt die van invloed zijn op het volume van dieper gelegen gebieden in het brein, de zogenaamde subcorticale structuren. Die hersenstructuren zijn onder andere betrokken bij leren en geheugen, bewegingscontrole en motivatie."

Er zijn voor- en tegenstanders van snoozen. Sommige mensen staan onmiddellijk op als de wekker afgaat, terwijl anderen de snooze-knop blijven induwen en elke vijf minuten worden opgeschrikt door de alarmtoon. Snoozen voelt nochtans heerlijk aan, want tijdens het indommelen maakt het lichaam het gelukshormoon serotonine aan. Maar toch is snoozen is niet steeds goed voor de gezondheid, schrijft De Volkskrant.

Mentaal functioneren

Tijdens de extra 'snooze'-tijd is de slaapkwaliteit namelijk licht. We slapen in een cyclus van vijf fasen. Na de diepe slaap komt tegen de ochtend de lichte slaap en de rem-slaap. Maar als de wekker ons uit een diepe slaapfase haalt, voelen we ons erg suf, waardoor het extra verleidelijk is om de snooze-knop nog een keer in te drukken. 'Maar wie opnieuw in slaap valt, loopt het risico om bij de volgende alarmwekker nog op een ongunstiger moment wakker te worden', aldus Gemma Paech, slaaponderzoekster aan Washington State University. 'Je maakt het jezelf dus gewoon moeilijker door te snoozen', klinkt het.

Bovendien toont wetenschappelijk onderzoek aan dat onze dagelijkse prestaties er op achteruit gaan, na een onderbroken slaapcyclus. 'Wanneer u de wekker vroeger zet dan nodig om 's morgens nog even te kunnen snoozen, wordt een deel van de nachtrust onderbroken. Dit kan het mentaal functioneren door de dag heen beïnvloeden', luidt de conclusie.

Je kunt je pas inleven in de gevoelens een ander, wanneer diegene geen onbekende meer is. Dit blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek. Stresshormonen zorgen er namelijk voor dat we geen empathie hebben voor vreemden.

Het team van Canadese en Amerikaanse wetenschappers voerden experimenten met muizen en mensen uit. Zo moesten de proefpersonen hun hand dertig seconden in een bak met ijskoud water onderdompelen. Wanneer iemand ziet dat een vriend pijn lijdt, dan ervaart hij die pijn ook. Hij lijdt in dat geval mee. Opvallend is dat wanneer de stresshormonen worden geblokkeerd, dat mensen dan niet alleen de pijn van vrienden voelen, maar ook de pijn van vreemden. Kortom, stress hindert empathie.

Dit geldt niet alleen voor mensen, maar ook voor muizen. De muizen ervaren stress wanneer een onbekende aanwezig is. Wanneer de muizen bevriend zijn - oftewel, wanneer ze samen in een kooitje zitten - ervaren ze meer pijn dan wanneer ze dezelfde pijn alleen ervaren. Dit is logisch, want het feit dat een muis meer pijn ervaart wanneer een vriend aanwezig is, is een teken dat er een sterke band is tussen de twee dieren.

Je kunt mensen zo ondervragen over een zwaar misdrijf dat ze binnen enkele uren onterecht gaan geloven dat ze dat misdrijf zelf gepleegd hebben en 'bekennen'. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek.

Onderzoekers van de University of British Columbia in Canada legden ouders en verzorgers van studenten een vragenlijst voor waarin ze gevraagd werden naar specifieke gebeurtenissen die de studenten tussen hun elfde en veertiende jaar kunnen hebben meegemaakt. De ouders en verzorgers mochten de vragenlijsten niet bespreken met de studenten.

Studenten

Vervolgens haalden de onderzoekers de studenten naar het laboratorium. Daar kreeg elke student twee verhalen te horen die hij of zij als tiener had meegemaakt. Slechts één van de twee verhalen was echt gebeurd. Het verzonnen verhaal ging over een misdaad die resulteerde in contact met de politie (bijvoorbeeld een diefstal of een gewapende aanval) of over een emotionele gebeurtenis (bijvoorbeeld een aanval door een hond of een verwonding). Een belangrijk detail is dat de verzonnen verhalen enkele details bevatten die wél klopten en stamden uit de vragenlijsten die de ouders en verzorgers hadden ingevuld.

De proefpersonen kregen de twee verhalen te horen en moesten verklaren wat er in beide verhalen gebeurde. Wanneer ze het moeilijk vonden om het verzonnen verhaal te verklaren, moedigden de onderzoekers ze aan om dat toch te doen en vertelden dat ze specifieke geheugenstrategieën konden gebruiken om zich toch meer details te kunnen herinneren.

Er volgde nog een tweede en derde ondervraging waarin de studenten opnieuw gevraagd werd om zich zo veel mogelijk te herinneren over de twee gebeurtenissen die de onderzoekers wilden bespreken. Naast het verklaren van de gebeurtenissen, moesten de studenten ook aangeven hoe levendig hun herinneringen aan die gebeurtenis waren en hoe zeker ze er van waren dat de herinneringen klopten.

Bijna-doodervaringen met correcte buitenzintuiglijke waarneming tijdens een klinische dood zijn onverenigbaar met een materialistisch wereldbeeld. In dit artikel aandacht voor drie minder bekende gepubliceerde casussen van dit type waarbij de waarneming bevestigd werd door een onderzoeker.

