Komeet 67P raakt stof kwijt en Rosetta zit er met de neus bovenop. Uit een eerste analyse van het stof blijkt onder meer dat kometen zoals 67P/C-G de bronnen van interplanetair stof - dat dagelijks op aarde landt - zijn.

Rosetta arriveerde in augustus vorig jaar bij komeet 67P/C-G en begon direct met het bestuderen van het stoffige oppervlak van de komeet. De ruimtesonde gebruikt daarvoor onder meer het instrument COSIMA (Cometary Secondary Ion Mass Analyser) dat stofdeeltjes verzamelt, fotografeert en de samenstelling ervan kan achterhalen. Wetenschappers presenteren nu de eerste resultaten die dat onderzoek in de periode tussen augustus en oktober heeft opgeleverd.

Samenstelling

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat veel grote stofdeeltjes uit elkaar vielen wanneer COSIMA ze verzamelde. Ook al kwamen ze met relatief lage snelheden (1 tot 10 meter per seconde) binnen. De stofdeeltjes - die oorspronkelijk een doorsnede van zo'n 0,05 millimeter hadden - vielen of spatten uiteen zodra COSIMA ze opving. En dat alleen kan ons al veel meer vertellen over de samenstelling van de stofdeeltjes. Het feit dat ze zo makkelijk uit elkaar vallen, suggereert dat de individuele deeltjes waar het stof uit bestaat niet goed samengebonden zijn. Bovendien bewijst het dat het stof geen ijs bevat, want dan zou dat ijs kort nadat het stof in COSIMA was beland zijn gesmolten, waardoor als het ware leegtes in het stof ontstaan.

Het eerste ringenstelsel dat ooit rond een planeet buiten ons zonnestelsel werd aangetroffen blijkt enorm te zijn: veel groter en zwaarder dan dat van Saturnus. Bovendien lijkt er in het ringenstelsel een exomaan te huizen!

In 2012 ontdekten onderzoekers een ringenstelsel rond exoplaneet J1407b. Het was het eerste ringenstelsel dat buiten ons eigen zonnestelsel werd aangetroffen. Een nieuw onderzoek toont nu aan dat het veel groter en zwaarder is dan gedacht. Zo blijkt het stelsel maar liefst dertig ringen te tellen. De grootste ring is bovendien bijna net zo groot als de baan die de aarde rond de zon trekt. "Als we deze ringen rond Saturnus zouden plaatsen, konden we ze 's nachts vanaf de aarde zien, vele malen groter dan de volle maan," vertelt onderzoeker Matthew Kenworthy.

Een nieuwe hartklep, een nieuwe nier en een babyzacht huidje op kweek. Het zou goed kunnen dat het snel mogelijk is. Hoever moeten we gaan? En kunnen we door disfunctionele organen te vervangen langzaam maar zeker onsterfelijk worden?

Op dit moment zoeken Mark Post en zijn collega's naar een manier om bloedvaten uit het 'niks' te creëren. Met materiaal van de Technische Universiteit in Eindhoven kan in een petrischaaltje een volledig bloedvat gemaakt worden. Een bloedvat dat in het menselijk lichaam gebracht wordt, daar vergroeit met de lichaamscellen, en in staat is om bloed door samenknijpen rond te sturen. Uiteindelijk zal het mogelijk zijn om complete organen te kweken. Dan kan iedereen met een nierziekte, hartfalen of andere problemen aan organen, gewoon een nieuw orgaan bestellen en vrolijk verder leven. Een mooi en geruststellend idee, of niet?

Tissue engineering

"Écht buiten het lichaam complete organen laten groeien uit een klompje cellen is lastig, want al die cellen moeten voortdurend voorzien worden van zuurstof en voedingsstoffen. Er zijn dus limieten bij de orgaankweek. Een stukje lever kan in een bakje met wat voeding niet uitgroeien tot een complete lever. Zo simpel is het niet." Aan het woord is Mark Post. Post en zijn collega's houden zich bezig met tissue-engineering. Ze doen onderzoek naar nieuwe manieren om organen te vervangen. Ze ontwikkelen kunsttissues - namaakweefsels - uit biomateriaal en/of kunstmatig materiaal. Kunsttissue moet sterk zijn, maar moet ook kunnen functioneren als een organisch stukje lichaam. Het lichaam mag het niet afstoten of afbreken, en het materiaal moet op een natuurlijke wijze kunnen functioneren zoals het vervangen lichaamsonderdeel.

