Wetenschap & TechnologieS


Telescope

Zoektocht naar Philae nog volop gaande

Caroline Kraaijvanger
Scientias
maa, 02 feb 2015 15:59 UTC
Afbeelding
Nog altijd weten we niet precies waar kometenlander Philae op 12 november terecht is gekomen, zo meldt ESA. De mogelijke landingsplaats is inmiddels teruggebracht naar een strook van 350 bij 30 meter.

In december meldden onderzoekers dat ze de landingsplaats van Philae grofweg in beeld hadden, dankzij nieuwe foto's die de lander zelf maakte. ESA laat nu weten dat de zoektocht naar de lander ondanks dat hoopvolle nieuws nog in volle gang is. Wel is het gebied waarin naar de lander gezocht wordt, de laatste tijd aanzienlijk verkleind. Momenteel zoekt ESA de lander in een 350 bij 30 meter grote strook op de 'kop' (zie kader) van de komeet.

Vlekjes

"We zoeken naar drie vlekjes," stelt onderzoeker Holger Sierks. Die zoektocht vindt overigens heel traditioneel plaats: door met het menselijk oog foto's die Rosetta gemaakt heeft, af te speuren. "Het probleem is dat er op de kern van de komeet veel groepjes van drie vlekken te vinden zijn," voegt Sierks toe. De komeet ligt bezaaid met keien, juist ook in het gebied waar de lander vermoedelijk is neergekomen.
Lees Meer...
Telescope

Oog van storm licht op als astronaut erin kijkt


Scientias
vri, 30 jan 2015 21:25 UTC
Afbeelding
© S. Cristoforetti
Astronaut Samantha Cristoforetti heeft vanuit het internationale ruimtestation geweldige foto's gemaakt van het oog van een cyloon. Op het moment dat ze de foto's maakte, lichtte het oog door bliksem op.

Het levert onder meer deze ietwat angstaanjagende foto op:

Afbeelding
© S. Cristoforetti
Lees Meer...
Telescope

Geulen op Vesta mede mogelijk gemaakt door water

Caroline Kraaijvanger
Scientias
don, 29 jan 2015 12:41 UTC
Afbeelding
© NASA / JPL-Caltech / UCLA / MPS / DLR / IDA
Wetenschappers weten het bijna zeker: ooit heeft water er op de droge planetoïde Vesta voor gezorgd dat puin is gaan glijden. Zo ontstonden de geultjes die we nu in kraters op de planetoïde zien.

Ooit dachten onderzoekers dat Vesta kurkdroog was. De planetoïde zou onder meer door de lage temperatuur op het oppervlak geen water kunnen vasthouden. Maar toen ruimtesonde Dawn tussen 2011 en 2013 een kijkje nam bij Vesta kwam die aanname op losse schroeven te staan. Op het oppervlak van de planetoïde trof de ruimtesonde namelijk geultjes aan. Zou het dan toch...?

Puin

In het blad Earth and Planetary Science Letters komen onderzoekers nu met een verklaring voor die mysterieuze geulen die onder meer in een krater op Vesta werden aangetroffen. De geultjes zouden veroorzaakt zijn door water. "We suggereren niet dat er een rivierachtige stroming van water was," benadrukt onderzoeker Jennifer Scully. Volgens Scully en haar collega's zijn de geultjes ontstaan doordat puin - zand en rotsachtige delen - zijn gaan schuiven. Maar die beweging van dat puin zou wel door de aanwezigheid van water in gang zijn gezet.
Lees Meer...
Telescope

Rosetta kijkt toe hoe komeet 67P zijn stofjas verliest

Caroline Kraaijvanger
Scientias
din, 27 jan 2015 13:46 UTC
Afbeelding
© ESA / Rosetta / NAVCA
Komeet 67P raakt stof kwijt en Rosetta zit er met de neus bovenop. Uit een eerste analyse van het stof blijkt onder meer dat kometen zoals 67P/C-G de bronnen van interplanetair stof - dat dagelijks op aarde landt - zijn.

Rosetta arriveerde in augustus vorig jaar bij komeet 67P/C-G en begon direct met het bestuderen van het stoffige oppervlak van de komeet. De ruimtesonde gebruikt daarvoor onder meer het instrument COSIMA (Cometary Secondary Ion Mass Analyser) dat stofdeeltjes verzamelt, fotografeert en de samenstelling ervan kan achterhalen. Wetenschappers presenteren nu de eerste resultaten die dat onderzoek in de periode tussen augustus en oktober heeft opgeleverd.