In de literatuur over bijna-doodervaringen wordt vaak melding gemaakt van BDE's tijdens een hartstilstand met een correcte buitenzintuiglijke waarneming van de omgeving. Dit is ook niet zo verwonderlijk, omdat dergelijke casussen een grote anomalie vormen voor het materialistische wereldbeeld. Mensen worden geacht voor hun bewuste denkprocessen en waarneming afhankelijk te zijn van een actieve hersenschors en bij een hartstilstand is reeds na 4 tot 20 seconden sprake van een vlak EEG. Bewustzijn tijdens een toestand van klinische dood is daarom onmogelijk volgens de heersende neuropsychologische theorieën.

Vreemd genoeg zijn er relatief weinig concrete casussen van BDE's tijdens een hartstilstand met een correcte buitenzintuiglijke waarneming gepubliceerd. Casussen waarbij de waarneming ook nog bevestigd is door derden zijn zelfs nog zeldzamer.

Trauma and the Body. A Sensorimotor Approach to Psychotherapy door Ogden, P., Minton, K., & Pain, C.

Bij de meeste vormen van psychotherapie staat het mentaal functioneren van patiënten centraal en gaat betrekkelijk weinig aandacht uit naar hun lichamelijke (re)acties of zijn deze niet de focus van veranderingen van gedrag en beleving. Deze eenzijdigheid is een gevolg van de fundamentele scheiding van lichaam en geest die het veel bekritiseerde filosofische dualisme kenmerkt.

Een aantal filosofen en wetenschappers meent dat mensen voortdurend koppelingen tot stand brengen tussen hersenen, het (overige) lichaam en hun omgeving. Zij beschouwen mensen als autonome, zichzelf genererende en organiserende belichaamde systemen die gesitueerd zijn in een omgeving waardoor zij worden beïnvloed en die zij voor een deel zelf scheppen. In hun visie is een prominente rol bij het vormen van deze koppelingen weggelegd voor de integratie van de mentale acties van waarnemen, met name die van het lichaam en lichamelijke processen (sensaties), en lichamelijke handelingen (motoriek) (Thompson 2007).

Hoewel patiënten vooral een arts willen die luistert, ondersteunt en respect toont, geven huisartsen vooral medische informatie en advies, zo blijkt uit onderzoek bij het NIVEL waarop Ligaya Butalid 16 januari promoveert aan de Universiteit Utrecht.

Huisartsen en patiënten vinden dat de kwaliteit van de communicatie in de spreekkamer is verbeterd na de invoering van evidence-based richtlijnen. Ook zijn huisartsen zich door de jaren heen meer bewust geworden van psychosociale aspecten die mogelijk een rol spelen bij fysieke klachten. Toch zijn ze in de loop van de tijd minder empathisch geworden, en patiënten brengen hun zorgen niet altijd ter sprake.

Het medisch consult - waarin huisarts en patiënt met elkaar in gesprek gaan over gezondheidsproblemen, mogelijke diagnoses, en behandelingen - heeft een centrale positie in de gezondheidszorg. De manier waarop huisartsen en patiënten met elkaar communiceren wordt beïnvloed door de context waarin dat consult plaatsvindt. Een context die steeds aan verandering onderhevig is, er zijn nu bijvoorbeeld meer richtlijnen en meer artsen die in deeltijd werken dan dertig jaar geleden. In haar proefschrift heeft Ligaya Butalid gekeken hoe de veranderende context doorwerkt in veranderingen in het arts-patiënt contact tijdens het huisartsenspreekuur.

Erfelijke virussen die al miljoenen jaren oud zijn, blijken van cruciaal belang te zijn voor de opbouw van de complexe netwerken die samen het menselijk brein vormen. Mogelijk zijn we mede dankzij deze virussen zo slim.

Wetenschappers weten al enige tijd dat ongeveer vijf procent van ons DNA uit endogene retrovirussen bestaat. Lang werden deze virussen geschaard onder het junk-DNA: DNA dat niet echt nuttig is. Maar Zweedse onderzoekers rekenen nu definitief af met die aanname. De retrovirussen in ons DNA zijn belangrijk!

Functioneren van ons brein

De onderzoekers tonen aan dat retrovirussen een cruciale rol spelen in het functioneren van ons brein. De virussen regelen onder meer welke genen, wanneer tot uiting komen. Het onderzoek suggereert dat de virussen door onze evolutie heen de spreekwoordelijke touwtjes in ons brein steeds steviger in handen kregen.

Kinderen die een grote operatie moeten ondergaan, hebben minder kans op pijn als ze eerst dertig minuten naar muziek luisteren van bijvoorbeeld Taylor Swift of Rihanna.

Dat blijkt uit onderzoek van de Northwestern University Feinberg School of Medicine, gepubliceerd in het tijdschrift Pediatric Surgery International. Eerder onderzoek wees ook al uit dat kinderen die tijdens het aanbrengen van een infuus naar muziek luisteren, minder last ondervinden van deze procedure.

Voor dit onderzoek analyseerden de wetenschappers zestig kinderen in de leeftijd van 9 jaar tot en met 14 jaar. Ze werden verdeeld in drie groepen: de eerste groep luisterde dertig minuten muziek naar eigen keuze, de andere groep kreeg een luisterboek te horen en de derde groep luisterde dertig minuten naar stilte via ruisonderdrukkende hoofdtelefoons.