De eerste wetenschappelijke resultaten van de Rosetta-missie zijn binnen! Ze laten zien dat de komeet zeker negentien provincies telt, mogelijk anders is ontstaan dan gedacht en een heel verrassende atmosfeer heeft.

In het blad Science verschijnen vandaag maar liefst vier papers over komeet 67P/C-G: de komeet waar Rosetta sinds augustus omheen cirkelt en in november met enige moeite lander Philae op wist te zetten. De eerste onderzoeksresultaten geven meer inzicht in de ontstaansgeschiedenis van de komeet, de samenstelling van het oppervlak en de atmosfeer.

Een samengesteld eendje of klokhuis?

Toen Rosetta enigszins bij komeet 67P/C-G in de buurt kwam, kwamen onderzoekers voor een verrassing te staan. De komeet bleek sterk te lijken op een badeendje: met een kopje, een smalle nek en een buik. Direct werd vermoed dat de komeet een samensmelting van twee kleinere hemellichamen was. Maar in één van de papers trekken onderzoekers die voorzichtige conclusie in twijfel. Uit waarnemingen van Rosetta blijkt namelijk dat komeet 67P/C-G met name in de nekregio veel gas en stof verliest. Het zou dus ook zomaar kunnen dat komeet 67P/C-G niet uit twee hemellichamen is opgebouwd, maar zijn leven begonnen is als één hemellichaam en dat het middelste deel van dat hemellichaam steeds dunner is geworden. De onderzoekers vergelijken het met een appel die wordt opgegeten en waarbij uiteindelijk het klokhuis (met een heel dun deel in het midden) overblijft.

De afstand tussen ruimtesonde Dawn en dwergplaneet Ceres wordt steeds kleiner. Dat blijkt ook wel uit de laatste beelden die Dawn van Ceres maakte en waarop zelfs al enkele details zichtbaar beginnen te worden.

De laatste beelden zijn de beste beelden die Dawn ooit van Ceres heeft gemaakt. De dwergplaneet is op de beelden zo'n 27 pixels breed en daarmee is het kiekje drie keer beter dan de beelden die Dawn begin december van Ceres maakte.

Details

Op de foto's zijn heel voorzichtig al enkele details zichtbaar. Zo lijkt het oppervlak van Ceres kraters te tellen. De komende weken zullen we daar meer duidelijkheid over krijgen. De afstand tussen Dawn en Ceres wordt steeds kleiner en de beelden worden dus ook steeds beter. En zodra Dawn bij de dwergplaneet arriveert, heeft deze zeker zestien maanden de tijd om Ceres in detail te bestuderen.

Wetenschappers hebben NASA's Kepler-telescoop gebruikt om drie aardachtige exoplaneten op te sporen. De drie exoplaneten zijn iets groter dan de aarde en draaien rondom de rode dwergster EPIC 201367065 op een afstand van slechts 150 lichtjaar bij de aarde vandaan.

Twee van de drie exoplaneten draaien dicht om de moederster en ontvangen daarom 10,5 en 3,2 keer zo veel licht als de aarde. Kortom, hier is leven waarschijnlijk niet mogelijk.

De derde exoplaneet biedt wel hoop. Dit hemellichaam is 1,5 keer groter dan de aarde en ontvangt 1,4 keer zoveel licht als de aarde. Daarmee bevindt deze exoplaneet zich aan de binnenkant van Goldilocks zone. Dit betekent dat het hier niet te koud is dat water bevroren is, maar dat het ook niet te warm is dat water direct verdampt.

De juiste atmosfeer

Hoewel er steeds vaker aardachtige exoplaneten worden gevonden, twijfelen wetenschappers of er leven mogelijk is op één van de aangetroffen exoplaneten. "Een dunne atmosfeer met stikstof en zuurstof zorgde er voor dat leven kon ontwikkelen op aarde", vertelt astronoom Ian Crossfield van de universiteit van Arizona. "Maar de meeste exoplaneten die door Kepler zijn gevonden hebben een dikke, waterstofrijke atmosfeer, waar geen leven is zoals wij dat kennen op aarde."