Samenstelling

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat veel grote stofdeeltjes uit elkaar vielen wanneer COSIMA ze verzamelde. Ook al kwamen ze met relatief lage snelheden (1 tot 10 meter per seconde) binnen. De stofdeeltjes - die oorspronkelijk een doorsnede van zo'n 0,05 millimeter hadden - vielen of spatten uiteen zodra COSIMA ze opving. En dat alleen kan ons al veel meer vertellen over de samenstelling van de stofdeeltjes. Het feit dat ze zo makkelijk uit elkaar vallen, suggereert dat de individuele deeltjes waar het stof uit bestaat niet goed samengebonden zijn. Bovendien bewijst het dat het stof geen ijs bevat, want dan zou dat ijs kort nadat het stof in COSIMA was beland zijn gesmolten, waardoor als het ware leegtes in het stof ontstaan.
Lees Meer...
Telescope

Ringenstelsel rond exoplaneet J1407b blijkt gigantisch

Caroline Kraaijvanger
Scientias
maa, 26 jan 2015 16:02 UTC
Afbeelding
© Ron Miller
Het eerste ringenstelsel dat ooit rond een planeet buiten ons zonnestelsel werd aangetroffen blijkt enorm te zijn: veel groter en zwaarder dan dat van Saturnus. Bovendien lijkt er in het ringenstelsel een exomaan te huizen!

In 2012 ontdekten onderzoekers een ringenstelsel rond exoplaneet J1407b. Het was het eerste ringenstelsel dat buiten ons eigen zonnestelsel werd aangetroffen. Een nieuw onderzoek toont nu aan dat het veel groter en zwaarder is dan gedacht. Zo blijkt het stelsel maar liefst dertig ringen te tellen. De grootste ring is bovendien bijna net zo groot als de baan die de aarde rond de zon trekt. "Als we deze ringen rond Saturnus zouden plaatsen, konden we ze 's nachts vanaf de aarde zien, vele malen groter dan de volle maan," vertelt onderzoeker Matthew Kenworthy.
Lees Meer...
Chalkboard

Onsterfelijk dankzij gekweekte lichaamsdelen: kan het?

Nathalie Pérez
Scientias
zon, 25 jan 2015 12:37 UTC
Afbeelding
© NIBIB / NIH
Een nieuwe hartklep, een nieuwe nier en een babyzacht huidje op kweek. Het zou goed kunnen dat het snel mogelijk is. Hoever moeten we gaan? En kunnen we door disfunctionele organen te vervangen langzaam maar zeker onsterfelijk worden?

Op dit moment zoeken Mark Post en zijn collega's naar een manier om bloedvaten uit het 'niks' te creëren. Met materiaal van de Technische Universiteit in Eindhoven kan in een petrischaaltje een volledig bloedvat gemaakt worden. Een bloedvat dat in het menselijk lichaam gebracht wordt, daar vergroeit met de lichaamscellen, en in staat is om bloed door samenknijpen rond te sturen. Uiteindelijk zal het mogelijk zijn om complete organen te kweken. Dan kan iedereen met een nierziekte, hartfalen of andere problemen aan organen, gewoon een nieuw orgaan bestellen en vrolijk verder leven. Een mooi en geruststellend idee, of niet?

Tissue engineering

"Écht buiten het lichaam complete organen laten groeien uit een klompje cellen is lastig, want al die cellen moeten voortdurend voorzien worden van zuurstof en voedingsstoffen. Er zijn dus limieten bij de orgaankweek. Een stukje lever kan in een bakje met wat voeding niet uitgroeien tot een complete lever. Zo simpel is het niet." Aan het woord is Mark Post. Post en zijn collega's houden zich bezig met tissue-engineering. Ze doen onderzoek naar nieuwe manieren om organen te vervangen. Ze ontwikkelen kunsttissues - namaakweefsels - uit biomateriaal en/of kunstmatig materiaal. Kunsttissue moet sterk zijn, maar moet ook kunnen functioneren als een organisch stukje lichaam. Het lichaam mag het niet afstoten of afbreken, en het materiaal moet op een natuurlijke wijze kunnen functioneren zoals het vervangen lichaamsonderdeel.
Lees Meer...
Telescope

Rosetta's komeet geeft zijn eerste geheimen prijs!

Caroline Kraaijvanger
Scientias
vri, 23 jan 2015 13:36 UTC
Afbeelding
De eerste wetenschappelijke resultaten van de Rosetta-missie zijn binnen! Ze laten zien dat de komeet zeker negentien provincies telt, mogelijk anders is ontstaan dan gedacht en een heel verrassende atmosfeer heeft.

In het blad Science verschijnen vandaag maar liefst vier papers over komeet 67P/C-G: de komeet waar Rosetta sinds augustus omheen cirkelt en in november met enige moeite lander Philae op wist te zetten. De eerste onderzoeksresultaten geven meer inzicht in de ontstaansgeschiedenis van de komeet, de samenstelling van het oppervlak en de atmosfeer.

Een samengesteld eendje of klokhuis?

