vulkaan eiland japan
© The Asahi Shimbun via Getty Images
Het spiksplinternieuwe eiland ontstond direct boven de plek waar de uitbarsting plaatsvond. Het heeft een diameter van ongeveer 100 meter en bestaat voornamelijk uit grote rotsblokken.

Tegenwoordig horen we regelmatig dat eilanden dreigen te verdwijnen. Maar soms komt er ook ineens eentje bij. Dat is precies wat er recentelijk voor de kust van Japan heeft plaatsgevonden. Eind oktober barstte er hier een onderwatervulkaan uit. En voilà, een gloednieuw eiland werd geboren.

Vulkaanuitbarsting

De onderzeese vulkaan rommelde al een tijdje, maar op 30 oktober bereikte het een ongekend hoogtepunt. Er vond een enorme explosie plaats, waarbij er af en toe zelfs rotsblokken van enkele meters groot de lucht in werden geslingerd. De hoogte van de verticale straal, bestaande uit gestold magma, wordt geschat op meer dan 50 meter. Het tafereel werd vanuit de lucht gadegeslagen door een dagelijks overkomend vliegtuigje. Daarnaast tonen beelden ook drijvend puimsteen en water dat van kleur is veranderd.

Nieuw eiland

Direct boven de plek van de uitbarsting ontstond vervolgens een eilandje met een diameter van ongeveer 100 meter. Het bestaat voornamelijk uit rotsblokken. Opmerkelijk is dat er geen duidelijke kraterstructuur op het oppervlak te zien is. Op dit moment stijgen rookpluimen nog altijd boven het nieuw gevormde eilandje uit (klik hier voor foto's).

Twee uitbarstingen

Door de cirkelvormige structuur en het verschijnen van drijvend puimsteen en gekleurd water langs de rand van het eiland, vermoeden deskundigen dat er waarschijnlijk twee uitbarstingen op twee verschillende plekken hebben plaatsgevonden. De ene krater stootte magma en waterdamp uit, terwijl een andere opening rotsblokken uitspuwde, waardoor uiteindelijk het eiland ontstond.

Iwo Jima

Deze nieuwe landmassa ligt direct in het zicht van het Japanse eiland Iwo Jima, dat je mogelijk kent vanwege de Tweede Wereldoorlog. Dit eiland was bijna tachtig jaar geleden het toneel van een beruchte strijd tussen Amerikaanse en Japanse troepen. Op het eiland zijn veel fumarolen en openingen waar regelmatig kleine uitbarstingen, vooral stoomuitbarstingen, plaatsvinden.

Meerdere uitbarstingen

Onderzeese vulkanen zijn Japan niet vreemd. Voor de kust van het land loopt de zogenoemde 'Ring van vuur'. Dit is een gebied dat bekendstaat om vulkaanuitbarstingen en aardbevingen. In de afgelopen jaren hebben zich in de zee ten zuidoosten van Iwo Jima dan ook al verschillende uitbarstingen voorgedaan. In juli 2022 gebeurde er echter iets unieks: voor het eerst ontstond er een explosie van magma en waterdamp, waarbij ook daadwerkelijk magma boven de golven werd gespuwd. Later, in juni 2023, vond er een tweede uitbarsting plaats, gevolgd door meer activiteit in oktober. De plek van de recentste uitbarsting is overigens vrijwel identiek aan die van de uitbarsting in 2022, wat erop wijst dat dezelfde onderzeese vulkaan weer actief is.

Zeldzaam

Dat er door deze onstuimige eruptie een eilandje is ontstaan, is best bijzonder. Het ontstaan van nieuwe eilanden komt namelijk niet al te vaak voor. Het is een geologisch proces dat meestal samengaat met vulkanische activiteit, zoals onderzeese vulkanische uitbarstingen of tektonische verschuivingen. Deze gebeurtenissen zijn niet alledaags, dus het vormen van nieuwe eilanden is een relatief zeldzaam verschijnsel op aarde. Toch is het niet voor het eerst dat er in Japan een nieuw eiland uit de zee oprijst. Door toedoen van een vulkaanuitbarsting ontstond in november 2013 ook al een nieuw eilandje in het westelijke deel van de Stille Oceaan. Dat eilandje, dat voor de kust van eiland Nishinoshima ontstond, was ongeveer 200 meter breed.

Verdwijnen

Hoe lang het nieuwe eilandje zal standhouden, is nog onzeker. Het nieuwe stuk land kan de komende dagen misschien nog wat groter worden, maar het is momenteel nog twijfelachtig of het eiland blijvend zal zijn. Het is mogelijk dat de rotsblokken worden weggespoeld en de landmassa uiteindelijk weer onder de golven verdwijnt.

Hoe dan ook, Japan heeft er in ieder geval voor nu een eilandje bij. Het eiland voegt zich toe aan de toch al indrukwekkende verzameling van het land. Japan bestaat namelijk uit duizenden eilanden, waarvan overigens maar een fractie bewoond is. De meeste mensen wonen op de grootste vier: Hokkaido, Honshu, Shikoku en Kyushu. De veel kleinere exemplaren zijn voornamelijk onbewoond vanwege hun afgelegen ligging, beperkte hulpbronnen of geologische kenmerken.