De kans dat een exoplaneet leefbaar is, is groter dan verwacht. Dit melden astrofysici van de universiteit van Toronto op basis van nieuwe berekeningen. Zij concluderen dat minder exoplaneten een synchrone rotatie hebben, waarbij dezelfde kant altijd gericht is naar de moederster.

Als je goed naar de maan kijkt, zie je dat het gezicht van de maan altijd hetzelfde is. Dit heeft ermee te maken dat de maan een synchrone rotatie heeft ten opzichte van de aarde. Ook exoplaneten kunnen een synchrone rotatie hebben. In dat geval is dezelfde kant altijd gericht naar de moederster en dat heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid van een planeet.

Op aarde kennen we een dag/nacht-cyclus, dat komt omdat de aarde in 24 uur tijd roteert om haar as. Stel, een dag op aarde zou 365 dagen duren, dan zou dezelfde kant van de aarde altijd gericht zijn op de zon. Een dag op een exoplaneet met een synchrone baan duurt dan ook altijd precies even lang als een rondje om de ster (een jaar). Omdat één kant altijd naar de ster is gericht, is het daar continu dag. Op de andere helft is het voor altijd donker. Dit is funest voor de leefbaarheid. Niet omdat leven zich niet kan ontwikkelen op een planeet zonder een dag/nacht-cyclus, maar omdat al het water op zo'n planeet aan de donkere achterkant verzamelt. Daar is het namelijk zo koud, dat al het water bevriest en dus geen kant op kan.

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie meldt dat de eerste fase van de New Horizons-missie is begonnen. De ruimtesonde is onlangs wakker gemaakt en zal de komende maanden honderden foto's maken van de dwergplaneet Pluto. Op basis van de foto's kunnen wetenschappers nog beter de locatie van Pluto bepalen en dus de nodige koerswijzigingen uitvoeren.

Op dit moment is New Horizons nog 220 miljoen kilometer verwijderd van Pluto. Dit lijkt een flinke afstand, maar New Horizons raast met een flinke snelheid naar de koude dwergplaneet en haar manen. Op 14 juli arriveert de ruimtesonde bij Pluto. Dan zal de afstand tot de aarde 7,5 miljard kilometer zijn!

Wanneer kunnen we mooie foto's verwachten?

De foto's die de komende maanden gemaakt worden van Pluto en zijn vijf maanden zijn niet scherper dan de bekende Hubble-foto's. De dwergplaneet zal dan nog een verzameling witte pixels zijn. Dit verandert in mei. Dan is de afstand klein genoeg om scherpere foto's te maken van Pluto en zullen we dus de beste foto's ooit van deze dwergplaneet te zien krijgen. Maar, het wordt dan alleen nog maar mooier. Tot 14 juli krijgen we dagelijks betere beelden teruggestuurd van de ruimtesonde.

"Nog nooit eerder legde een ruimtesonde zo'n grote afstand af om zijn hoofddoel te bereiken", zegt Alan Stern, hoofdonderzoeker van de New Horizons-missie. "We zijn klaar om de onderzoeken te beginnen."

De in 2003 verdwenen Marslander Beagle-2 is "intact" teruggevonden op de rode planeet. Dat meldt BBC.

Op hogeresolutiebeelden van het oppervlak van de planeet Mars is de landingsplaats van de Beagle-2 waargenomen. De sonde ziet er op het eerste gezicht onbeschadigd uit.

Beagle-2 moest op kerstdag 2003 landen op Mars, maar bij die landing verloor de dochtersonde van de Mars Express (MEx) van het European Space Agency alle contact. Wetenschappers gingen ervan uit dat de sonde door een te harde landing helemaal vernietigd was.

NASA heeft een foto vrijgegeven van wat volgens de ruimtevaartorganisatie de eerste noemenswaardige zonnevlam van 2015 is. Het is een prachtig kiekje waarop we een zonnevlam uit de M-klasse te zien krijgen.

De zonnevlam ontstond begin deze week en werd door NASA's Solar Dynamics Observatory vereeuwigd. Je ziet de zonnevlam aan de rechterzijde van de zon opduiken.

Straling

Zonnevlammen zijn eigenlijk niets anders dan stralingsuitbarstingen. Die straling kan niet door de atmosfeer heendringen, maar wel voor storing zorgen in de atmosferische laag waarin GPS- en communicatiesignalen zich bevinden. De uitbarsting moet dan wel groot, intens en op de aarde gericht zijn.