Toen Rosetta enigszins bij komeet 67P/C-G in de buurt kwam, kwamen onderzoekers voor een verrassing te staan. De komeet bleek sterk te lijken op een badeendje: met een kopje, een smalle nek en een buik. Direct werd vermoed dat de komeet een samensmelting van twee kleinere hemellichamen was. Maar in één van de papers trekken onderzoekers die voorzichtige conclusie in twijfel. Uit waarnemingen van Rosetta blijkt namelijk dat komeet 67P/C-G met name in de nekregio veel gas en stof verliest. Het zou dus ook zomaar kunnen dat komeet 67P/C-G niet uit twee hemellichamen is opgebouwd, maar zijn leven begonnen is als één hemellichaam en dat het middelste deel van dat hemellichaam steeds dunner is geworden. De onderzoekers vergelijken het met een appel die wordt opgegeten en waarbij uiteindelijk het klokhuis (met een heel dun deel in het midden) overblijft.
Lees Meer...
Telescope

Nieuwste beelden van Dawn laten details op Ceres zien

Caroline Kraaijvanger
Scientias
din, 20 jan 2015 11:55 UTC
Afbeelding
© NASA
De afstand tussen ruimtesonde Dawn en dwergplaneet Ceres wordt steeds kleiner. Dat blijkt ook wel uit de laatste beelden die Dawn van Ceres maakte en waarop zelfs al enkele details zichtbaar beginnen te worden.

De laatste beelden zijn de beste beelden die Dawn ooit van Ceres heeft gemaakt. De dwergplaneet is op de beelden zo'n 27 pixels breed en daarmee is het kiekje drie keer beter dan de beelden die Dawn begin december van Ceres maakte.

Details

Op de foto's zijn heel voorzichtig al enkele details zichtbaar. Zo lijkt het oppervlak van Ceres kraters te tellen. De komende weken zullen we daar meer duidelijkheid over krijgen. De afstand tussen Dawn en Ceres wordt steeds kleiner en de beelden worden dus ook steeds beter. En zodra Dawn bij de dwergplaneet arriveert, heeft deze zeker zestien maanden de tijd om Ceres in detail te bestuderen.
Lees Meer...
Telescope

Drie aardachtige exoplaneten gevonden bij nabije ster

Tim Kraaijvanger
Scientias
maa, 19 jan 2015 13:46 UTC
Afbeelding
Wetenschappers hebben NASA's Kepler-telescoop gebruikt om drie aardachtige exoplaneten op te sporen. De drie exoplaneten zijn iets groter dan de aarde en draaien rondom de rode dwergster EPIC 201367065 op een afstand van slechts 150 lichtjaar bij de aarde vandaan.

Twee van de drie exoplaneten draaien dicht om de moederster en ontvangen daarom 10,5 en 3,2 keer zo veel licht als de aarde. Kortom, hier is leven waarschijnlijk niet mogelijk.

De derde exoplaneet biedt wel hoop. Dit hemellichaam is 1,5 keer groter dan de aarde en ontvangt 1,4 keer zoveel licht als de aarde. Daarmee bevindt deze exoplaneet zich aan de binnenkant van Goldilocks zone. Dit betekent dat het hier niet te koud is dat water bevroren is, maar dat het ook niet te warm is dat water direct verdampt.

De juiste atmosfeer

Hoewel er steeds vaker aardachtige exoplaneten worden gevonden, twijfelen wetenschappers of er leven mogelijk is op één van de aangetroffen exoplaneten. "Een dunne atmosfeer met stikstof en zuurstof zorgde er voor dat leven kon ontwikkelen op aarde", vertelt astronoom Ian Crossfield van de universiteit van Arizona. "Maar de meeste exoplaneten die door Kepler zijn gevonden hebben een dikke, waterstofrijke atmosfeer, waar geen leven is zoals wij dat kennen op aarde."
Lees Meer...
Telescope

Grotere kans dat planeten buiten het zonnestelsel leefbaar zijn

Tim Kraaijvanger
Scientias
vri, 16 jan 2015 22:04 UTC
Afbeelding
De kans dat een exoplaneet leefbaar is, is groter dan verwacht. Dit melden astrofysici van de universiteit van Toronto op basis van nieuwe berekeningen. Zij concluderen dat minder exoplaneten een synchrone rotatie hebben, waarbij dezelfde kant altijd gericht is naar de moederster.

Als je goed naar de maan kijkt, zie je dat het gezicht van de maan altijd hetzelfde is. Dit heeft ermee te maken dat de maan een synchrone rotatie heeft ten opzichte van de aarde. Ook exoplaneten kunnen een synchrone rotatie hebben. In dat geval is dezelfde kant altijd gericht naar de moederster en dat heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid van een planeet.

Op aarde kennen we een dag/nacht-cyclus, dat komt omdat de aarde in 24 uur tijd roteert om haar as. Stel, een dag op aarde zou 365 dagen duren, dan zou dezelfde kant van de aarde altijd gericht zijn op de zon. Een dag op een exoplaneet met een synchrone baan duurt dan ook altijd precies even lang als een rondje om de ster (een jaar). Omdat één kant altijd naar de ster is gericht, is het daar continu dag. Op de andere helft is het voor altijd donker. Dit is funest voor de leefbaarheid. Niet omdat leven zich niet kan ontwikkelen op een planeet zonder een dag/nacht-cyclus, maar omdat al het water op zo'n planeet aan de donkere achterkant verzamelt. Daar is het namelijk zo koud, dat al het water bevriest en dus geen kant op kan.
Lees Meer...